چرا روسيه قطعنامه نسل كشي سربرنيتسا را وتو كرد؟
ريد استانديش/ روسيه روز چهارشنبه قطعنامه شوراي امنيت سازمان ملل متحد كه قتل عام سربرنيتسا در سال 1995 را پس از 20 سال به عنوان يك نسل‌كشي شناسايي مي‌كرد، وتو كرد. در آن سال صرب‌هاي بوسني بيش از هشت هزار مرد و پسر مسلمان را ذبح كردند، اما آن زمان توسط دادگاه‌هاي بين‌المللي و بسياري از كشورها تنها به مانور كم‌اهميت ديپلماتيك بسنده شد. اما از آنجا كه منطقه بالكان براي روسيه اهميت زيادي دارد، صربستان تلاش كرد كه اتحاد خود با مسكو را تحت منافع استراتژيك و اقتصادي كرملين حفظ كند. قدمت روابط مسكو و بلگراد به امپراتوري روسيه بازمي‌گردد و آنها به عنوان اسلاو‌ها، ملل مسيحي ارتدوكس، روابط قومي و فرهنگي عميقي دارند.
در سال‌هاي اخير و تحت رهبري ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه، كرملين سياست قابل توجهي را در بالكان دنبال مي‌كند تا قدرت‌هاي غربي چون اتحاديه اروپا و ناتو را از منطقه به عقب براند.
«مسكو مي‌خواهد روشن كند كه بالكان نمي‌تواند سهم اروپا باشد. » اين را كورت ولكر، سفير ايالات متحده در ناتو و مدير اجرايي موسسه مك كين مي‌گويد و مي‌افزايد: پوتين در سال‌هاي اخير به دنبال استقلال كوزو و معاشرت فعالانه‌اي با بلگراد داشته و صربستان را به عنوان مهمان افتخاري درجشن آزادي كشور از اشغال نازي‌ها دعوت كرده بود. در همين حال، گازپروم، غول انرژي روسيه، در سال 2013 قراردادي براي عرضه گاز طبيعي به صربستان منعقد كرد. روابط نظامي دو كشور هم بسيار قوي است. چنانچه سال گذشته چتربازان روسي بر آسمان صربستان پرواز داشتند.
در طول بحث در شوراي امنيت، ويتالي چوركين سفير روسيه در سازمان ملل متحد گفت: اين قطعنامه دستاوردي نخواهد داشت و امكان ايجاد دوباره خشونت‌هاي قومي وجود دارد كه مي‌تواند به تنش بزرگ در منطقه منجر شود. پس از وتوي قطعنامه توسط روسيه، توميسلاو نيكوليچ رييس‌جمهور صربستان گفت: امروز، روز بزرگي براي كشور بود. ولكر مي‌گويد: استفاده روسيه از اين حق وتو موجب افزايش محبوبيت اين كشور بين رهبري و مردم صرب شد. پوتين مي‌خواهد تصوير خود را به عنوان كسي كه براي احياي هويت روسيه در سراسر جهان ايستاده، نمايش دهد. اين سياست بسيار موثري براي او در كشورش است.
در طول سال‌هاي 1992 تا 1995 در جنگ بوسني كه به دنبال فروپاشي يوگسلاوي رخ داد، سربرنيتسا، شهر مسلمان‌نشين با حمايت بلگراد توسط نيروهاي صرب محاصره شد و صربستان به دليل فقدان ارتباطات از هيچ وحشيگري فرو نگذاشتند. رهبري نيروهاي صرب را ژنرال راتكو ملاديچ بر عهده داشت كه در سال 2012 در دادگاه لاهه به اتهام ژنوسايد محكوم شد. در آن زمان هزاران نفر از طريق كوه‌ها فرار كردند اما بقيه به جمعيت صلح بانان هلندي سازمان ملل متحد پناه بردند. با اين حال اين نيروها فقط به نظاره آنان نشستند. سربازان صرب به اين پايگاه آمدند و مردان و پسران را از زنان جدا كردند و با كاميون‌ها بردند. نيروهاي صرب حدود هشت هزار مرد و پسر را قتل عام كردند. بيش از هفت هزار جسد آنها پيدا شد اما هنوز هم جسد هزار نفر آنها مفقود است. صربستان در سال 2010 طي بيانيه‌يي به جنايتي كه در سربرنيتسا شد اذعان كرد و براي نزديك‌تر شدن روابط با اتحاديه اروپا، رهبران ارشد نظامي را كه متهم قتل عام بودند، بازداشت كرد. اما رهبران صرب متهم شدند كه تلاش مي‌كنند كه مانع برجسته شدن نسل‌كشي سربرنيتسا شوند. رويدادهاي سربرنيتسا موجب نظامي‌تر شدن ماموريت صلح باني سازمان ملل و محول شدن اين ماموريت به ناتو شد. در ماه آگوست سال 1995، بوريس يلتسين، رييس‌جمهور روسيه از حملات هوايي ناتو به اهداف نظامي صرب‌هايي بوسنيايي انتقاد كرد. اما به دنبال تضعيف اقتصادي روسيه از اعزام سربازان نيروهاي حافظ صلح ناتو به منطقه حمايت كرد. در دوره پوتين، به خصوص در اين يك سال گذشته بعد از بحران اوكراين، روسيه در تلاش براي مقابله با نفوذ غرب در منطقه بالكان است. ريچارد كازلاريچ سفير سابق امريكا در بوسني و هرزگوين و عضو غير مقيم در موسسه بروكينگز مي‌گويد مسكو معتقد است كه نظم موجود در بالكان در زماني شكل گرفته كه روسيه تضعيف شده بود و در نتيجه به نفع غرب است. حالا با توجه به كاهش مناسبات روسيه و غرب، وتو قطعنامه اخير مي‌تواند به مسكو براي خروج از اين بن‌بست كمك كند. اگر چه دشمني بين مسكو با بروكسل و واشنگتن را افزايش مي‌دهد.
منبع: فارين پاليسي