لوران فابيوس : به ايران مي‌روم
پليس بد مذاكرات در راه تهران
گروه ديپلماسي| هفت روز از توافق جامع هسته‌اي ميان ايران و 1+5 گذشت و در اين مدت كشورهاي اروپايي گوي سبقت را از ساير اعضاي حاضر در مذاكرات براي نزديك شدن به تهران پس از تحريم ربوده‌اند. جسورترين عضو تروييكاي اروپايي، آلمان‌ها بودند كه بلافاصله پس از بازگشت هيات‌هاي مذاكره كننده به پايتخت‌هاي‌شان راهي تهران شدند تا نخستين تكه‌هاي پازل رو به تكميل رابطه تهران و قاره سبز را به نام خود سند بزنند؛ سفري كاملا اقتصادي كه البته در حاشيه با برخي ديدارهاي سياسي با رييس‌جمهور و وزير امور خارجه كشورمان هم همراه بود اما چاشني اصلي آن تمايل امريكايي‌ها براي ورود زودهنگام به بازار ايران پس از برداشته شدن كامل تحريم‌ها و بازگشت ايران به جامعه جهاني بود. آلمان‌ها در جريان مذاكرات هسته‌اي ميان ايران و 1+5 هم كمترين ميزان مخالفت با طرح‌هاي ارايه شده و بيشترين ميزان همكاري براي رسيدن به توافق جامع هسته‌اي در ميان سه كشور اروپايي را داشتند؛ مساله‌اي كه بي شك در نگاه مثبت ايران به بازگشت آلمان‌ها به بازار سرمايه‌گذاري اين كشور تاثيرگذار است. نخستين مهمان جنجالي تهران پس از توافق هسته‌اي وزير امور خارجه فرانسه است؛ لوران فابيوس، مردي كه در دو سال گذشته در جريان مذاكرات ژنو يك بار مانع از حصول توافق ميان ايران و شش كشور مقابل آن شد و پس از آن هم به سنگ‌اندازي‌هاي بسيار در مسير رسيدن به مذاكرات شهرت داشت. فابيوس پيش از حصول توافق جامع هسته‌اي دعوتنامه همتاي ايراني خود محمد جواد ظريف را دريافت كرده بود اما پذيرش اين دعوت را به پس از به دست آمدن توافق جامع هسته‌اي موكول كرده بود. وي در تازه‌ترين اظهارنظر در خصوص زمان پرواز به سمت تهران به خبرنگاران گفت: هفته آينده به ايران سفر خواهم كرد. همتاي من محمد جواد ظريف پيش از اين من را دعوت كرده بود اما من پيش از توافق به تهران نرفتم و فكر مي‌كنم كه اكنون همه‌چيز براي انجام اين سفر محقق است.
هرچند فابيوس تاريخ دقيقي براي سفر خود به تهران اعلام نكرده است اما منابع نزديك به وي به خبرگزاري فرانسه گفته‌اند كه سفر او احتمالا چهارشنبه آينده انجام خواهد شد. فابيوس چند روز پس از وزير اقتصاد آلمان به تهران مي‌آيد و البته تاكيد كرده كه در اين سفر هيات اقتصادي او را همراهي نمي‌كند. وزير اقتصاد و انرژي آلمان در قالب سفري سه روزه با هيات كم‌جمعيتي از نمايندگان برخي كمپاني‌هاي آلماني و گروه‌هاي صنعتي به تهران سفر كرد. قدرت‌هاي اروپايي كه از سال 2006 با وضع گام به گام تحريم‌هاي چندگانه عليه ايران از كانال‌هاي مختلف اتحاديه اروپا، كنگره امريكا و شوراي امنيت از ايران خارج شده بودند در سايه توافق جامع هسته‌اي كه پس از 12 سال مذاكره در وين به دست آمد، راه را براي بازگشت به بازار اقتصادي تهران هموار مي‌بينند. فرانسه پس از اعمال تحريم‌هاي رنگارنگ بين‌المللي عليه ايران، حضور اقتصادي بسيار گسترده‌اي در ايران داشت. غول نفتي فرانسوي توتال از سرمايه‌گذاران جدي در بخش نفت ايران بوده است. با اينهمه پس از بسته شدن كانال‌هاي متفاوت ورود به ايران در سايه تحريم‌ها، حجم مراوده‌هاي اقتصادي ميان دو كشور از بيش از 4 ميليارد يورو در 2004 به كمتر از 500 ميليون يورو در 2013 رسيد.
به نظر مي‌رسد كه نخستين سفر لوران فابيوس به ايران به عنوان وزير امور خارجه فرانسه بيشتر شكل و شمايل سياسي داشته باشد. آخرين بار در سال 2003 ميلادي، وزير امور خارجه وقت فرانسه به تهران سفر كرده بود و پس از آن سفري در حد وزير به تهران از سوي فرانسوي‌ها انجام نگرفته بود. فابيوس به خبرنگاران گفته است كه در جريان سفر به تهران با رييس‌جمهور ايران ديدار خواهد كرد. وي در خصوص هيات‌هايي كه وي را در اين سفر همراهي مي‌كنند، گفته است: من به تنهايي به عنوان مقام مسوولي سياسي به تهران سفر خواهم كرد و هيچ هيأت اقتصادي اعم از روساي شركت‌هاي فرانسوي در اين سفر همراه من نخواهند بود اما نمايندگان اتحاديه كارفرمايان فرانسوي (Medef) به نوبه خود در ماه سپتامبر به ايران سفر خواهند كرد.
فابيوس با اشاره مستقيم به تاثيرپذيري اين سفر از شكل‌گيري توافق جامع هسته‌اي ميان ايران و 1+5 گفت: اين كاملا عادي است كه پس از حصول توافق تاريخي اخير، فرانسه و ايران بتوانند روابط عادي خود را از سر بگيرند. اين توافق بازار جديدي را خواهد گشود كه فرانسويان پيش‌تر در آن حضور گسترده‌اي داشتند. من طي اين سفر درباره تمام موضوعات گفت‌وگو خواهم كرد.
فابيوس در اظهارنظرهاي ديگري هم تاكيد كرده است كه مواضع سخت پاريس در قبال مذاكرات هسته‌اي ميان ايران و 1+5 نمي‌تواند بر بازگشت شركت‌ها و كمپاني‌هاي اقتصادي اين كشور به بازارهاي تهران تاثيرمنفي بگذارد. فابيوس در اين خصوص به راديو فرانسه گفت: اين درست است كه فرانسه مواضع سختي در قبال مذاكرات داشت اما اكنون سوال اين است كه آيا پاريس بايد به خاطر آن مواضع تنبيه شود؟ پاسخ من اين است كه: خير، چرا كه در گذشته ما حضور چشمگير و بسيار مهمي در ايران داشته‌ايم. تجربه حضور ما در بسياري از حوزه‌ها فوق‌العاده بوده است و ايراني‌ها هم در اين رابطه دوجانبه با ما بسيار جدي بوده‌اند. در سياست خارجي تا زماني كه احترام هم را حفظ كنيم در حقيقت چيزي را از دست نخواهيم داد.
عدم همراهي هيات اقتصادي فرانسه با وزير امور خارجه در اين سفر نشان مي‌دهد كه پاريس ترجيح مي‌دهد منتظر زماني باقي بماند كه تحريم‌هاي رنگارنگ ايران برداشته خواهد شد. پيش بيني‌هاي اوليه از نحوه پيشرفت مسائل اجرايي در برجام حكايت از اين دارد كه احتمالا در نيمه نخست سال 2016، تحريم‌هاي مالي و اقتصادي ايران برداشته خواهد شد. با اينهمه فرانسوي‌ها روند آگاه‌سازي شركت‌ها و كمپاني‌هاي خود درخصوص توافق جامع هسته‌اي انجام گرفته با ايران را آغاز كرده‌اند. روز گذشته مديران بيش از 50 شركت ارشد و فعال فرانسوي به وسيله ديپلمات‌هاي حاضر در مذاكرات هسته‌اي ايران با 1+5 در جريان گشايش‌هاي اقتصادي كه ايران پس از اجراي تعهدهاي خود با آن روبه رو خواهد شد، قرار گرفتند. شركت‌هاي فرانسوي به اين دليل كه برخي از آنها در سال 2014 به دليل نقض تحريم‌هاي ايران متحمل جريمه‌هاي سنگين شده‌اند، در ورود به بازار ايران در سايه توافق هسته‌اي بسيار محتاط هستند.
اتحاديه اروپا و تروييكاي اروپايي در جريان مذاكرات نفسگير ميان ايران و 1+5 حضور بسيار فعالي داشتند و شوراي وزيران اين اتحاديه هم روز گذشته توافق هسته‌اي انجام گرفته ميان ايران و 1+5 را تاييد كرد. پس از اين راي مثبت و جامع شوراي وزيران به برجام بود كه فدريكا موگريني، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا اعلام كرد قصد دارد براي حمايت از گام اوليه «برنامه جامع اقدام مشترك» (برجام) به تهران سفر كند. موگريني در يك كنفرانس خبري در اين خصوص گفت: كارمان را با تبادل نظر درباره نتايج حاصل شده درباره ايران با وزيران، آغاز كرديم. اين توافقي است كه تضمين خواهد كرد ايران قادر به دستيابي به سلاح هسته‌اي نخواهد بود، توافقي كه براي امنيت كشورهاي همسايه و منطقه خوب است.