نظرخواهي
رييس جمهور وعده اميدواري به گشايش فضاي سياسي در كشور را داده است. لازمه هاي اين گشايش از نگاه شما چيست؟
مهم اين است كه رييس‌جمهور مي‌داند
صادق زيباكلام
بعد از توافق هسته‌اي، گشايش سياسي به يكي ديگر از اولويت‌هاي حسن روحاني تبديل شده است. خواسته‌اي كه هرچند از سوي بسياري از سياستمداران و نخبگان جامعه مورد توجه قرار گرفته است اقتضائاتي را به همراه دارد. آنچه ذيل گشايش سياسي و اجتماعي در كشور مي‌آيد همان مواردي است كه در زير مجموعه مفهوم جامعه مدني قرار دارد. بخشي از اين گشايش مي‌تواند مربوط به صدور مجوز كتاب باشد. بخش ديگر مي‌تواند مهيا شدن فضا براي گردهمايي افراد و شكل‌گيري تجمعات در قالب احزاب و تشكل‌هاي شناسنامه‌دار باشد. يك بخش از آن مربوط به فضاي مطبوعاتي كشور است تا نويسندگان و روزنامه‌نگاران از ترس توقيف در تب‌و‌تاب نباشند. بخش ديگر هم مي‌تواند آزادي زندانيان سياسي و همچنين بازتر شدن فضا براي تجمعات صنفي معلمان، دانشجويان و كارگران براي بهبود شرايط كار باشد. همه اين موارد شامل اميدواري‌هايي مي‌شود كه در ذيل وعده گشايش فضاي سياسي قرار مي‌گيرد. البته ما به هيچ‌وجه انتظار اعمال خارق‌العاده را نداريم. ما به هيچ‌وجه تقاضاي غيرمعقولي نداريم و نبايد هم داشته باشيم. انتظارات ما به نسبت توانايي‌هايي كه رييس‌جمهور و جايگاه رياست‌جمهوري در ايران دارد، است. يادمان باشد كه ممكن است هرچند رييس‌جمهور علاقه‌مند باشد تا مسائلي را حل كند اما ساير نهادهاي قدرت هم هستند كه خيلي تمايلي با آنچه مدنظر قوه مجريه است نداشته باشند. ما مقتضيات، شرايط و محدوديت‌ها را در نظر مي‌گيريم اما و در عين حال نكته‌اي كه بين تشخيص مقدورات و امكانات دولت و خواسته‌هاي ما باقي مي‌ماند انتظار برآورده شدن خواسته‌ها است. انتظاري كه با توجه به شرايط موجود تاكنون دندان روي جگر گذاشته و همچنان صبر مي‌كنيم. در اين ميان آنچه غيرقابل بخشش است اينكه احساس كنيم رييس‌جمهور فراموش كرده كساني كه به او راي دادند چه آرزوهايي داشتند. اقليت‌ها، دانشجويان و روزنامه‌نگاران و نويسندگان چه اميالي داشتند كه 19 ميليون جمعيتي را تشكيل دادند كه در سال 92 به حسن روحاني راي دادند. هرچند خواسته‌هاي اقتصادي در صدر تقاضاها قرار داشت اما خواسته‌هاي مدني، سياسي و اجتماعي هم بودند كه آنها را به پاي صندوق‌هاي راي كشاند. در اين زمان و مطابق با شرايط موجود خواسته آنها اين است كه فيلم رستاخير پس از شش ساعت زير بار شعار عده‌اي از اكران پايين نيايد. يا در مثالي ديگر، نگارنده به عنوان نويسنده كتاب تولد اسراييل اين انتظار را داشتم كه پس از چند سال اين كتاب مجوز صدور پيدا كند. ما شرايط را درك مي‌كنيم اما دوست داريم كه بدانيم رييس‌جمهور هم در همان مسير حركت مي‌كند. اگر تولد اسراييل مجوز نگيرد هرچند اتفاق خوشحال‌كننده‌اي نيست اما آنچه من را ناراحت خواهد كرد بي‌تفاوتي رييس‌جمهور است. احمدرضا درويش انتظار دخالت مستقيم رييس‌جمهور را ندارد اما دوست دارد كه احساس كند حسن روحاني فراموش نكرده آخرين فيلمي كه با وجود اخذ مجوز مشكل اكران يافت رستاخيز بود. ما دوست داريم اين اتفاقات در حافظه روحاني بماند.
مهم اين است كه رييس‌جمهور بداند.
گشايش سياسي به درستي تعريف شود
اشرف بروجردي
آنچه بايد در تعريف مساله گشايش فضاي سياسي مطرح شود اين است كه اين تعريف شامل چه مسائلي مي‌شود تا از اين راه به طريق احقاق آن دست يابيم. گشايش سياسي از ديدگاه برخي در حد آزادي احزاب در فعاليت‌هاي انتخاباتي و حزبي است و از نظر برخي ديگر فراتر از آن معنا مي‌يابد. اما در واقع گشايش سياسي در تاييد اين نكته است كه افراد با ديدگاه‌هاي مختلف و روش‌هاي متفاوتي بتوانند در مناصب قدرت قرار بگيرند، هرچند رويكرد اين افراد را عده‌اي نمي‌پسندند اما ملاك نحوه عملكرد آنها است. حتي فراتر از اين تعاريف، بحث جدي اين است كه برداشته شدن محدوديت‌هاي سياسي براي برخي چهره‌هاي سياسي از لحاظ بسياري افراد گشايش سياسي محسوب مي‌شود. اين مقدمه، ابزار رسيدن به اين هدف را مي‌رساند. حال آنچه اهميت دارد شفافيت در مفهوم گشايش سياسي است كه از سوي حسن روحاني مطرح شده است. طرح پرسش سياسي و بهره‌گيري از ظرفيت‌هاي موجود جامعه يعني كساني كه علاقه‌مند به نظام هستند اما سليقه آنها با برخي يكسان نيست، از مهم‌ترين تعاريف گشايش سياسي است. اين شفافيت اگر توسط فردي كه سكان اجرايي كشور را در اختيار دارد به‌گونه‌اي صورت بگيرد كه نظرات كساني كه ديدگاه متضادي دارند اما در قدرت هستند و ابزار رسانه‌اي هم در اختيار دارند جلب كند و به نحوي تفهيم شود كه هر كسي بايد در جايگاه خود قرار بگيرد، مي‌تواند به عنوان ابزاري براي توسعه سياسي مطرح شود.
آماده تعامل با دولت هستيم
ابوالقاسم رئوفيان
سياستي كه حسن روحاني مبني بر گشايش سياسي در ارتباط با توسعه سياسي در پيش گرفته و يقينا مورد رضايت بسياري از فعالان سياسي قرا مي‌گيرد، اما نگراني‌هايي را هم به همراه دارد. نگراني از توجه صرف به كميت كه اميدواريم اين توجهات در بعد كيفي و با توجه به عمق مساله هم صورت بگيرد. هرچند تجربه توسعه سياسي در دوره اصلاحات خروجي خوبي نداشت اما در دولت اعتدال از آن استقبال مي‌كنيم. چون اين سياست به نفع خود دولت است لذا ما براي ايجاد چنين فضايي آماده هرگونه تعامل با دولت هستيم. البته نشانه‌هايي از حركت در جهت دستيابي به اين سياست از آغاز دولت يازدهم ديده شده و تمامي جهت‌گيري‌ها هم به اين سو بوده كه سياست داخلي و خارجي فضاي فعالي باشد و قطعا اين نگاه مي‌تواند به نفع كشور باشد. اما آنچه كه موجبات نگراني را فراهم كرده رشد كمي احزاب است. صدور مجوز براي تاسيس احزاب و گروه‌هاي سياسي متقاضي تاكنون به نظر مي‌آيد به ميزان قابل توجهي اتفاق افتاده و تنها بيانگر توسعه كمي سياسي است كه لوازم و قواعدي كه مي‌تواند به فعاليت احزاب كمك كند، كمتر مورد توجه قرار گرفته است. در اين مسير مهم، توسعه كيفي است كه احزاب با اهتمام دولت بايد نهادينه شوند و به وظيفه حزبي خود عمل كنند كه اين امر به فضاي تعاملي دولت و احزاب بر مي‌گردد. تعاملي كه نهايتا مي‌تواند مدنظر دولت و احزاب براي رسيدن به توسعه سياسي قرار گيرد.