از جلسه مشترك با عراقچي تا انتخاب كميسيون ويژه
جدي‌ترين گام‌هاي هسته‌اي بهارستان
دعوت از ظريف و صالحي براي توضيح درباره تحقيق وتوسعه؛ كميسيون آموزش هم وارد موضوع هسته‌اي شد
گروه سياسي| دوران تعليق بين رسيدن ايران و 1+5 به توافق نهايي و اجراي آن با رفت و آمدهاي پرتعداد پارلماني در تهران و واشنگتن سپري مي‌شود. پارلمان‌هايي كه حالا برخلاف دوران مذاكره فضاي بازتري براي ايفاي نقش در جريان توافق هسته‌اي براي خود متصور هستند. در حالي كه مذاكره‌كنندگان دو كشور تا حالا يك بار حضور «هسته‌اي» را در پارلمان‌هاي خود طي هفته گذشته تجربه كرده‌اند، قرار است امروز دومين روز هسته‌اي مجلس ايران باشد. عباس عراقچي، معاون وزير امور خارجه كشورمان بعدازظهر امروز راهي بهارستان مي‌شود تا براي دومين بار در جلسه‌اي مشترك با اعضاي كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي حضور پيدا كند. ديروز حسن قشقاوي، معاون پارلماني و كنسولي وزارت خارجه به خبرگزاري «ايسنا» گفت كه جلسه امروز بعدازظهر عراقچي در مجلس جلسه‌اي مشترك بين كميسيون‌هاي امنيت ملي و آموزش خواهد بود. با اين وجود مهم‌ترين تحول هسته‌اي مجلس در هفته پيش رو برگزاري انتخابات داخلي كميسيون ويژه بررسي برجام خواهد بود. انتخاباتي كه طبق اعلام هيات رييسه مجلس احتمالا روز سه‌شنبه يا چهارشنبه همين هفته برگزارمي‌شود .
دومين حضور عراقچي در جلسه سياست خارجي بهارستان
عراقچي فردا راهي دومين جلسه مشترك خود و اعضاي كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مي‌شود. سخنگوي كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي هم ديروز گفته است كه اين جلسات به صورت هفتگي با اعضاي تيم مذاكره‌كننده ادامه خواهند داشت و هر هفته يكي از آنها مهمان اين كميسيون خواهد بود. نوذر شفيعي به خبرگزاري ايرنا گفته است: «كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي بر طبق قانون الزام دولت به حفظ دستاوردهاي هسته‌اي موظف است بر روند اجراي برجام نظارت كند و هر شش ماه يك‌بار گزارشي در اين راستا به صحن علني مجلس ارائه كند.» عراقچي در حالي تاكنون مهمان دو نشست اوليه كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي بوده كه اعضاي اين كميسيون معتقدند كه نهايتا حضور محمدجواد ظريف در برخي از اين جلسات و در آينده لازم خواهد بود. از جمله حسين نقوي حسيني گفته كه «كميسيون امنيت ملي مسائل را در سطوح مختلف بررسي مي‌كند و قطعا در جاهايي آقاي ظريف بايد به عنوان سرپرست تيم مذاكره‌كننده به‌صورت مستقيم توضيحاتي ارايه كند».
دلواپسي هسته‌اي كميسيون آموزش
با اين وجود ديروز خبرگزاري ايسنا درباره حضور امروز عراقچي در بهارستان خبري از قول حسن قشقاوي منتشر كرد مبني بر اينكه جلسه كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي به صورت مشترك با كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس برگزار خواهد شد. او به ايسنا گفته بود: «از آقاي عراقچي براي حضور در كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي و كميسيون آموزش، تحقيقات و فناوري مجلس شوراي اسلامي دعوت شده است ولي به دليل اينكه اين دو جلسه همزمان است طبق برنامه‌ريزي انجام شده آقاي عراقچي در يك جلسه مشترك اين دو كميسيون فردا بعد از ظهر شركت مي‌كند.» تا پيش از اين هيچ خبري مبني بر جلسه معاون وزير خارجه با كميسيون آموزش و تحقيقات در ميان نبود. قاسم جعفري، سخنگوي اين كميسيون درباره اين جلسه به «اعتماد» توضيح داد: «ما قبلا درخواست خود را براي جلسه مشترك با آقايان ظريف و صالحي مطرح كرده بوديم و طبق دستور جلسات بايد كميسيون در روز يكشنبه ميزبان وزير خارجه و رييس سازمان انرژي اتمي باشد نه آقاي عراقچي». او البته گمانه‌زني مي‌كند كه عدم حضور محمدجواد ظريف در جلسه كميسيون مربوط به مسائل كاري و سفر احتمالي وي به خارج از كشور باشد. با اين وجود تاكيد مي‌كند: «آقاي عراقچي در صورت وجود داشتن عذر قابل قبول تنها مي‌تواند از طرف وزارت خارجه پاسخگوي ما باشد و منتظر هستيم تا رييس يا نماينده سازمان انرژي اتمي را در جمع خودمان ببينيم». وي درباره دلايل درخواست كميسيون آموزش و تحقيقات براي اين دعوت هم توضيح مي‌دهد: «به هر حال قسمت مهمي از توافق هسته‌اي مربوط به بحث تحقيق و توسعه علمي صنعت هسته‌اي كشورمان مي‌شود كه مجلس و به طور مخصوص كميسيون آموزش و تحقيقات بر اساس وظايف و اختيارات ذاتي خود بايد در جريان آن قرار بگيرد و البته شبهات و سوالات خود را مطرح كند». اين در حالي است كه روز سه‌شنبه هفته گذشته محمد جواد ظريف و البته علي‌اكبر صالحي به طور مفصل درباره موضوعات مربوط به تحقيق و توسعه صنعت هسته‌اي بعد از اجراي توافق توضيح داده بودند. با اين وجود قاسم جعفري درباره آن توضيحات مي‌گويد: «سخنان آقايان ظريف و صالحي در واقع تمام ماجرا نبود و از نظر ما تنها يك فتح باب براي اطلاع مجلس از زواياي مختلف توافق هسته‌اي است. ضمن اينكه در همان جلسه هم سوالات و ابهامات زيادي وجود داشت كه امكان طرح آن به دليل كمبود زمان و البته شكل برگزاري جلسه وجود نداشت». در حالي كه كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي بر اساس قانون «الزام دولت به صيانت از دستاوردهاي هسته‌اي كشور» خود را مسوول نظارت بر حسن اجراي برجام مي‌داند، سخنگوي كميسيون آموزش و تحقيقات هم معتقد است كه اين كميسيون به دليل وظيفه ذاتي خود بايد بتواند مسايل مربوط به تحقيق و توسعه صنعت هسته‌اي كشور را تحت نظارت خود داشته باشد. كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس از جمله مجموعه‌هاي پارلماني است كه به دليل نزديكي اكثر اعضاي آن به گروه‌هايي نظير جبهه پايداري در موضع انتقاد از دولت قرار دارد. هفده نفر از بيست و پنج عضو اين كميسيون از اعضاي فراكسيون اقليت و از نزديكان جبهه پايداري هستند. با اين وضعيت بعيد نيست كه فشار اين مجموعه براي ميزباني از اعضاي تيم مذاكره‌كننده كشورمان به موازات كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس در آينده بيشتر هم بشود.
انتخاب كميسيون ويژه؛ آغاز تلاش‌هاي جدي هسته‌اي
با اين وجود مجلس در هفته پيش رو قرار است مجموعه‌اي جديد را هم تاسيس كند كه آن هم مي‌تواند به عنوان ميزبان سوم اعضاي تيم هسته‌اي در هفته‌هاي آينده مطرح شود و اينگونه رفت و‌آمدهاي هسته‌اي به بهارستان اوجي بي‌نظير بگيرد. بر اساس اعلام هيات رييسه مجلس روز سه شنبه يا چهارشنبه جاري انتخابات كميسيون ويژه بررسي برجام برگزار خواهد شد؛ مجموعه‌اي كه كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي چندان از تشكيل آن استقبال نكرده است و تا اواخر هفته گذشته همچنان خود را مرجع اصلي بررسي برجام در مجلس مي‌دانست. با اين حال با مصوبه روز سه‌شنبه نمايندگان براي تشكيل اين كميسيون ويژه گريزي از تولد آن نخواهد بود. حسين سبحاني، نايب‌رييس كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي درباره انتخاب پانزده عضو اين مجموعه به ايرنا گفته است: «قرار است در جلسه يكشنبه فراكسيون رهروان ولايت و جلسه روز دوشنبه هيات رييسه مجلس اين موضوع تعيين تكليف نهايي شود.» مساله اصلي اما اين است كه آيا دو فراكسيون بر سر تركيب اين كميسيون ويژه به نتيجه واحدي خواهند رسيد يا خير؟ سبحاني‌نيا گفته است: «بين دو فراكسيون اصولگرايان و رهروان ولايت مجلس به احتمال زياد تعاملاتي انجام مي‌شود و از مجموع نظرات اين دو فراكسيون اعضاي 15 نفره كميسيون ويژه برجام هسته‌اي انتخاب مي‌شوند.» اين در حالي است كه نخستين جلسه بين روساي دو فراكسيون روز چهارشنبه گذشته بدون نتيجه به پايان رسيده بود و همزمان بهروز نعمتي به «اعتماد» گفته بود كه اولويت فراكسيون اكثريت رسيدن به اجماع داخلي و ارايه ليست مشترك با اصلاح‌طلبان مجلس خواهد بود. هر چه باشد انتخاب تركيب نهايي و قطعي اين كميسيون معادلات هسته‌اي بهارستان را وارد مرحله‌اي جديد خواهد كرد. در اين مرحله طبق گفته مقامات مجلس همه كميسيون‌هاي تخصصي مجلس مي‌توانند نظر خود را درباره توافق اعلام كنند اما جمع‌بندي نهايي در كميسيون ويژه انجام خواهد شد. كميسيوني كه چرخش تركيب آن به سمت يكي از دو فراكسيون مي‌تواند تاثير زيادي در جمع‌بندي نهايي آن داشته باشد. هر چند هنوز معلوم نشده كه مجلس نهايتا وارد مرحله تصويب نهايي برجام مي‌شود يا خير.