پ.ك.ك به آتشبس با تركيه پايان داد،داعش تهديد كرد
آنكارا و مثلث جنگ در جنوب
آتشباران مواضع داعش و كردها در سوريه و عراق توسط جنگندههاي تركيهاي، با واكنش تهديدآميز دو گروه مواجه شده است. با اين حال مثلت تقابل كردها با داعش از يك سو و تركيه با هر دو آنها از سوي ديگر در عراق و سوريه، يكي از پيچيدهترين معادلات منطقهاي و جهاني را شكل داده است. اگرچه برخي حمله به مواضع داعش را چرخشي در رويكرد تركيه نسبت به اين گروه ارزيابي ميكنند اما برخي اين تحرك جديد آنكارا را در ادامه سياستهاي كردستيزانه دولت اردوغان ارزيابي ميكنند به همين سبب همزمان با تهديد داعش عليه آنكارا، گروه پ.ك.ك از پايان آتشبس با دولت تركيه خبر داده است.
پايان آتشبس كردها
حزب كارگران كردستان تركيه (پ.ك.ك) به طور يكجانبه مذاكرات صلحي را كه از حدود يك سال پيش با دولت آنكارا آغاز كرده بود، لغو كرده و از آغاز دوباره جنگ با دولت تركيه خبر داده است. در متن بيانيه پ. ك. ك آمده است: «به دنبال تشديد حملات هوايي از سوي ارتش اشغالگر تركيه، آتشبس ديگر بيمعناست.» اين اقدام پ.ك.ك در واكنش به حملات اخير ارتش تركيه به مواضع اين حزب در كوهستانهاي مرزي عراق و تركيه اتخاذ شده و به نظر ميرسد به معناي شروع دوباره درگيري و خشونت در تركيه، به ويژه در مناطق كردنشين اين كشور است. بر اساس گزارشها با اعلام اين خبر شبهنظاميان پ. ك. ك در كوهستانهاي قنديل عراق و در ديگر مناطق هممرز با تركيه به حالت آمادهباش درآمدهاند. كوهستان قنديل، جايي است كه مقر اصلي فرماندهي حزب كارگران كردستان به شمار ميرود. اين منطقه در چند روز گذشته هدف حملات اخير جنگندههاي تركيه بوده است. حملات توپخانهاي نيرويزميني تركيه نيز حملات هوايي را همراهي كرده است. در همين حال رسانههاي تركيه لحظاتي پس از انتشار بيانيه پ.ك.ك اعلام كردهاند كه 15 كارگر يك نيروگاه برق در استان مرزي شرناق توسط پ. ك. ك ربوده شدهاند.
اين در حالي است كه دولت تركيه در سالهاي گذشته تلاش بسياري كرد تا كردها را بر سر ميز مذاكره بنشاند و در اين راستا امتيازاتي را به آنها داد و توافقهايي ميان دو طرف به امضا رسيد كه براساس آن كردها تحركات نظامي خود را كنار گذاشتند و شاخه نظامي پ. ك. ك از تركيه خارج شد. اما اكنون تركيه بيش از 300 نفر را به اتهام همكاري با داعش و كردهاي پ. ك.ك دستگير كرده است. به گزارش ديلي ميل در عمليات بازداشت اين شهروندان، دستگاه اطلاعاتي بريتانيا اماي6 هم همكاري داشته است. بر اساس آخرين گزارشها شمار بازداشتيهاي تركيه به حدود 590 نفر كشيده شده است.
منطقه پرواز ممنوع
به دنبال موافقت تركيه با استفاده جنگندههاي امريكايي از پايگاه اينجرليك براي ائتلاف عليه داعش، روزنامه حريت مدعي شد كه توافق ميان تركيه و امريكا شامل برقراري مناطق پرواز ممنوع در بخشهايي از سوريه نيز است. بر اساس اين گزارش ايجاد منطقه پرواز ممنوع به طول 90 كيلومتر و در حدفاصل شهرهاي مارع و جرابلس سوريه در مجاورت مرزهاي تركيه خواهد بود و در برخي مناطق ممكن است تا عمق 50 كيلومتري خاك سوريه پيش برود. قرار است اين منطقه به جايي امن براي مخالفان دمشق تبديل شود و تعداد زيادي از آوارگان سوري نيز در آنجا اسكان داده شوند. براساس اين توافق كه پس از چند ماه مذاكره حاصل شده است، هواپيماهاي سوريه نميتوانند در اين منطقه به پرواز درآيند و اگر به منطقه مذكور نزديك شوند هدف قرار ميگيرند. منابع تركيهاي گفتهاند نيروهاي ائتلاف به رهبري امريكا وظيفه تامين امنيت منطقه مذكور را با پروازهاي شناسايي و حملات هوايي بر عهده خواهند داشت و جنگندههاي تركيه تنها به پروازهاي شناسايي و پشتيباني ميپردازند اما توپخانه اين كشور مكلف شده است در صورت مشاهده هرگونه تحرك نگرانكننده، وارد عمل شود. در مقابل، جنگندههاي امريكايي ميتوانند از پايگاه هوايي اينجرليك براي حملات عليه داعش استفاده كنند اما توافق شامل ورود نيروهاي زميني امريكا به تركيه نميشود و تنها به تعدادي از تكنسينهاي نظامي پنتاگون اجازه ورود براي ارايه حمايتهاي فني را ميدهد. توافق مذكور فقط در مورد استفاده از پايگاه اينجرليك است اما جنگندههاي امريكايي خواهند توانست از پايگاههاي باتمان، دياربكر و ملاتينا در شرق تركيه نيز در موارد اضطراري استفاده كنند.
خط و نشان داعش عليه اردوغان
به دنبال مشاركت جنگندههاي اف 16 تركيه در حملات ائتلاف بينالمللي عليه داعش در شمال سوريه، اين گروه تروريستي نيز در بيانيهاي تهديد كرد كه در صورت عدم بازگشايي گذرگاههاي بابالهوي و باب السلامه كه مقامات تركيه پس از كنترل داعش بر شهرك اعزاز سوريه آن را بستند، رجب طيب اردوغان، رييسجمهوري تركيه را تروركرده و حملاتي شديد را در داخل خاك اين كشور انجام ميدهد. داعش در بيانيهاي خطاب به اردوغان گفته است: تو ودار و دستهات پس از استبدادي كه در كشور به راه انداختيد مواظب سرتان باشيد چرا كه اجراي حكم خداوند درباره شما سركشان واجب شده است. در همين حال داعش مسووليت برخي عمليات تروريستي در ريحانيه و باب الهوي را بر عهده گرفته و هشدار داده كه عمليات به آنكارا و استانبول نيز خواهد رسيد و منافع دولت تركيه را در آن هدف قرار خواهد داد. تهديد داعش عليه آنكارا بعد از آن صورت گرفت كه دولت تركيه رسما از مشاركت در حمله به مواضع اين گروه خبر داد. ديدهبان حقوق بشر سوريه ميگويد، ۹ تن از نيروهاي داعش در حمله تركيه كشته شدهاند.
ارزيابيها
حملات جنگندههاي تركيهاي بر فراز سوريه و عراق، عليه داعش و كردهاي پ.ك.ك بار ديگر شرايط را در مرزهاي سه كشور پيچيده كرده است. تركيه به واسطه عضويت در ناتو و روابط نزديك با امريكا و اروپا يكي از مجهزترين ارتشهاي منطقه را دارد اما تجربه نشان داده است در جنگ با گروههاي شبه نظامي، قدرت نظامي تعيينكننده نيست. به ويژه براي تركيه كه به دلايل گوناگون از جمله ساختار قوميتي و مذهبي، تروريستي بودن و مماشات مرزي در سالهاي اخير، اكنون ميزبان تعداد زيادي از نيروهاي وفادار به هر دو گروه شبه نظامي است كه آنكارا سرجنگ با آنها را آغاز كرده است. بر اين اساس اخبار از افزايش بازداشتها در تركيه حكايت دارند و احتمال ميرود شمار دستگيرشدگان به بيش از هزار تن هم برسد. در همين حال احتمال تكرار حادثه سوروچ هم بالاست. در انفجار انتحاري هفته گذشته در شهر سوروچ ۳۲ نفر كشته و حدود ۱۰۰ تن زخمي شدند. اين انفجار به داعش نسبت داده ميشود. علاوه بر اين با اعلام نقض آتشبس از سوي كردها احتمال عملياتهاي خرابكارانه آنها نيز افزايش يافته است. اعضاي شاخه نظامي پ.ك.ك هم در هفتهاي كه گذشت مسووليت كشتن دو مامور پليس در تركيه را بر عهده گرفتند. آنها اعلام كردند كه اين اقدام در انتقامجويي از قتل عام سوروچ انجام شد.