رضا نهضت ٭| در ميان تصميمات و اقدامات فراوان و البته مناقشه‌انگيز حميدرضا حاجي‌بابايي، بدون شك، اجراي بيمه طلايي، مورد تحسين و استقبال جامعه فرهنگيان و تشكل‌هاي صنفي قرار گرفت؛ بيمهاي كه بسياري از هزينه‌هاي درماني را بدون سقف، پوشش مي‌داد و براي نخستين بار، عهده‌دار مخارج دندانپزشكي و عينك مي‌شد. مشكل بزرگي كه پس از مدتي، در زمان حاجي‌بابايي روي داد و براي مدتي گريبان علي‌اصغر فاني را نيز گرفت. اين بود كه تمام هزينه اين بيمه از حقوق معلمان كسر مي‌شد و وزارتخانه نتوانست به تعهدات خود براي پرداخت نيمي از هزينه اقدام كند. مهر سال 92 است كه خبرگزاري فارس، خبر از نارضايتي تعدادي از فرهنگيان از مشكلات اين بيمه و عدم پرداخت سهم آموزش و پرورش مي‌دهد. در اين زمان، فاني سرپرست وزارتخانه است و هنوز، رداي وزارت را بر تن نكرده است.
در دوران سرپرستي است كه وي مي‌گويد: «نخستين‌بار كه لفظ بيمه طلايي را بنده به كار بردم سال ۱۳۸۴ بود و آن زمان سرپرست بودم و اعتقاد دارم كه بايد بيمه طلايي با كيفيت بهتر ارايه شود.» اين سخن فاني، احتمالا پاسخ به كساني بود كه حاجي‌بابايي را مبتكر و مجري اين طرح مي‌دانستند. رسيدن به مسند وزارت آموزش و پرورش، فرصت خوبي براي فاني بود تا نشان دهد كه خود باني و طراح بيمه طلايي بوده و لاجرم، بهترين مجري آن نيز هست. در همان دوران سرپرستي است كه در ديدار با تشكل‌هاي صنفي، طرح تاسيس بيمهاي جديد را مطرح مي‌كند؛ طرحي كه هيچگاه اجرا نشد و تنها بر زبان فاني جاري شد.
«كيفيت بخشي »، يكي از كلمات كليدي در واژگان فاني است كه از ابتداي وزارت و تاكنون، به فراواني، در سخنراني‌ها و مصاحبه‌هاي وي به كار گرفته مي‌شود. او كه خود را طراح بيمه طلايي مي‌دانست، مي‌خواست بر كيفيت آن بيفزايد و توانمندي خود را در اين عرصه نشان دهد و بتواند نام بيمه طلايي را از زير سيطره نام حاج‌بابايي بيرون بياورد. فرهنگيان نيز كه فاني را منصوب دكتر روحاني، كه مشي اعتدال و تدبير را برگزيده بود، مي‌دانستند، چشم اميد به اقدامات فاني دوختند.
22 آذر سال 92 است كه فاني با سخنانش، هر چه بيشتر بر اين خوشبيني فرهنگيان دامن مي‌زند. او درباره آخرين تغييرات و تصميم‌هاي اتخاذ شده براي بيمه طلايي فرهنگيان به ايسنا مي‌گويد: «تاكنون به جمع‌بندي قطعي نرسيده‌ايم هر چند راهكارهايي چون تاسيس سازمان بيمه و رقابتي كردن بيمه طلايي با ساير بيمه‌ها مطرح است، اما آنچه مسلم است وضعيت بيمه درماني فرهنگيان بهتر از شرايط فعلي خواهد شد. وي ابراز اميدواري كرد تا قبل از پايان امسال بيمه طلايي را به جايي برسانند و بيمهاي كه در آينده خيلي نزديك در اختيار فرهنگيان قرار خواهد گرفت، بيمه خوبي در مقايسه با بيمه فعلي باشد.» در اين سخنان، نارضايتي ضمني فاني از بيمه ... به چشم مي‌خورد. او در پي آن است كه با بررسي شرايط بيمه‌هاي مختلف، بهترين بيمه را براي فرهنگيان انتخاب كند و دغدغه‌هاي درماني آنها را كاهش دهد. در دي ماه همين سال است كه ايسنا خبر مي‌دهد: «به گفته معاون توسعه مديريت و پشتيباني وزير آموزش و پرورش، براي قرارداد سال آتي بيمه طلايي فرهنگيان نيز بررسي‌هاي همه‌جانبه توسط مسوولان ذي‌ربط با رويكرد جديد و كاهش دغدغه‌هاي درماني براي فرهنگيان صورت پذيرفته است.»
چنان كه مشاهده مي‌شود، هنوز از طرف جديد قرارداد بيمه، سخني به ميان نيامده است. در آن روزها، فاني و يارانش، در پي رايزني با بيمه‌هاي مختلف بودند تا بتوانند بهترين بيمه را انتخاب و با اين كار، اعتماد فرهنگيان را به خود جلب كنند. در اوايل اسفند 92است كه خبري در مدارس پخش مي‌شود: اينكه قرار است بيمه معلم جاي بيمه ... را بگيرد. يكي از معاونان مدارس تهران، به نگارنده گفت كه اين موضوع از طريق بخشنامه، به همه مدارس ابلاغ شده بود. چنان كه مي‌دانيم، قرارداد بيمه ...، در پايان فروردين ماه 93 به پايان مي‌رسيد و مطابق مفاد قرارداد، براي تمديد يا عدم تمديد قرارداد، بايد يك ماه زودتر رايزني‌ها و توافقات لازم انجام مي‌شد. عدم تمديد قرارداد با بيمه ... در ماه فروردين، نشان مي‌دهد كه فاني و يارانش، در پي يافتن بيمهاي ديگر بودند... فاني و تيمش، تمام هم و جهد خود را كردند تا بيمهاي غير از ... بيابند اما تلاش‌هاي‌شان به بار ننشست.
اواخر فروردين سال 93 است و هنوز مسوولان آموزش و پرورش نمي‌دانند با چه بيمهاي مي‌خواهند طرف قرارداد باشند. رشيد سياري، مديركل تعاون و پشتيباني آموزش و پرورش، 26 فروردين، در گفت‌وگو با ايسنا مي‌گويد: «آموزش و پرورش پيشنهادات خود را به شركت‌هاي بيمه‌گزار ارايه كرده است و اين شركت‌ها منتظر اعلام تعرفه‌هاي درماني از سوي وزارت بهداشت هستند تا تكليف بيمه طلايي فرهنگيان را مشخص كنيم.» او در ضمن، سخن از بيمهاي جديد و تعهدات جديد آن مي‌كند: «در حال حاضر تا پايان ارديبهشت ماه قرارداد بيمه طلايي فرهنگيان به مدت يك ماه تمديد شده و از اول خردادماه بيمه جديد با تعهدات و نرخ جديد ارايه خواهد شد.» البته تذكر مي‌دهد كه «ممكن است حق بيمه هزينه‌هاي عينك كه كمرشكن و بالا نيست از تعهدات بيمه فرهنگيان خارج شود.»
اما رايزني‌ها به جايي نمي‌رسد و فاني در هفتم ارديبهشت سال 93 از تمديد قرارداد با بيمه ... مي‌گويد: «قبل از تعطيلات نوروز جلسه‌اي با مديرعامل و اعضاي بيمه ... كه طرف قرارداد آموزش و پرورش در بيمه طلايي هستند، برگزار و توافقات كلي در اين باره قبل از آغاز سال جديد انجام شد.»
وي افزود: «با وجود افزايش تعرفه‌هاي درمان، بيمه ... با توجه به احترامي كه به جامعه فرهنگيان قايل است، مقرر شد خدمات بيمهاي سال 93 به ازاي هر نفر 26 هزار تومان ارايه شود كه اين رقم نسبت به مبلغ اوليه پيشنهادي، كمتر است. قرارداد جديد بيمه از اول خردادماه، اجرايي خواهد شد.»
بنابر شواهدي كه آورده شد، اين سخن فاني، كه توافقات قبل از عيد انجام شده، درست به نظر نمي‌رسد چرا كه بنا بر گفته سياري، مديركل تعاون و پشتيباني، در فروردين‌ماه، هنوز طرف بيمه معلوم نيست. در ضمن اگر قبل از عيد توافقات انجام شده بود دليل نداشت كه انعقاد قرارداد جديد، در پايان فروردين‌ماه انجام نشود و تنها براي يك ماه، قرارداد با بيمه ... تمديد شود.
به هر روي، فرشيد سياري، به پيروي از فاني، در تاريخ 23 ارديبهشت، از تمديد قرارداد با بيمه ... مي‌گويد: «قرارداد بيمه تكميلي درمان فرهنگيان (بيمه طلايي) با شركت بيمه ... به مدت چهارسال در حال اجراست.»
وي همچنين ادامه داد: «براي سال جاري نيز توافقات اوليه با شركت بيمه ... براي اجراي قرارداد حاصل شده و اميد است با همكاري مناسب شركت بيمه ... از اول خردادماه جاري اين قرارداد اجرا و تمامي فرهنگيان متقاضي بتوانند از مزاياي آن بهره‌مند شوند.»
تنها يك هفته بعد از اين اعلام، به ناگاه و به دور از انتظار، در 31 ارديبهشت، خبر انعقاد قرارداد با بيمه ... منتشر مي‌شود: «مديرعامل شركت بيمه تكميلي ... ضمن اعلام خبر انعقاد قرارداد با آموزش و پرورش و پوشش بيمه طلايي فرهنگيان، گفت كه تاريخ شروع اين قرارداد از ساعت 24 روز پنجشنبه اول خرداد است.» وي ادامه مي‌دهد: «عينك در تعهدات بيمه طلايي فرهنگيان است اما خدمات دندانپزشكي حذف و طبق اين قرارداد قابل پرداخت نيست.»
در اين هفت روز، چه اتفاقي افتاد كه به ناگه، قرعه فال به نام بيمه ... افتاد و جاي بيمه ... را گرفت؟ آيا هفت روز براي انعقاد قرارداد با بيمهاي جديد كافي است؟ آيا كار كارشناسي به‌طور دقيق انجام شده بود؟ پاسخ‌هاي داده‌شده از سوي فاني و يارانش، البته، قانع‌كننده نيســت. فاني مي‌گويد: «شركت بيمه‌گزار قبلي حق بيمهاي به مراتب بيشتر از شركت فعلي از آموزش و پرورش مطالبه كرد و با رايزني‌هاي فشرده‌اي كه صورت گرفت، قرار داد جديد با كمترين سقف حق بيمه نهايي شد.» اين حق بيمه درخواستي چقدر بوده است؟ كيارشي، معاون وقت توسعه و پشتيباني گفته است: «مبلغ بيمه طلايي شركت بيمه ... سال جاري به ازاي هر كارمند مبلغ 51 هزار تومان اعلام شده بود كه به هيچ عنوان قابل پذيرش آموزش و پرورش نبود.»
مگر مي‌شود يك شركت بيمه، در مدت هفت روز، مبلغ درخواستي‌اش را، بر خلاف توافق قبلي، بيش از دوبرابر كند؟ مگر فاني نگفته بود كه قبل از عيد، بر سر مبلغ بيمه به توافق رسيده‌اند؟ مگر نگفته بود كه به احترام معلمان با مبلغ 26 هزارتومان موافقت كرده‌اند؟ چرا از اين خلف وعده بيمه ...، شكايت به بيمه مركزي نبردند؟ به فرض، روايت فاني را درست بدانيم، او با كدام تدبير و عقلانيت، در كمتر از هفت روز براي بيمه طلايي تصميم‌گيري مي‌كند و آن را، به دست بيمهاي بي‌نام و نشان، كه حتي مجوز بيمه مركزي را هم ندارد و به گفته كيارشي اعتبارش را وزير كار و اجتماعي تاييد مي‌كند، مي‌سپارد؟ مگر فاني وعده نداده بود كيفيت بيمه طلايي افزايش پيدا مي‌كند؟ مگر سخن از تعهدات جديد بيمه به ميان نيامده بود؟ مطابق آمار وزارتخانه، در زمان انعقاد قرارداد با بيمه ... بين يك ميليون و 800 تا يك ميليون و 900 نفر، تحت پوشش بيمه طلايي بوده‌اند؛ اين آمار بعد از انعقاد قرارداد با بيمه ...، به يك ميليون و 600 هزار نفر كاهش يافته است. نه تنها تعهدات وعده داده‌شده انجام نشد كه خدمات دندانپزشكي كه بسيار مورد استقبال بود حذف شد و فرهنگيان تازه فهميدند كه «كيفيت‌بخشي» در قاموس فاني معنايي تازه يافته است! جالب سخنان دكتر ربيعي، وزير كار و امور اجتماعي است كه با اعتماد به نفس كامل، از امعان نظر مجموعه‌اش به معلمان سخن مي‌گويد: وزير تعاون، كار و رفاه اجتماعي هدف از بيمه طلايي را «خدمت در جهت امنيت رواني معلمان» خواند و گفت: اين مهم، كمترين كاري است كه مي‌توانيم براي قشر فرهيخته معلمان انجام دهيم! او ادامه مي‌دهد: «معتقديم اگر بخواهيم در كشور تحولي صورت بگيرد حتما سرچشمه آن آموزش و پرورش است!»
جالب اينكه فاني، در شهريور امسال، مشكلات بيمه طلايي جديد را طبيعي تلقي مي‌كند: «آن اوايل با نقايصي همراه بوديم كه اين طبيعت تغيير است ولي روز به روز وضعيت بهتر مي‌شود و اميدواريم خدمات بهتري را از طريق بيمه ... در اختيار فرهنگيان قرار دهيم»!
اما چرا قرارداد با بيمه ... منعقد نشد؟ دو دليل براي آن از سوي مسوولان ذكر شده است: «1) بدهي 400 ميليارد توماني آموزش و پرورش به بيمه ... 2) بالا بودن حق بيمه.
اگر دليل اول را بپذيريم معنايش اين است كه آموزش و پرورش، علاقه‌مند به ادامه قرارداد بوده است اما به دليل بدهي، بيمه ...، تمايلي بر ادامه همكاري نداشته است.
در صورت پذيرش دليل دوم، به اين نتيجه مي‌رسيم كه آموزش و پرورش هيچ علاقه‌اي به ادامه همكاري نداشته و مختارانه، به لغو قرارداد با بيمه ... پرداخته است. چنان كه مشاهده مي‌شود اين دو دليل با هم قابل جمع نيستند و جمع آن به اجتماع نقيضين كه عقلا محال است، مي‌انجامد. مگر مي‌شود الف، هم الف باشد و هم لا الف؟!
بد نيست به روايت يكي از مسوولان بيمه ... كه در جلسه با فاني حضور داشته بپردازيم. بنا بر سخن وي، بيمه ...، تمايل به ادامه همكاري داشته است و در مورد بدهي 400 ميلياردي، از فاني مي‌خواهد كه با دولت رايزني كند و مشكلات مالياتي بيمه ... را بابت اين مبلغ حل كند. به روايت اين منبع مطلع، فاني در جلسه بسيار تندخو و بداخلاق بود و آمادگي بر هم زدن توافقات را داشت وخود او، داوطلب عدم توافق شد.
بيمه ...
به هر تقدير بيمه ... عهده‌دار بيمه طلايي معلمان شد، اما عملكرد اين بيمه در سال گذشته چگونه بود؟ نخستين چيزي كه درباره عملكرد اين بيمه به چشم مي‌خورد اين است كه اين بيمه به مفاد قرارداد خود با آموزش و پرورش عمل نكرده است. مطابق قرارداد امضاشده، هزينه‌هاي جراحي و بستري بيمه‌شدگان بدون سقف لحاظ شده است اما بيمه ... در معرفينامه‌هايي كه به بيمارستان‌ها صادر مي‌كرد، سقف در نظر مي‌گرفت. معمولا براي جراحي‌ها، 12 ميليون و براي غير جراحي، شش ميليون را به عنوان سقف در نظر مي‌گرفت. غير از اين، مطابق قرارداد قرار بود كه هزينه‌هاي پروتز و اروتز بدون سقف پوشش داده شود يعني اگر كسي دچار نقص عضو مي‌شد و مثلا پايش را از دست مي‌داد اين بيمه بايد هزينه پروتز يا همان پاي مصنوعي را بدون سقف به بيمه شده پرداخت مي‌كرد اما كساني كه دچار اين مشكل مي‌شدند بعد از مراجعه به اين بيمه از بندي در قرارداد آگاه مي‌شدند كه طبق آن تنها هزينه پروتز‌هاي داخلي بدن پوشش داده مي‌شد. اين در حالي است كه اين بيمه در تبليغات خود از پوشش بدون سقف پروتز و اروتز خبر داده بود. مشكل ديگر اين بيمه تعداد كم مراكز درماني طرف قرارداد بود.
مراكز درماني كه بيمه ... تحت پوشش دارد تقريبا يك سوم بيمه ... است و بعضا معلمان در شهرهاي كوچك به هنگام بيماري به اجبار بايد مسافت زيادي را طي كرده تا خود را به يك مركز درماني در مركز استان برسانند. گرچه كه اين بيمه مراكز خود را در اين مدت يك‌سال افزايش داده است اما فاصله زيادي با مراكز تحت پوشش بيمه ... دارد. مي‌توان گفت اين بيمه در انعقاد قرارداد با بيمارستان‌ها بسيار ضعيف عمل كرده است. ... در پرداخت هزينه‌هاي وارد شده به بيمه‌شدگان نيز ضعيف عمل كرده و بسياري از مراجعان از عدم پرداخت به موقع شكايت داشته‌اند. به نظر مي‌رسد كه آموزش و پرورش بر حسن اجراي قراردادش با اين بيمه نظارت نداشته و ندارد و همه‌چيز بستگي به مسوولان اين بيمه دارد. به نظر مي‌رسد كه امسال هم آموزش و پرورش مي‌خواهد با همين بيمه ... تمديد قرارداد كند. گويا سقف تعهدات هم همان است كه سال گذشته بوده و قرار نيست خدمات دندانپزشكي به آن افزوده شود. بيمه طلايي براي امسال كش‌و‌قوس‌هاي فراواني داشت. ابتدا محمد بطحايي چهار بسته به عنوان بسته‌هاي پيشنهادي به فرهنگيان معرفي كرد كه بر خلاف گذشته كه نيمي از هزينه‌ها بر عهده آموزش و پرورش بود، تنها 13 هزار تومان به عنوان كمك دولت در نظر گرفته شده بود. در واقع اگر اين گزينه بطحايي اجرا مي‌شد هزينه بيمه طلايي براي هر فرهنگي تا 270 درصد افزايش مي‌يافت. با ارايه اين چهار بسته تعدادي از معلمان بي‌خيال بيمه طلايي شدند و عطايش را به لقايش بخشيدند. البته هرچه تعداد انصراف‌دهندگان بيشتر شود از نظر مالي به نفع آموزش و پرورش خواهد شد. به هر حال بعد از اعتراضات فراوان علي‌اصغر فاني مجبور شدكه در 12 ارديبهشت ماه به‌طور ضمني طرح اوليه را باز پس گيرد و همچنان از كمك دولت به ميزان برابر با پرداختي معلمان خبر دهد. بايد منتظر بود و ديد كه عملكرد اين بيمه در سال جديد چگونه خواهد بود و آيا مي‌تواند انتظارات معلمان را بر‌آورده كند؟
٭نويسنده و فعال صنفي
اشاره
گروه مدرسه اعتماد | مدتي است نارضايتي معلمان از خدمات بيمهاي افزايش يافته است. وقتي در دولت قبل از واژه «طلايي» براي بيمه معلمان استفاده شد شاغلان و بازنشسته‌ها از اينكه پس از مدت‌ها بيگانگي با رنگ طلايي در زندگي خود حالا حداقل در بيمه از نوع طلايي آن برخوردار مي‌شوند، خرسند بودند.
«بيمه طلايي» نام بود بر يك نوع خدمت بيمهاي كه در نتيجه قرارداد بين آموزش و پرورش و بيمه ... بايد ارايه مي‌شد و اكثر موارد را تحت پوشش قرار مي‌داد از جمله عينك و دندانپزشكي را.
با آمدن دولت جديد و نشستن فاني بر كرسي وزارت، از همان دوران سرپرستي زمزمه‌هاي متفاوتي در مورد بيمه به گوش مي‌رسيد و سرنوشت نامعلومي در انتظار آن بود تا اينكه نخست سخن از تمديد قرارداد با بيمه ... به ميان آمد و به يك باره سر و كله بيمهاي ناآشنا پيدا شده؛ بيمهاي كه چندان اسم و رسم نداشت.
معلمان مانده بودند كه چه بر سر سلامت و درمان آنها خواهد آمد؟ و آيا با قرارداد جديد وضع بهتر خواهد شد يا بدتر؟ يك سال از تجربه همكاري اين بيمه يعني ... با آموزش و پرورش مي‌گذرد و معلوم نيست چقدر از رنگ طلايي بيمه باقي مانده است، حالا بايد دومين سال را در حالي آغاز كنيم كه پرسش‌هاي فراواني در مورد تجربه يك‌ساله وجود دارد.
گروه صفحه مدرسه «اعتماد» به همين منظور گزارشي را تهيه كرده است كه اميد دارد با پاسخ مسوولان آموزش و پرورش و بيمه ... و ... ابهام‌هاي موجود برطرف و تصميم‌هاي لازم براي رفع نگراني‌هاي معلمان گرفته شود.