در حوالي نمايشگاه كتاب سي و ششم
ماهرخ ابراهيم‌پور
سي و ششمين نمايشگاه كتاب تهران صبح چهارشنبه17 ارديبهشت در مصلاي تهران آغاز به كار كرد. در افتتاحيه نه چندان دوست‌داشتني كه نه شلوغ بود نه خلوت، خطابه‌هاي سياسي و فرهنگي در هم آميخت؛ اما شايد آن كه دور از سياست بود و در دل نشر، حرفش تلخ‌تر بود؛ حرف‌هاي ابراهيم كريمي، رييس اتحاديه ناشران و كتاب‌فروشان در همهمه جمعيت به زور شنيده مي‌شود، چند جمله كه از تعارف دور بود و رنگ دغدغه داشت: «رقباي قدري به ميدان آمده‌اند و آن‍چنان فكر و ذكر مردم را مشغول كرده‌اند كه نقش كتاب در جامعه، كمرنگ‌تر از گذشته شده است.» حالا با تعارف يا بدون تعارف قطار نمايشگاه سي و ششم به راه افتاد و بايد ديد عراق، مهمان ويژه نمايشگاه كتاب چه در چنته دارد و چه تعاملاتي در اين ده روز قرار است رقم بخورد. آيا دغدغه‌اي هست كه نشر يكي از كشورهاي عرب همسايه بيشتر شناخته شود و از اين ميان اسناد فرهنگي ميان دو كشور رد و بدل و از دل اين مهمان ويژه اسناد جنگ هم مبادله شود. اين طرف در سالن سراي بين‌الملل احمد شاكري، تحصيلكرده ديار فرنگ عهده‌دار مجلسي است كه در آن بئاتريس سالاس از اسپانيا سخناني مي‌گويد كه هم نغز است و هم شنيدني. او اهل غور و تفحص و بحث در شاهنامه است، آن را به اسپانيايي ترجمه كرده و با سخناني درباره شاهنامه دلربايي مي‌كند و ذوق تني چند از شنوندگان سخنانش را برمي‌انگيزد: «شاهنامه يك كتاب فلسفي است و با آن دنياي ديگري را كشف كردم.» دنيايي كه با ورق زدن كتاب‌ها دست يافتني‌تر و خواستني‌تر است. اما شايد به پاي اين جمله كليشه‌اي سياسي شده نرسد كه فرهنگ شاخص اصلي رشد كشور است. اينجا در بطن نمايشگاه سياست به آغوش فرهنگ مي‌لغزد و از فردا دسته‌دسته سياسي‌ها به نمايشگاه خواهند آمد و قطاري از همراهان و همتايان رديف مي‌شود. شايد بتوان گفت بيشترين ايامي است كه سياست و فرهنگ با هم بُر مي‌خورند، اما دريغ از حاصل آن نه بودجه فرهنگ تغييري مي‌كند و نه كتاب همنشين سياستمداران مي‌شود. ديدارها در حال فهرست شدن است و در حال چيده شدن در ويترين و آدم‌ها در حال خواندن براي ايران هستند، ايران آرام‌آرام در حال ورق خوردن است بي‌آنكه دلار پا كُند كند و طلا معطل بماند.