بهانه‌هاي بني‌اسراييلي عليه پزشكيان!
درباره بازخوردهاي مصاحبه مسعود پزشكيان با تاكر كارلسون و بررسي ديدگاه‌ها و جريان‌شناسي منتقدان اين گفت‌وگو و شخص رييس دولت
گروه گزارش
مسعود پزشكيان چه در دوران وزارت، چه در ايام طولاني نمايندگي مجلس و چه در برهه حدود يك‌ساله رياست جمهوري يد طولايي در گفت‌وگو و انجام مصاحبه با رسانه‌ها و اهالي آن داشته است. اما وقتي تاكر كارلسون، روزنامه‌نگار و يوتيوبر مطرح امريكايي خبر گفت‌وگوي خود با پزشكيان را منتشر کرد حتي پيش از انجام اين مصاحبه صداي انتقادها بلند شد.نخست به اين دليل كه حتي پيش از انجام مصاحبه مشخص بود گفت‌وگوي رييس دولت ايران بعد از جنگ 12 روزه با اسراييل مي‌تواند حاوي نكات مهمي از اين جنگ و چشم‌انداز روابط آتي ايران و امريكا باشد و دوم مصاحبه‌كننده‌اي كه براي اين گفت‌وگو انتخاب شده بود يعني تاكر كارلسون امريكايي بود و از منظر بسياري از منتقدان دولت، گفت‌وگوی رييس دولت با يك خبرنگار امريكايي از ابتداي امر اشتباه است چرا كه از منظر اين جريان رسانه فقط صدا و سيما است و لاغير!
كارلسون، روزنامه‌نگار امريكايي است كه با گفت‌وگوهاي چالشي‌اش با چهره‌هاي سياسي جهان شناخته مي‌شد. كارلسون در روزهاي قبل از انجام اين مصاحبه در فضاي مجازي براي ايرانيان اندكي شناخته شده بود. وقتي گفت‌وگوي او با تد كروز، سناتور امريكايي كه قبل از حمله نظامي امريكا به تاسيسات هسته‌اي ايران ضبط شده بود، بازپخش شد. در اين گفت‌وگو كارلسون كه از منتقدان سرسخت مداخله نظامي امريكا است، در سوالي از كروز مشروعيت ورود جنگ با ايران را زير سوال برد و بعد از طرح اين سوال كه «جمعيت ايران چقدر است؟» و پاسخ كروز كه «نمي‌دانم» بود، گفت: «شما نمي‌دانيد جمعيت كشوري كه مي‌خواهيد سرنگون كنيد چقدر است؟!»
در اين مصاحبه كه نخستين گفت‌وگوي پزشكيان با رسانه‌هاي امريكايي پس از پايان جنگ ايران و اسراييل بود و به صورت آنلاين و در شبكه‌هاي اجتماعي منتشر شد رييس دولت چهاردهم براي نخستين بار مساله تلاش اسراييل براي ترور خود را مطرح كرد. سوال ابتدايي كارلسون درباره اين موضوع و پزشكيان پاسخ داد كه «تلاش كردند، اما شكست خوردند.»
وقتي در نخستين سوالات اين گفت‌وگو كارلسون از پزشكيان سوال كرد كه آيا مايل به مذاكره از طريق ديپلماسي هست يا خير، او پاسخ داد: «ما جنگ را آغاز نكرده‌ايم و تمايلي به ادامه آن نداريم» و افزود: «نتانياهو از سال ۱۹۸۴ ذهنيتي نادرست ايجاد كرده مبني بر اينكه ايران به دنبال بمب هسته‌اي است و اين ذهنيت را در ذهن همه روساي‌جمهور امريكا جا انداخته است. اما واقعيت اين است كه ما نه در گذشته، نه حال و نه در آينده، هرگز به دنبال ساخت بمب هسته‌اي نبوده و نيستيم»
پزشكيان علاوه بر اين در اين گفت‌وگو اعلام كرد كه ايران آماده از سرگيري مذاكرات درباره برنامه هسته‌اي‌اش است؛ اگرچه اين تأسيسات نسبتا آسيب ديده‌اند و در حال حاضر دسترسي به آنها ممكن نيست.
در توييتر، دو پست تاكر كارلسون راجع به اين مصاحبه روي هم رفته حدود ۳۲ ميليون بار و در يوتيوب نيز اين ويدیو، ۱.۵ ميليون بار ديده شده است؛ امري كه نشان مي‌دهد ميليون‌ها نفر در سرتاسر جهان اين گفت‌وگو را مشاهده كرده‌اند.
تاكر كارلسون در سياست داخلي امريكا جايگاه خاصي دارد؛ او كه از حاميان انتخاباتي دونالد ترامپ بود، يكي از شخصيت‌هاي رسانه‌اي جريان MAGA است و به شدت مخالف ورود امريكا به جنگ است. بسياري از حاميان ترامپ برنامه‌هاي او را مشاهده مي‌كنند و به همين جهت مصاحبه‌هاي او اثرگذاري ويژه‌اي بر حاميان ترامپ در امريكا دارد.
سه نكته از بازتاب‌هاي بين‌المللي گفت‌وگوي پزشكيان
گفت‌وگوي رييس دولت چهاردهم به‌رغم انتقادهاي طيف مشخص و محدودي در داخل از كشور در عرصه بين‌الملل بازتاب داشت و پيام‌هاي اين گفت‌وگو مورد تفسير قرار گرفت.
رويترز، بلومبرگ و نيوزويك تاكيد پزشكيان بر آمادگي ايران براي مذاكره را در صدر اخبار خود قرار دادند. علاوه بر اين پزشكيان در همين گفت‌وگو تاكيد كرده بود كه تلاش براي ترور او نافرجام باقي مانده است. موضوعي كه حالا بر اساس اطلاع‌رساني منابع رسمي ابعاد تازه‌اي از آن هويدا و مشخص شده كه محل جلسه شوراي عالي امنيت ملي مورد حملات اسراييل قرار گرفته است.
نيوزويك با برجسته كردن همين نكته مطرح شده توسط پزشكيان نوشت كه اظهارات رييس‌جمهوري ايران مبني بر تلاش براي ترور وي توسط تل‌آويو، ابعاد جديد تنش‌ها بين طرفين را فاش كرد.
اين رسانه امريكايي، اين بخش از اظهارات رييس‌جمهوري را كه گفته بود «آماده شهادت در راه وطنم هستم» را برجسته كرد و نوشت: پزشكيان موضعي تهاجمي در اين مصاحبه اتخاذ كرد.
خبرگزاري فرانسه نيز موضوع ترور رييس‌جمهوري ايران توسط اسراييل را در گزارش خود برجسته كرد و نوشت از نظر پزشكيان، «بنيامين نتانياهو» نخست‌وزير اسراييل دنبال جنگ‌هاي بي‌پايان در آسياي غربي است. رييس‌جمهوري ايران از امريكا خواست تا وارد بازي نتانياهو براي شروع جنگ‌هاي بي‌پايان در منطقه نشود.
روزنامه انگليسي گاردين نيز با اشاره به دستور كار اسراييل براي ترور مقامات سياسي ايران ازجمله رييس‌جمهوري، نوشت: اين موضوع نشان مي‌دهد كه اسراييل فقط دنبال ترور مقامات نظامي يا دانشمندان هسته‌اي نبوده، بلكه دنبال ترور رهبري سياسي اين كشور نيز بوده است. اگرچه ترامپ در زمان جنگ اسراييل عليه ايران، خواهان تغيير رژيم در ايران شده بود اما اكنون از اين موضع، عقب‌نشيني كرده و خواستار توافق با ايران شده است.
نسخه انگليسي خبرگزاري آناتولي تركيه نيز نوشته است كه رييس‌جمهوري ايران اعلام كرد كه مشكلي با شروع دوباره مذاكرات با امريكا ندارد.
مشخصا برخلاف فضاسازي صورت گرفته از طرف برخي نمايندگان مجلس پالس ارسالي از گفت‌وگوي رييس‌جمهور نه تنها منطقي انفعالي و سازشكارانه نداشت بلكه همان طور كه مورد تاكيد يكي از اين رسانه‌ها نيز قرار گرفته پزشكيان با موضع تهاجمي وارد زمين گفت‌وگو با كارلسون شده است.
نكته دوم درباره تاكيد پزشكيان بر تصميم و برنامه اسراييل براي ترور او و شكست اين طرح بوده است. اين گفته پزشكيان كه به صورت سربسته اما صريح در گفت‌وگو با كارلسون اعلام شد پيش از انتشار خبر حمله نظامي اسراييل به ساختماني در منطقه غربي تهران بود كه براي برگزاري جلسه شوراي عالي امنيت ملي در نظر گرفته شده بود.
سومين مساله پالسي است كه پزشكيان درباره اراده ايران بر مذاكره داد و صراحتا تاكيد كرد كه ايران مايل به پيگيري راه ديپلماسي است. تاكيدي صريح كه در عمل نشان از عدم جنگ‌طلبي ايران داشت.
برداشت كاربران شبكه‌هاي اجتماعي از گفت‌وگوي پزشكيان با كارلسون
كانال تحليل شبكه‌هاي اجتماعي مجازي در يك كار تحليلي به بررسي و تفسير بازخورد اظهارات پزشكيان در فضاي مجازي به خصوص در بين كاربران شبكه‌هاي اجتماعي غيرايراني پرداخته است.
بر اساس اين گزارش تحقيقي، تحليل محتواي كامنت‌هاي ويدیوي منتشر شده در يوتيوب، نشان مي‌دهد كه بسياري از مخاطبان تاكر كارلسون، ضمن حمايت از اين مصاحبه، استاندارد دوگانه رسانه‌هاي جريان اصلي و دولت‌هاي غربي در مواجهه با ايران و اسراييل را زير سوال برده‌اند.
بر همين اساس، مضمون «انتقاد از رسانه‌هاي جريان اصلي در مواجهه با اسراييل و تمجيد از تاكر كارلسون» در ميان كامنت‌هاي منتشر شده بيشترين لايك‌ها را به‌خود اختصاص داده و ۵۱ درصد لايك‌ها (۱۲۳ هزار لايك) را شامل شده است. كاربراني كه اين مضمون را به كار برده‌اند، عمدتا تاكر كارلسون را يك روزنامه‌نگار واقعي توصيف كرده‌اند كه به دنبال فهم حقيقت است و در طرف مقابل از رسانه‌هايي نظير CNN، فاكس‌نيوز، نيويورك‌تايمز و... انتقاد كرده‌اند. در يكي از پرلايك‌ترين كامنت‌ها، يكي از كاربران با كنايه به اين رسانه‌ها نوشته است: «اين گفت‌وگو چيزي است كه ما آن را روزنامه‌نگاري واقعي مي‌ناميم.»
دومين مضموني كه بيشترين لايك‌ها را به خود اختصاص داده «انتقاد از آيپك و استاندارد دوگانه غرب در مواجهه با اسراييل» بوده كه 26 درصد لايك‌ها را شامل شده است. در اين مضمون، كاربران مختلف از رويكرد آيپك (كميته روابط عمومي امريكا و اسراييل) و حضور آن در امريكا انتقاد كرده‌اند و با اشاره به سخنان مسعود پزشكيان، استاندارد دوگانه كشورهاي غربي در مواجهه با ايران و اسراييل را يادآور شده‌اند. در يكي از پرلايك‌ترين كامنت‌ها، يكي از كاربران نوشته «دكمه حذف آيپك از امريكا»؛ اين عبارت به اين معناست كه اگر طرفدار حذف آيپك از امريكا هستيد، اين كامنت را لايك كنيد و آنگاه ۲۰۹۵۹ كاربر آن را لايك كرده‌اند. يكي ديگر از كاربران نيز در كامنتي با ۵۹۵۴ لايك نوشته است «آژانس انرژي اتمي چه زماني از برنامه اتمي و بمب‌هاي هسته‌اي اسراييل بازديد مي‌كند؟»
سومين مضمون پرلايك «جملات صلح‌طلبانه، مخالفت با جنگ با ايران و كشته شدن به خاطر اسراييل» بوده است كه ۱۲ درصد از لايك‌ها را شامل شده است. در اين كامنت‌ها، بسياري از كاربران امريكايي ضمن اشاره به محل زندگي خودشان، گفته‌اند كه «ايران دشمن من نيست» يا اينكه «من به خاطر اسراييل نمي‌خواهم بميرم». رويكردي كه برآمده از سخنان مسعود پزشكيان است و به اين شكل در كامنت‌ها متبلور شده است.
چهارمين و پنجمين مضمون پرلايك نيز به «حمايت از شنيدن روايت‌هاي ديگر ازجمله روايت ايران» و «خاطرات شخصي افراد در حمايت از ايران يا مواضع ايرانيان» اختصاص داشته است كه روي هم رفته 9 درصد لايك‌ها را شامل شده است. در اينجا كاربران بر اين موضوع تأكيد كرده‌اند كه به جاي روايت‌هاي اسراييلي، بايد روايت ايران را نيز شنيد و به همين خاطر از تاكر كارلسون براي باز كردن پنجره‌اي به روايت ايرانيان تشكر كرده‌اند. همچنين بسياري از آنها با ذكر خاطره‌اي از مواجهه با ايران و ايرانيان، مردم ايران را مردماني مهربان و صلح‌طلب توصيف كرده‌اند.
رسانه‌هاي جهان پيام پزشكيان را شنيدند؛ صدا و سيما نه!
دور از ذهن نبود و نيست كه به‌رغم بازتاب وسيع و گسترده‌اي كه مصاحبه پزشكيان در عرصه بين‌المللي داشت صدا و سيما مثل هميشه بر طبل انتقاد از رييس دولت بكوبد. تريبون دادن به محمدجواد لاريجاني براي انتقاد از پزشكيان نيز در جاي خود قابل توجه است.
لاريجاني در انتقادي صريح و عجيب از پزشكيان گفته است: « به نظر مي‌رسد دولت فعلي «مدل برجامي» را در سياست خارجي دنبال مي‌كند، اما اين مدل بسيار ابتدايي، غيرفني و مبتني بر ساده‌انگاري است. اين مدل بر پايه چند پيش‌فرض بنا شده است: اول اينكه ما هيچ راه نجاتي نداريم مگر با برداشته شدن تحريم‌ها؛ دوم اينكه كليد رفع تحريم‌ها در دست امريكا است و بايد به توافقي برد ـ برد با واشنگتن رسيد؛ سوم اينكه براي رسيدن به اين توافق، بايد امتيازهايي چون صنايع هسته‌اي، توان دفاعي و حتي عدم تهديد امريكا و رژيم صهيوني را بدهيم؛ و چهارم اينكه پس از دادن همه اين امتيازها، چاره‌اي جز اعتماد كردن به امريكا نداريم! اين تحليلگر مسائل بين‌الملل افزود: اين تفكر سياست خارجي، ننگي حرفه‌اي و بي‌ارتباط با واقعيت‌هاي موجود است. نتيجه آن، به مراتب زيان‌بارتر از برجام خواهد بود.»
مشخصا روشن نيست كه جواد لاريجاني وقتي مدل توافق و مذاكره را ناكارآمد مي‌خواند چه پيشنهادي و بر اساس چه روزمه‌اي براي ادامه و كنترل تنش‌ها در شرايط فعلي دارد. احتمالا همان جمله‌اي كه خود او در اين روزها گفت: قرار دادن ناف ترامپ به عنوان هدف براي زدن او!
24 نماينده هميشه منتقد و نامه سرگشاده به پزشكيان
به دنبال انتشار اين گفت‌وگو و البته بازخوردهاي مثبت جهاني از منظر غيرايرانيان 24 نماينده مجلس دوازدهم در نامه‌اي سرگشاده از آنچه «مواضع سوال برانگيز در مصاحبه با يك خبرنگار امريكايي» خوانده بودند، انتقاد كردند.
متن اين نامه كه به همراه اسامي امضا‌كنندگان آن در خبرگزاري رسمي مجلس و ديگر رسانه‌ها منتشر شده چند نكته اساسي دارد. نخست اينكه در متن نامه «شروع مجدد مذاكرات با امريكا و همكاري با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي» نااميد‌كننده و برخلاف وحدت كشور توصيف شده است. امضا‌كنندگان نامه كه عمدتا از مخالفان دولت در انتخابات بودند، مطرح كرده‌اند كه بعد از جنگ نظامي ايران و اسراييل مردم ديگر خواهان مذاكره نيستند و رييس‌جمهور نبايد برخلاف خواسته مردم چنين موضوعي را طرح مي‌كرد. اين اظهارات این طيف از اصولگرایان مشخصا همان ادعاهايي است كه يك سال قبل نيز طرح شده بود. در همان زمان نيز سعيد جليلي با حمايت همين نمايندگان مي‌گفتند كه مذاكره بي‌فايده است و مردم خواهان قطع مذاكرات هستند. مشخص نيست اگر به واقع مردم چنين ديدگاه‌هايي داشتند يا دارند چرا در انتخابات تيرماه سال گذشته به جاي نام سعيد جليلي به عنوان شمايل چنين ديدگاهي، نام كانديداي مقابل او يعني مسعود پزشكيان را روي برگه‌هاي راي نوشتند؟! آيا نتيجه انتخابات 1403 نشان نداد كه كدام ديدگاه برخاسته از خواست مردم است و كدام ديدگاه بلندگوي طيفي اقليت در كشور؟!
نكته دوم در اين نامه نعل وارونه‌اي است كه بر گفت‌وگوي پزشكيان زده شده است. اين 24 نماينده در بخش ديگري از اين نامه سرگشاده نوشته‌اند: «متاسفانه اين مواضع حضرتعالي نه تنها در داخل كشور بازتاب خوبي نداشت و بسياري از مردم را سرخورده كرد بلكه در خارج از كشور نيز منجر به سوءبرداشت طرف مقابل شد و بديهي است كه دشمن را به اين محاسبه غلط خواهد رساند كه «ايران پس از حمله امريكا، همچنان پيام ضعف مخابره مي‌كند». مشخص است كه اگر امريكا به اين خطاي ادراكي برسد، نه تنها از موضع برابر حاضر به گفت‌وگو با ايران نخواهد شد بلكه ضمن افزايش فشارها و تحريم‌ها، انگيزه بيشتري براي حمله نظامي مجدد به كشور پيدا خواهد كرد.»
مشخصا تفسير رفتار و كنش كاربران غيرايراني و دنبال‌كنندگان حساب يوتيوب كارلسون عكس اظهارات اين 24 نماينده را نشان مي‌دهد. گفت‌وگوي مسعود پزشكيان باعث شده است تا دنبال‌كنندگان انگليسي زبان كارلسون در فضاي مجازي انتقاد خود را از رويه امريكا در قبال ايران نشان بدهند. اينكه اين نمايندگان مدعي هستند اين مصاحبه مي‌تواند بهانه و بستر حمله جديد به ايران باشد بعيد به نظر مي‌رسد. حداقل تا زماني كه حساب‌هاي كاربري چهره‌هاي نزديك به اين جريان تصوير انفجار قارچي شكل بمب اتمي روي اسراييل را منتشر مي‌كنند، يا بايد معني بهانه دادن براي حمله نظامي را در دايره لغات‌مان تغيير بدهيم يا بايد باور كنيم كه طيفي سياسي در اين كشور با بهانه‌گيري عليه رفتارهاي دولت وقت شايد از ادامه درگيري نظامي چندان ناخرسند نيز نيستند.
فاطمه مهاجراني، سخنگوي دولت چهاردهم نيز روز گذشته در نشست خبري خود با اشاره به اين نامه و انتقادهاي مطرح شده عليه مصاحبه رييس دولت يادآوري كرد كه «در مصاحبه رييس‌جمهور با تاكر كارلسون تاكيد شد كه ما ملتي با تاريخ و فرهنگ ريشه‌دار هستيم و آماده گفت‌وگو بر اساس احترام متقابليم. پيام دولت به جهان اين بوده كه ما دنبال جنگ نيستیم، ولي تسليم‌پذير هم نيستيم.
او همچنين درخصوص برخي انتقادات نسبت به اين مصاحبه گفت: مبادا آب به آسياب دشمن بریزيم. بسيار هوشيار باشيم و مراقبت كنيم كه دچار پراكندگي نشويم.
بهانه‌هاي بني‌اسراييلي عليه پزشكيان
مشخصا رفتاري كه يك طيف سياسي مشخص با ويترين 24 نماينده مجلس و تعدادي اكانت سايبري و عده‌اي كارشناس در صداوسيما در قبال گفت‌وگوي رييس دولت داشتند، ادامه رفتارهايي است كه در يك سال گذشته شاهد بوديم؛ رفتارهايي از جنس نوعي تسويه‌حساب سياسي براي شكست در انتخابات. دولت پزشكيان طي يك سال گذشته كه به‌واقع كشور در همه ايام آن در شرايط جنگي بود در تعامل كاملي با نيروهاي نظامي شرايط را مديريت كرد. با اين وجود اين طيف از هيچ حربه‌اي براي انتقاد از دولت و تحت فشار قرار دادن رييس دولت فروگذار نكردند.
اينكه امروز 24 نماينده مجلس در نامه‌اي سرگشاده مدعي باشند كه رييس دولت حرفي برخلاف خواسته ملت را مي‌زند تنها شمايل موضوع هست. مساله اين جريان اين است كه خود نيز صراحتا در قائله قانون حجاب يا مساله فيلترينگ و حوزه سياست خارجي بارها تاكيد كردند.
مساله‌اي كه مي‌گويد ما به عنوان حلقه سخت نظام مطالباتي داريم كه بايد اجرا شود در غير اين صورت رفتار ديگري از خود نشان مي‌دهيم.
همين طيف در ميانه درگيري نظامي و هزار و يك مشكل اين ملت به فكر فيلتر واتس‌آپ هستند و مدعي مي‌شوند كه فرماندهان نظامي در اثر رديابي با واتس‌آپ ترور شده‌اند. حتي وقتي دختر يكي از فرماندهان شهيد هم تاكيد مي‌كند كه پدرش از اساس تلفن همراه هوشمند نداشته و مساله رديابي از طريق تلفن نبوده است، باز هم اين طيف و جريان گوش خود را سمت صداي بلند نفوذ مي‌گيرند و مي‌خواهند به هر قيمتي با فيلتر دوباره واتس‌آپ در عمل سناريويي براي اين تصوير طراحي كنند كه دولت پزشكيان نتوانست به وعده خود براي رفع فيلتر عمل كرده و پايبند بماند.
بهانه‌هاي مخالفان دولت نه قصه امروز و داستان برخواسته از جنگ ايران و اسراييل است و نه به همين نقطه از تقويم ختم مي‌شود.