چقدر تا سقوط دلار فاصله داريم؟
مترجم: سميه لطفي
از زمان بازگشت دونالد ترامپ به كاخ سفيد، سرمايه‌گذاران امريكايي به حدي شوك‌هاي مختلفي را تجربه كرده‌اند كه امروز فقط اتفاقي سخت مي‌تواند آنها را غافلگير كند. اعلان‌هايي كه قبلا همچون بمب خبري بودند، مانند تصميم رييس‌جمهور امريكا براي اعمال تعرفه ۵۰درصدي روي مس يا تعرفه ۳۰ درصدي عليه اتحاديه اروپا، امروز تا حدي با بي‌تفاوتي مواجه مي‌شوند. ۱۶ جولاي زماني كه دونالد ترامپ مي‌خواست جروم پاول، رييس فدرال رزرو را اخراج كند يك نمونه استثنايي بود. با اين وجود واكنش بازار به آن نسبتا ملايم بود؛ افزايش نرخ سود اوراق خزانه و افت دلار. پس از آن دونالد ترامپ عقب‌نشيني كرد و بازار به حالت عادي برگشت. فرداي آن روز بازار بورس امريكا به بالاترين سطح تاريخي خود رسيد.
اگرچه سرمايه‌گذاران تا حدي به اين هرج‌ومرج عادت كرده‌اند، اما نسبت به آن كاملا بي‌تفاوت نيستند. كاهش حدود 10درصدي ارزش دلار در برابر سبدي از ارزهاي كشورهاي ثروتمند از زمان آغاز رياست‌جمهوري دونالد ترامپ نشانه‌اي نگران‌كننده است. دقيقا برخلاف آنچه اسكات بسنت، وزير خزانه‌داري، پيش‌بيني كرده بود كه تعرفه‌ها از طريق كاهش نياز شركت‌هاي امريكايي براي خريد ارز خارجي در واردات باعث تقويت دلار خواهند شد. از تعرفه‌هاي ناپايدار گرفته تا كسري بودجه‌هاي سنگين، دلايل زيادي وجود دارد كه باعث نگراني سرمايه‌گذاران در مورد سرمايه‌گذاري در امريكا مي‌شود. اما اين نگراني‌ها تا چه حد است؟ به عبارت ديگر سه ماه پس از «روز رهايي» ترامپ، جايگاه امريكا به عنوان مكاني امن براي سرمايه‌گذاري تا چه حد آسيب‌ديده است؟
براي بررسي اين موضوع، بايد به عامل اصلي نوسانات دلار نگاه كرد؛ تفاوت نرخ بهره بين امريكا و ساير كشورها. در بازارهاي توسعه‌يافته، ارزش ارز معمولا با افزايش نرخ بهره بالا مي‌رود، زيرا سرمايه‌گذاران خارجي به دنبال سود بيشتر هستند. اين رابطه در ماه آوريل دچار اختلال شد، زماني كه اعلاميه‌هاي تعرفه‌اي ترامپ سرمايه‌گذاران را به فروش دارايي‌ها در امريكا ترغيب كرد و در نتيجه نرخ بهره اوراق خزانه‌داري بالا رفت و دلار سقوط كرد. اين الگو يعني حركت معكوس نرخ بهره و نرخ ارز معمولا در بازارهاي نوظهور ديده مي‌شود. اين اتفاق در بريتانيا در بازار اوراق قرضه سال ۲۰۲۲ نيز رخ داد، زماني كه بودجه پيشنهادي ليز تراس، نخست‌وزير وقت، خطر بحران مالي را ايجاد كرد.
از آن زمان تاكنون، دلار و تفاوت نرخ‌هاي بهره دوباره با هم به صورت هماهنگ تغيير كردند (جز مورد اخير جروم پاول) . با اين حال، دلار هنوز نتوانسته ارزش از دست رفته در آوريل را جبران كند كه نشان‌دهنده لطمه‌اي پايدار به ارزش آن است. ارزيابي اينكه فقط تفاوت نرخ بهره، دلار را كجا قرار مي‌دهد، كافي نيست، زيرا در بلندمدت عوامل ديگري مانند رشد اقتصادي نسبي نيز روي ارزها تاثير مي‌گذارند، اما تمام اين شواهد به خوبي آسيب‌هايي را كه ترامپ به بازار وارد كرده است، نشان مي‌دهد.
يكي ديگر از ويژگي‌هاي هميشگي دلار اين است كه در زمان ناآرامي بازار سهام، قوي‌تر مي‌شود، زيرا سرمايه‌گذاران به دنبال دارايي‌هاي امن در امريكا مي‌روند. اما اين الگو هم در ماه آوريل معكوس شد. شاخص ويكس (Vix) كه شاخص نوسانات بازار سهام است و معمولا ميزان ترس سرمايه‌گذاران را مي‌سنجد، بالا رفت درحالي كه دلار سقوط مي‌كرد. استيون كامين از انديشكده امريكن اينترپرايز پيشنهاد كرده كه از رابطه بين شاخص ويكس و دلار، پس از تعديل متغيرهايي مانند نرخ بهره، به عنوان شاخصي از شكنندگي دلار استفاده شود. اين روش به تشخيص زمان‌هايي كه احتمال دارد سرمايه‌گذاران، برخلاف روال تاريخي، از دلار دور شوند، كمك مي‌كند. شاخص استيون كامين شكنندگي فزاينده دلار را پس از «روز رهايي» نشان داد و اين وضعيت در هفته‌هاي بعد بدتر شد. اما پس از آن به سطح قبل از تحليف بازگشت و از ماه گذشته در همان سطح باقي ماند، بنابراين دلار شايد آسيب‌ديده باشد، اما اين آسيب وخيم‌تر نمي‌شود. بدتر شدن اوضاع احتمالا نيازمند يك بحران جدي ديگر خواهد بود؛ بحراني فراتر از نمايش هر روزه كاخ سفيد كه سرمايه‌گذاران متوجه شده‌اند بايد آن را ناديده بگيرند.
البته احتمال بروز تنش وجود دارد، به‌طور مثال اگر تهديدهاي تعرفه‌اي اخير دونالد ترامپ واقعا در اول آگوست اجرايي شود، نرخ موثر تعرفه‌هاي امريكا دوباره به همان سطوحي باز خواهد گشت كه در آوريل باعث نگراني شدند. فشار سياسي بر فدرال رزرو ممكن است غيرقابل كنترل شود و البته با وجود دونالد ترامپ، احتمال اتفاقات پيش‌بيني نشده هميشه وجود دارد. تنها زماني كه توفان بعدي فرا برسد، مي‌توان به‌طور كامل ميزان آسيب وارده به دلار را سنجيد. اگر آشوب‌هاي سال ۲۰۲۵ نشانه آن باشند، ناظران دلار احتمالا مدت زيادي منتظر نخواهند ماند.منبع: اكونوميست