جان جهان
كتاب «جان جهان» به قلم علي گلشن با نگاهي به روايتهاي زنانه در اسطورهها و آيينهاي ايراني منتشر شد. اين كتاب چهرههايي نمادين از زنان فرهنگ ايران را به تصوير ميكشد. در معرفي كتاب «جان جهان» (نقش زنان از اسطوره تا آيينهاي ايران) كه در نشر نظر منتشر شده، عنوان شده است: علي گلشن، پژوهشگر و مدير موزه عروسك و فرهنگ ايران، در اين كتاب، به معرفي زناني پرداخته كه حضورشان در تاريخ، فرهنگ و آيينهاي مردمان اين سرزمين، همواره با قدرت، مهر، باروري، شفابخشي و زيبايي پيوند داشته است. گلشن در مقدمه كتاب خود اشاره ميكند كه اين شخصيتها نه فقط افسانه يا نمادي كهناند، بلكه تجلي ارتباط انسان با طبيعت و نيروي زنانهاي هستند كه در جان فرهنگ ايران تنيده شدهاند. ويژگي خاص اين اثر، بهرهگيري از تصوير عروسكهايي است كه بر اساس شخصيتهاي معرفي شده، توسط مريم طاهريراد در سال ۱۴۰۱ ساخته شده و در موزه عروسك به نمايش درآمدهاند. اين عروسكها حاصل پژوهشي دقيق روي نمادهاي بومي و اساطيري هستند و هر يك با نگاهي خلاقانه و روايتمحور طراحي شدهاند. در فهرست زنان اين اثر، نامهايي چون «چلگيس»، «خاتون چهارشنبه»، «مادر دريا»، «شاماران»، «اشي»، «آناهيتا»، «عروس گولي»، «عروس قنات» و «بيبي نوروز» ديده ميشود. براي مثال درباره عروس گولي ميخوانيم: «عروس گولي يكي از آيينهاي پيشبهاري است كه به شكل نمايش گروهي از نيمه اسفندماه تا فرارسيدن نوروز و بيشتر در روستاهاي گيلان در برخي مناطق مازندران، الموت و طالقان اجرا ميشده.»