به دنبال سفر وزير امور خارجه سوريه به روسيه مطرح شد
بازگشت شام به صفحه شطرنج كرملين؟
به دنبال تحولات بنيادين در ساختار سياسي سوريه پس از سقوط دولت بشار اسد، مقامات دولت جديد اين كشور تلاش دارند تا روابط خود با متحدان ديرينه را بر اساس منافع متقابل و واقع‌گرايي سياسي بازتعريف كنند. در همين راستا، نخستين سفر رسمي وزير امور خارجه سوريه، اسعد الشيباني، به مسكو توجه رسانه‌ها و تحليلگران را به خود جلب كرد. اين سفر خبرساز نه فقط يك روتين سياسي كه شايد فصل تازه‌اي در دفتر روابط پر فراز و نشيب اين كشور باشد. فصلي كه به نظر مي‌رسد آغازش همراه با پيامي روشن از تداوم همكاري‌هاي راهبردي است. براساس گزارش شبكه خبري الجزيره، الشيباني در ديدار با سرگئي لاوروف، وزير امور خارجه روسيه، تأكيد كرده كه سوريه خواستار حضور مسكو در كنار خود براي عبور از بحران‌هاي باقي‌مانده و بازسازي كشور است. او با بيان اينكه روابط دو كشور بايد مبتني بر احترام متقابل و شناخت واقعيت‌هاي جديد باشد، از آمادگي دمشق براي گفت‌وگوهاي سازنده خبر داد. در جريان كنفرانس خبري وزراي خارجه دو كشور، لاوروف از برنامه‌هاي دولت جديد براي بازسازي نهادهاي سياسي و برگزاري انتخابات پارلماني كه براي ماه سپتامبر برنامه‌ريزي شده، حمايت كرد. الشيباني نيز با اذعان به زخم‌هاي عميق بر جاي مانده از دوره گذشته، وعده داد كه دولت موقت با مسووليت‌پذيري و شفافيت در مسير آشتي ملي گام خواهد برداشت. همزمان، ولاديمير پوتين رييس‌جمهور روسيه نيز در ديداري جداگانه با وزير خارجه سوريه، از تعهد كشورش براي حمايت از بازسازي سوريه خبر داد. به گزارش خبرگزاري بلومبرگ، پوتين ضمن محكوميت هرگونه دخالت خارجي به‌ويژه حملات اخير اسراييل به خاك سوريه، تاكيد كرده كه روسيه همچنان بر حفظ حاكميت و تماميت ارضي اين كشور پايبند است. اگرچه مسكو در دوران رياست بشار اسد نقش برجسته‌اي در عرصه نظامي سوريه ايفا كرد، اما گزارش‌ها نشان مي‌دهد كه روسيه در جريان سقوط ناگهاني دمشق در برابر نيروهاي شورشي مداخله نظامي مستقيم نداشت. تحليلگران بر اين باورند كه اين تغيير موضع مي‌تواند نشانه‌اي از رويكرد محتاطانه‌تر روسيه در قبال تحولات سوريه باشد؛ رويكردي كه اكنون جاي خود را به همكاري‌هاي سازنده و غيرنظامي در حوزه بازسازي داده است. به گزارش سانا، پوتين گفت كه روسيه به كشور جنگ‌زده كمك خواهد كرد تا ثبات را بازگرداند و بر «رد قاطع» هرگونه مداخله اسراييل در سوريه تاكيد كرد. گفته مي‌شود كه مسكو به دنبال حفظ كنترل بر دو پايگاه نظامي حياتي در سوريه يعني بندر دريايي طرطوس و پايگاه هوايي حميميم بوده است. از سوي ديگر، الجزيره به نقل از منابع آگاه گزارش داده است كه وضعيت پايگاه‌هاي نظامي روسيه در طرطوس و حميميم هنوز در هاله‌اي از ابهام قرار دارد و مشخص نيست دولت جديد چه تصميمي درباره ادامه فعاليت اين مراكز خواهد گرفت. اين در حالي است كه بلومبرگ نيز به نقل از منابع رسمي، از تمايل مسكو براي حفظ حضور محدود اما استراتژيك در اين پايگاه‌ها خبر داده است. به ادعاي گروهي از ناظران فارغ از شكاف‌هاي قومي كه امروز بيش از هر زمان عریان شده، به نظر مي‌رسد دولت جديد سوريه با اتخاذ رويكردي عمل‌گرايانه و متوازن، در پي احياي جايگاه منطقه‌اي خود با تكيه بر شركاي قديمي چون روسيه است، اما همزمان مي‌كوشد تا ساختار روابط را از چارچوب صرفا نظامي به حوزه‌هاي اقتصادي، بشردوستانه و ديپلماتيك گسترش بدهد. در همين راستا، بنا بر آنچه در گزارش بلومبرگ آمده است، دولت سوريه از كرملين درخواست دريافت غرامت و كمك‌هاي بشردوستانه كرده و گفت‌وگوهايي نيز ميان احمد الشرع، رييس‌جمهور موقت، و پوتين براي تنظيم چارچوب‌هاي همكاري‌هاي آينده انجام شده است. اين مسير تازه، اگرچه با چالش‌هايي همراه است، اما مي‌تواند الگويي جديد از تعاملات سوريه با متحدان بين‌المللي در دوران پس از جنگ داخلي را رقم بزند؛ الگويي كه در آن اصل حاكميت ملي و احترام متقابل، مبناي بازسازي روابط ديپلماتيك و امنيتي خواهد بود.