خزران
كتاب «خزران» اثر آرتور كستلر با ترجمه محمدعلي موحد بعد از ۳۰ سال دوباره منتشر شده است. انتشارات خوارزمي در معرفي اين كتاب نوشته است: كتاب «خزران» سرنوشت تاريخي قوم يهودي خزران يا خزرهاست كه از پيش از اسلام تا زمان يورش مغولها در شمال درياي خزر ميزيستهاند. استاد محمدعلي موحد نخستينبار اين كتاب را در سال ۱۳۶۱ از روي نسخه انگليسي كتاب، كه به سال ۱۹۷۶ انتشار يافته بود، ترجمه كرده است. محمدعلي موحد در بخشي از مقدمه اين كتاب نوشته است: «نام «خزر» يادآور قصه قوم تيرهبختي است كه در آن سوي درياي خزر، در سرزمينهايي كه امروزه در قلمرو جمهوريهاي اتحاد شوروي است، ميزيسته و روزي چند در آن پيرامونها كروفِري داشتهاند: روزهايي كه در بارگاه خسروان ايران تختي زرين -به نشانه اهميت و بزرگداشت- به نام پادشاه خزران نهاده بود و مترجمي آشنا به زبان و خط خزري -به نشانه وسعت روابط و كثرت مراجعات- در ميان كارمندان دربار بود... اين قوم ناراحت و جنگجو و بالنتيجه مزاحم، همواره در معرض وسوسهانگيزيهاي امپراتوري بيزانس (روم) قرار داشتند و هر چند گاه يك بار به شهرهاي اران و ارمنستان و آذربايجان هجوم ميبردند. گويا يك بار دامنه تاخت و تاز آنها در قلب كشور ايران تا دينور و همدان نيز كشانده شده بود. پادشاهان ساساني براي جلوگيري از يورشهاي غافلگيرانه آنها يك رشته استحكامات در معابر كوههاي قفقاز برپا كردند...