نوازندگان ارمني، براي صلح در تخت‌جمشيد، مي‌نوازند
محمدجواد حق‌شناس
در يكصدمين سال تشكيل اركستر فيلارمونيك ارمنستان
سفر رسمي رييس‌جمهور ايران به ارمنستان و حضور سيدرضا صالحي اميري، وزير ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي افزون بر دستاوردهاي سياسي و اقتصادي، يك نتيجه درخشان فرهنگي نيز در پي داشت: توافق با ژانا آندرياسيان، وزير آموزش، دانش، فرهنگ و ورزش ارمنستان براي برگزاري كنسرت اركستر فيلارمونيك ارمنستان در تخت‌جمشيد به مناسبت صدمين سالگرد اين اركستر. اين رويداد همزمان با پاسداشت ميراث جهاني ايران برگزار مي‌شود و پلي است ميان تاريخ، هنر و ديپلماسي نرم دو كشور.
زمينه تاريخي و فرهنگي- تخت‌جمشيد، پايتخت نامدار هخامنشيان و نگين ثبت شده در فهرست ميراث جهاني يونسكو، جلوه‌اي از شكوه فرهنگ ايراني است. برگزاري كنسرتي كلاسيك در چنين مكاني، يادآور پيوند هنر با تاريخ كهن است و جايگاه جهاني تمدن ايراني را بار ديگر برجسته مي‌كند. روابط ايران و ارمنستان نيز پيشينه‌اي چندصدساله دارد. حضور جامعه ارمني در تاريخ ايران، از دوره صفوي تا امروز، نمونه‌اي روشن از همزيستي فرهنگي و ديني در چارچوب هويت ملي ايران بوده است. همكاري فرهنگي دو كشور همواره ادامه داشته و اكنون در قالب اين رويداد هنري بار ديگر جان مي‌گيرد. صدمين سالگرد اركستر فيلارمونيك ارمنستان، فرصتي است تا موسيقي كلاسيك و آثار برجسته ارمني براي شنوندگان ايراني اجرا شود و دو ملت از رهگذر زبان جهاني موسيقي به يكديگر نزديك‌تر شوند.
اهداف ديپلماسي فرهنگي- ديپلماسي فرهنگي امروز يكي از ابزارهاي موثر در تقويت روابط ملت‌هاست. اجراي اركستر فيلارمونيك ارمنستان در تخت‌جمشيد، نمادي از دوستي ديرينه ايران و ارمنستان است و پيام همزيستي و صلح را در سطح منطقه‌اي و جهاني بازتاب مي‌دهد. اين توافق، با همراهي ژانا آندرياسيان شكل گرفت و نشان‌دهنده اراده مشترك دو كشور براي گسترش همكاري فرهنگي است. افزون بر بعد هنري، چنين رويدادي مي‌تواند روابط سياسي و اقتصادي دو كشور را نيز پشتيباني كند. اجراي موسيقي در بستر تاريخي و جهاني تخت‌جمشيد، ذهنيت جهانيان را نسبت به ايران به عنوان سرزميني فرهنگي و صلح‌جو دگرگون خواهد ساخت.
آثار گردشگري و اقتصادي- اين رويداد تنها جلوه‌اي فرهنگي نيست، بلكه به رونق گردشگري در استان فارس نيز كمك مي‌كند. برگزاري كنسرت در تخت‌جمشيد بي‌گمان نگاه گردشگران خارجي و رسانه‌هاي جهاني را جلب خواهد كرد و فرصت ارزشمندي براي معرفي دوباره ايران به عنوان مقصد گردشگري فرهنگي فراهم مي‌آورد. تجربه تركيب هنر و ميراث تاريخي مي‌تواند الگويي براي «اقتصاد خلاق» باشد؛ مدلي كه در آن فرهنگ و هنر افزون بر ارزش معنوي، زمينه‌ساز ثروت‌آفريني و اشتغال نيز هستند. فروش بليت، پشتيباني مالي، بازتاب رسانه‌اي و افزايش بازديد از محوطه‌هاي تاريخي، تنها بخشي از پيامدهاي اقتصادي اين رخداد است.
پيام موسيقي؛ پيام صلح- فراتر از همه اين ابعاد، آنچه اين رخداد را برجسته مي‌كند، پيام موسيقي است. موسيقي زبان مشترك بشريت است؛ زباني كه مرز نمي‌شناسد و همواره حامل پيام دوستي و اميد بوده است. اجراي اركستر فيلارمونيك ارمنستان در تخت‌جمشيد، پيامي روشن به همسايگان و جهان است: ايران، سرزميني فرهنگي و تمدني، خواهان دوستي و همزيستي است، نه جنگ و دشمني. همان‌گونه كه تخت‌جمشيد نمادي جهاني از ميراث ايراني است، پيام اين كنسرت نيز جهاني خواهد بود؛ يادآوري اين نكته كه تمدن‌ها زماني شكوفا مي‌شوند كه هنر و صلح دست در دست يكديگر باشند. برگزاري كنسرت اركستر فيلارمونيك ارمنستان در تخت‌جمشيد، رخدادي فراتر از يك اجراست. اين برنامه نمادي از پيوند تاريخ و فرهنگ، فرصتي براي رونق گردشگري و ابزاري براي ديپلماسي فرهنگي ايران در جهان است.
پيشنهاد مي‌شود چنين برنامه‌هايي در ديگر مكان‌هاي تاريخي و جهاني ايران، مانند پاسارگاد، ميدان نقش جهان، ارگ بم، چغازنبيل و ميدان آزادي نيز تكرار شود، چنين رويدادهايي با اجراي اركسترهاي بزرگ كشورها يا اجراي مشترك اركسترهاي ملي يك گام بزرگ براي معرفي تاريخ كهن ايران است تا هم فرهنگ و هنر ايران بيش از پيش به جهان معرفي شود و هم پيام صلح و همبستگي تمدني ايران تقويت گردد. ايران با ميراث درخشان خود و تعامل فرهنگي با همسايگان و جهانيان مي‌تواند پيام‌آور صلح و دوستي در منطقه و جهان باشد.