درنگي بر پوسترهاي جشنواره بين‌المللي فيلم كوتاه تهران
«جست‌وجو» به روايتِ طراحان گرافيك
حسين نوروزي
چهل‌ودومين جشنواره بين‌المللي فيلم كوتاه تهران، امسال با تصميمي جسورانه و نگاه تازه به هويت بصري خود توجه همگان را به خود جلب كرده است. در عصري كه بسياري از جشنواره‌ها همچنان به قالب‌هاي مرسوم و كليشه‌اي وفادارند، تهران با انتخاب مفهوم «جست‌وجو» و طراحي مجموعه پوسترهايش توسط مجيد عباسي، طراح حرفه‌اي و بين‌المللي گرافيك، جسارتي مثال‌زدني نشان داده است.
نكته‌اي كه اين اتفاق را فراتر از يك طراحي معمولي كرده، همكاري نزديك و هوشمندانه امرالله فرهادي، مدير هنري و پيشكسوت صاحب‌نظر با يك طراح حرفه‌اي بين‌المللي است. اين همراهي نه تنها باعث خلق پوسترهاي جذاب شده، بلكه توانسته يك اتفاق بصري درجه يك در جامعه هنري ايران ايجاد كند؛ اتفاقي كه تركيبي است از تجربه مديريت هنري دقيق، شناخت عميق فرهنگ و مخاطب و مهارت بي‌نظير در زبان گرافيك بين‌المللي.
پيام اصلي جشنواره امسال، مفهوم «جست‌وجو» است؛ مفهومي كه مخاطب اصلي آن، نسل جوان را به كاوش، تجربه و كشف فرا مي‌خواند. جوانان، همواره در مسير خلاقيت و نوجويي، از كليشه‌ها فاصله مي‌گيرند و نگاه متفاوت خود را مي‌آزمايند. در اين مسير، انتخاب برگ درخت چنار به عنوان نماد طبيعي و فرهنگي تهران، استعاره‌اي از رشد، تداوم و تغيير فصل‌ها است و به گونه‌اي ظريف مسير جست‌وجو را بازنمايي مي‌كند.
تركيب‌بندي پوسترها بر پايه يك صفحه شطرنجي ۴۲ خانه شكل گرفته است. اشاره‌اي مستقيم به چهل‌ودومين دوره جشنواره. فلش‌هاي موجود در هر خانه حس حركت، كنكاش و جست‌وجو را منتقل مي‌كنند و با شعار جشنواره «در جست‌وجوي...» هماهنگ هستند. اين انتخاب هوشمندانه نشان‌دهنده درك دقيق طراح و مدير هنري از تعامل بين فرم و محتوا و نحوه هدايت نگاه مخاطب است.
پوستر اصلي جشنواره برگ سبز چنار را به عنوان هويت بصري مركزي نمايش مي‌دهد. رنگ سبز، رنگ جواني، رشد و آغاز است و استعاره‌اي از انرژي فيلمسازان جوان و نگاه آنان به افق‌هاي تازه. اين انتخاب ساده اما هوشمندانه، هم معناگرا و هم جذاب است و پيام اصلي جشنواره را از نگاه نخستين لحظه به مخاطب منتقل مي‌كند. پوسترهاي بخش‌هاي جنبي نيز به دقت طراحي شده‌اند و هر يك هويت مستقل خود را دارند: در جست‌وجوي حقيقت (فيلم كوتاه مستند): برگ زرد با سه لايه هم‌پوشان و كمي جابه‌جا، ماهيت مستند را بازنمايي مي‌كند؛ ناپايدار، لحظه‌اي و برگرفته از واقعيت خام. اين لغزش‌ها و لايه‌بندي‌ها، تجربه مخاطب از مواجهه با حقيقت را به شكلي ملموس منتقل مي‌كند و او را به تأمل و مشاهده دقيق دعوت مي‌كند. در جست‌وجوي خيال (فيلم كوتاه پويانمايي): برگ آبي كه افق حركت را تداعي مي‌كند، حس پويايي انيميشن و خيال را به تصوير مي‌كشد. اين حركت افقي، يادآور قاب‌هاي متحرك در انيميشن است و باعث مي‌شود بيننده، حتي در سكوت، حركت و جريان خيال را حس كند. در جست‌وجوي تجربه (فيلم كوتاه تجربي): برگ ارغواني وارونه، نماد تجربه‌گرايي، عبور از استانداردها و جست‌وجوي فرم‌هاي نو است. اين وارونگي به مخاطب نشان مي‌دهد كه تجربه هنري نيازمند جسارت و ديدي متفاوت است و هنر معاصر مي‌تواند از قواعد مرسوم عبور كند. در جست‌وجوي زندگي (فيلم كوتاه داستاني): برگ بنفش، با چيدمان نامنظم سه برگ در حال محو شدن، استعاره‌اي از روايت‌هاي چندلايه و تغييرپذير داستاني است. اين فرم، تنوع نگاه‌ها و پيچيدگي‌هاي زندگي را به تصوير مي‌كشد و بيانگر آن است كه داستان‌هاي انساني چندلايه و چندوجهي‌اند و هر روايت، تجربه‌اي منحصر به فرد ارايه مي‌دهد. طراحي تايپوگرافي ساده و سبك فارسي و لاتين، تمركز مخاطب را روي تصوير حفظ مي‌كند و متن صرفا نقش همراه و متوازن‌كننده دارد. اين انتخاب، از شلوغي بصري جلوگيري كرده و تجربه‌اي همدلانه و متمركز براي بيننده ايجاد مي‌كند. اين سطح از طراحي، نه تنها توجه به زيبايي‌شناسي، بلكه درك عميق از فرآيند تفسير و دريافت مخاطب را نشان مي‌دهد. ارزش ويژه همكاري فرهادي و عباسي در اين است كه نشان مي‌دهد چگونه يك مدير هنري دقيق و صاحب‌نظر مي‌تواند با يك طراح حرفه‌اي بين‌المللي هماهنگي كند و نتيجه‌اي فراتر از انتظار خلق كند. اين همكاري نمونه‌اي از آن است كه تركيب تجربه، دانش هنري و مهارت اجرايي مي‌تواند يك هويت بصري منحصربه‌فرد ايجاد كند كه پيام جشنواره را با شدت و وضوح منتقل نمايد و همزمان مخاطب را تحت تأثير زيبايي و معنا قرار بدهد. از ديدگاه فرهنگي و شهري، برگ چنار به عنوان نماد، پيوندي ميان هويت تاريخي تهران و زبان بصري جشنواره ايجاد كرده است. اين عنصر، يادآور حضور هميشگي چنار در خيابان‌ها، ميدان‌ها و پارك‌هاست و تجربه‌اي ملموس و آشنا براي مخاطب شهري ايجاد مي‌كند. اين انتخاب نشان مي‌دهد كه چگونه فرهنگ، تاريخ و طبيعت شهري مي‌توانند به الهام‌بخشي براي هنر معاصر تبديل شوند. در اين پوسترها، جست‌وجو صرفا يك شعار نيست؛ بلكه مسير حركت و كاوشگري مخاطب و فيلمساز را بازنمايي مي‌كند. از برگ سبز پوستر اصلي تا رنگ‌هاي متنوع بخش‌هاي جنبي، هر عنصر حامل معناي خاصي است و مخاطب را به مشاركت ذهني و احساسي دعوت مي‌كند. اين مجموعه، نمونه‌اي روشن از اين است كه هنر گرافيك و ديزاين مي‌تواند فراتر از زيبايي بصري عمل كند؛ مي‌تواند روايتگر، الهام‌بخش و حامل پيام فرهنگي و فلسفي باشد. در نهايت، چهل‌ودومين جشنواره بين‌المللي فيلم كوتاه تهران با اين هويت بصري تازه، نه تنها به نسل جوان فيلمساز احترام گذاشته، بلكه پيامي قدرتمند درباره خلاقيت، جست‌وجوگري و آزادي انديشه ارائه مي‌دهد. پوسترها و كانسپت جشنواره، خود يك بيانيه روشن هستند: جست‌وجو، تغيير، تجربه و خيال، مسيرهاي واقعي رشد هنري نسل جديدند و جشنواره جسارت كرده تا آنها را به نمايش بگذارد. اين همكاري هنري، نمادي از جسارت، خلاقيت و هويت مستقل است و نشان مي‌دهد كه چگونه مي‌توان از زبان بصري و نمادهاي شهري، هويتي تازه و همدلانه با مخاطب خلق كرد. پوسترها تنها تصوير نيستند؛ آنها روايتي بصري از يك حركت فرهنگي و هنري هستند كه مخاطب را به مشاركت و تجربه دعوت مي‌كنند.چهل‌ودومين جشنواره بين‌المللي فيلم كوتاه تهران با كانسپت «جست‌وجو» و طراحي مجيد عباسي، نمونه بارز هماهنگي هنر، فرهنگ و نسل جوان است؛ جست‌وجويي كه هم در فرم و هم در محتوا، مسير تازه‌اي براي جشنواره‌ها و مخاطبانش ترسيم مي‌كند و الهام‌بخش جامعه هنري ايران خواهد بود. همچنين، اين پروژه يك نمونه بي‌نظير از چگونگي ادغام تجربه مديريت هنري با مهارت‌هاي بين‌المللي گرافيك ديزاين است؛ تجربه‌اي كه مي‌تواند مسير برگزاري جشنواره‌هاي ديگر و شكل‌گيري هويت بصري متفاوت در جامعه هنري ايران را متحول كند. اين اتفاق، علاوه بر ارزش هنري، نشان‌دهنده اهميت اعتماد، احترام متقابل و هماهنگي ميان تيم‌ها و خلاقان است؛ شرايطي كه نتيجه آن خلق آثار بي‌نظير و تأثيرگذار در سطح ملي و بين‌المللي خواهد بود.