كميسيون برجام در انتظار ناگفته‌هاي جليلي

گروه سياسي| سعيد جليلي دوباره وارد گود هسته‌اي مي‌شود؛ اين‌بار با دعوت كميسيون ويژه برجام در مجلس. جايي كه قرار است روز سه‌شنبه ميزبان مسوول سابق تيم مذاكره‌كننده هسته‌اي كشورمان باشد كه در طول دوره شش ساله‌اي كه فرمان مذاكرات را در دست داشت خيلي راهش به سمت بهارستان كج نمي‌شد. او حالا به بهانه نتيجه دادن مذاكرات هسته‌اي در دوره جانشينان خود قرار است مهمان مجلسي‌ها باشد. ابتكاري كه پيشنهاد‌دهندگان آن طيف منتقدان توافق هسته‌اي هستند. كساني كه مي‌گويند تيم‌هاي قبلي مذاكره‌كننده هم بايد درباره برجامي كه حالا توسط دولت يازدهم به دست آمده نظر بدهند. آنها پيش‌تر از اين هم سوداي كشاندن جليلي و تيمش به مجلس را داشتند؛ يك سال پيش و زماني كه مي‌خواستند در كميسيون امنيت ملي يك مناظره هسته‌اي به راه بيندازند. آن روزها معاونان جليلي هم نشان دادند بر خلاف دوران شش ساله‌اي كه مشغول مذاكره بودند، براي آمدن به مجلس اشتياق زيادي دارند. آمدني كه بوي تقابل هم مي‌داد. 23 ارديبهشت 93 علي باقري به نمايندگي از طرف تيم سعيد جليلي راهي مجلس شد و وقتي عباس عراقچي از اين حضور سر باز زد، به تنهايي به نقد توافق ژنو پرداخت. نقدي كه بعيد نيست دستور كار اصلي خود سعيد جليلي در جلسه روز سه‌شنبه هم باشد. هر چند هنوز به درستي معلوم نشده كه تيم‌هاي سابق مذاكره‌كننده كشورمان در جلسه كميسيون برجام با چه هدفي حضور پيدا خواهند كرد. عده‌اي گفته‌اند اين حضور به خاطر بررسي تمام روند 12 سال گذشته مذاكرات است و عده ديگري مي‌گويند قرار است متن برجام با حضور تيم‌هايي كه به خاطر سابقه خود احاطه كافي بر موضوعات هسته‌اي دارند، بررسي شود. هر يك از اين دستور كارها مي‌تواند خروجي متفاوتي براي جلسات كميسيون ويژه به دنبال داشته باشد. چه آنكه دو طيف منتقد و موافق مذاكرات نيز با دو گارد مختلف به استقبال جلسه مشترك با سعيد جليلي در كميسيون برجام مي‌روند. منتقدان مشخصا همان تاكتيك مناظره را با شكل و شمايل ديگري دنبال مي‌كنند، هر چند كسي از تيم مذاكره‌كننده فعلي روبه‌روي سعيد جليلي ننشسته باشد. موافقان هم گويا مي‌آيند تا برخي حرف‌هاي ناگفته دوران قبل مذاكرات را روشن كنند. مسائلي چون آنچه در جريان توافق سه جانبه ايران و تركيه و برزيل گذشت يا چهار دور مذاكره در پاييز و زمستان سال 91 با كشورهاي 1+5. روابط مجلس و تيم مذاكره‌كننده در دور قبل مذاكرات چيزي كاملا متفاوت با امروز بود. آنچنان كه مصطفي كواكبيان، عضو كميسيون امنيت ملي ادوار هفتم و هشتم به «اعتماد» مي‌گويد: «در دولت قبل آقاي جليلي تنها يك بار به كميسيون امنيت ملي گزارش داد و در آن جلسه هم فقط ايشان صحبت كرد و به هيچ يك از نمايندگان وقت سوال داده نشد.» آن‌طور كه كواكبيان توضيح مي‌دهد در آن سال‌ها مجلسي‌ها در فضايي كاملا متفاوت با امروز تنها در شرايطي شنونده توضيحات جليلي و تيم او بودند كه وظيفه آنها پس از اين جلسات «معدود» حمايت از روند مذاكرات بوده است. با اين وجود به نظر مي‌رسد در جلسات پيش روي كميسيون ويژه برجام سعيد جليلي در فضايي قرار بگيرد كه حرف‌هاي نا‌گفته او بعد از مدت‌ها مطرح شود؛ چه دستور كار جلسات بررسي روند 12 ساله مذاكرات باشد و چه بررسي برجام. در حالت اول سعيد جليلي كه در دوران شش ساله مسووليت خود مورد سوال قرار نگرفته بود، احتمالا با سوالات طيف منتقدان خود در كميسيون كه امروز مي‌توانند بي‌پرواتر از گذشته حرف بزنند، مواجه خواهد شد. مواجهه‌اي كه به نظر نمي‌رسد بتواند در آن از پاسخ طفره برود. در حالت دوم هم همان‌طور كه علي باقري 16 ماه پيش در كميسيون امنيت ملي به نقد توافق ژنو پرداخته بود، شرايطي مهيا مي‌شود تا سعيد جليلي هم به دور از خيلي از ملاحظات سياسي نقدهاي خود به برجام و روند دو ساله مذاكرات را بگويد. نقدهايي كه به نظر مي‌رسد در اين دو سال در سينه او مانده است.