نخستين همايش جامعه، منابع طبيعي، آب و
محيط زيست؛ چالش‌ها و راهكارها برگزار شد
دغدغه اساتيد و جاي خالي مسوولان
اعتماد| «متاسفانه حتي تصويربرداري از رسانه ملي در اين جلسه حضور ندارد تا دغدغه‌ها و مسائل زيست‌محيطي را در رسانه ملي منعكس كند.» اين جمله معاون سابق امور تقنيني معاونت پارلماني رياست‌جمهوري واكنشي بود نسبت به جاي خالي رسانه‌ها براي پوشش نخستين همايش ملي « جامعه، منابع طبيعي، آب و محيط زيست؛ چالش‌ها و راهكارها»؛ همايشي كه البته از سوي مسوولان هم مورد كم مهري قرار گرفت چرا كه هر يك از مسوولان حاضر در جلسه با ترك زودهنگام همايش منتظر شنيدن نظرات كارشناسان و جامعه‌شناسان دعوت شده به برنامه نماندند.
«زماني‌كه شنيدم بحران آب در كشور تا حوالي سال 1420 ادامه دارد خيلي خوشحال شدم
نه از بابت اينكه از مشكلات پيش آمده خرسند باشم بلكه به اين دليل كه اگر اين بحران آب يك‌ساله، چهارساله، هفت ساله و... بود باز هم اين بحران را به طريقي از سر گذرانده و به مسير خودمان ادامه مي‌داديم ولي خوشبختانه طول اين بحران آنقدر زياد است كه ما را ناگزير از تغيير رويكرد جدي مي‌كند. » سيد محمد بهشتي، رييس پژوهشگاه ميراث فرهنگي و گردشگري با تاكيد بر ضرورت توجه به مساله آب عنوان كرد: «متاسفانه در زماني كه دانشگاهيان و افراد متخصص در اين زمينه نگراني‌هاي خود را مطرح مي‌كردند صحبت‌هاي آنان از سوي مسوولان شنيده نمي‌شد و حتي از اين افراد به عنوان مجانين ياد مي‌كردند، بنابراين بهتر است به جاي پيدا كردن مقصر اصلي بحران در كشور به فكر راه‌حل باشيم زيرا ما بسياري از فرصت‌هاي لازم را از دست داده‌ايم بنابراين نبايد براي پيدا كردن مقصر اصلي، وقت باقيمانده را هدر دهيم.»
موضوع محيط زيست بيش از حد سياسي و جناحي شده است
«تاكنون به ياد ندارم از سوي هيچ نهاد رسمي براي صحبت راجع به ارتباطات محيط زيست دعوت شده باشم كه اين ناشي از گسست نهادهاي اجرايي و رسانه‌هاست. » هادي خانيكي، عضو هيات علمي دانشگاه علامه طباطبايي از ديگر اساتيد حاضر در نشست بود كه به نقش ارتباطات، رسانه و محيط‌زيست اشاره و عنوان كرد رسانه‌ها در بحران‌هاي زيست محيطي مي‌توانند نقش موثري ايفا كنند زيرا در برجسته كردن بحران‌هاي محيط زيستي، آگاهي‌بخشي به مردم، فرهنگ محيط زيست، اطلاع‌رساني و آگاهي‌بخشي در اين حوزه‌ها توانا هستند. خانيكي در بخشي از سخنان خود به سياسي شدن بحث‌هاي مربوط به محيط زيست پرداخت و گفت: « مساله محيط زيست صرفا تخصصي و غيرسياسي نشان داده مي‌شود و گويا طرفداران و فعالان محيط زيست از روي بيكاري به اين امر تزييني مي‌پردازند در حالي كه در واقعيت چنين نيست و يك نگاه جناحي و سياسي در محيط زيست حاكم است. » او در ادامه توضيح داد: «براساس تحقيقي كه در سال 87 تا 91 روي موضوع ريزگردها صورت گرفت مشخص شد در سال‌هاي87 تا 91 منشا بروز ريزگردها در رسانه‌ها، كشورهاي همسايه، دولت‌هاي بيگانه، صدام و امريكا بودند در حالي كه در همين موضوع در سال 92 و 93 مقصر اصلي دولت و سازمان محيط زيست معرفي شد. اين تحقيق نشان مي‌دهد موضوع محيط زيست بيش از حد جناحي و سياسي شده است. » به گفته اين استاد ارتباطات بسياري از مسائل محيط زيست مانند گازهاي گلخانه‌اي در رسانه‌هاي ما منعكس نشده است و زماني به موضوع ريزگردها مي‌پردازيم كه گرد و غبار و ريزگردها از اهواز به سمت تهران حركت كند بنابراين نزديك شدن نخبگان و نهادهاي مدني به دولت در مورد بحران‌هاي حاد است.
«مفهوم توسعه پايدار مفهوم پيچيده و متناقضي است و حتي براي فقرا عملي كردن اين مفهوم مشكلات جدي به همراه دارد به‌طوري كه فقر، افراد را در آينده تنزيل مي‌كند كه نيازهاي خود را از محيط زيست تامين كنند. » حسين راغفر، عضو هيات علمي دانشگاه الزهرا با اين جمله بحث محيط زيست را از ديدگاه اقتصادي مورد توجه قرار داد و گفت: «فعاليت‌هاي اقتصادي در ايران در بروز آسيب‌هاي زيست‌محيطي بسيار موثر است به‌طوري كه دولتي شدن منابع طبيعي عمومي آسيب‌هاي بسياري به همراه دارد يعني استفاده از منابع مشاع باعث مي‌شود افراد به صورت رقابتي از اين منابع طبيعي استفاده كنند، بنابراين حضور دولت و دولتي شدن منابع طبيعي پيامدهاي خاص خود را به همراه دارد. از جمله بحث استفاده قدرت و اصحاب قدرت از منابع عمومي براي منافع شخصي كه به عنوان رانت مطرح مي‌شود مي‌تواند بحران‌هاي زيست‌محيطي را به همراه داشته باشد. » راغفر افزود: «روز گذشته رسانه ملي خبري از پخش روزانه 30 تن زباله در جنگل‌هاي مازندران اعلام كرد و آنچه به عنوان دليل ارايه مي‌شود ناتواني مديران و مسوولان در كنترل و نظارت بر اين موضوع است يعني دفن زباله در مازندران نشانه ناتواني دولت و حاكميت در اداره مصالح عمومي و منافع بين‌نسلي است.»
نخستين همايش ملي «جامعه، منابع طبيعي، آب و محيط زيست؛ چالش‌ها و راهكارها» با حضور مسوولاني از انجمن جامعه‌شناسي ايران، دانشكده منابع طبيعي دانشگاه تهران، مركز بررسي‌هاي استراتژيك رياست‌جمهوري، پژوهشگاه ميراث فرهنگي و گردشگري و معاونت امور تقنيني معاونت پارلماني رياست‌جمهوري و جمعي از اساتيد و كارشناسان محيط زيست در سالن ابن خلدون دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه تهران برگزار شد.