نزاع تركيه و عراق به شوراي امنيت كشيده شد
بنبست ديپلماتيك
بنبست ديپلماتيك در تنشهاي ميان عراق و تركيه، به كجا ميانجامد؟ حيدر عبادي، نخستوزير عراق با صداي بلند به تركيه اعتراض ميكند. « صبر ملت عراق به معناي ضعف آن نيست» اين آخرين هشدار عبادي در برابر مقاومت تركها در مقابل خواست عراق براي خروج از شمال اين كشور است. اما رجب طيب اردوغان، رييسجمهور تركيه كه حالا به دنبال جايگزيني گاز تركمنستان به جاي گاز روسيه، راهي
عشق آباد شده، پاي پلكان هواپيما گفته است امكان عقبنشيني نيروهاي تركيه از عراق وجود ندارد. بر اين اساس منابع خبري گزارش ميدهند توسل بغداد به شوراي امنيت سازمان ملل نشان ميدهد ديپلماسي دوجانبه براي حل اختلاف دو طرف به پايان رسيده است. اما در همين حال منابع خبري از سازمان ملل خبر ميدهند شوراي امنيت هيچ برنامهاي براي بررسي درخواست عراق ندارد.
درخواست بغداد از شوراي امنيت
پس از پايان ضربالاجل دولت عراق براي خروج سربازان تركيهاي از خاك عراق و امتناع ارتش تركيه از اين كار، دولت عراق نيز چارهاي جز مدد جويي از شوراي امنيت سازمان ملل نديده و رسما به اين نهاد بينالمللي شكايت برده است. دولت عراق حضور نيروهاي ارتش تركيه به همراه 25تانك را بدون هماهنگي دولت مركزي عراق در موصل نقض آشكار قوانين بينالمللي ميداند. محمدعلي حكيم، سفير عراق در سازمان ملل بهطور رسمي نامه شكايت عراق را به سفير ايالات متحده در سازمان ملل متحد و رييس ماهانه شوراي امنيت تسليم كرده است. حكيم طبق اين نامه عنوان كرد كه ما از شوراي امنيت تقاضا داريم تا از تركيه بخواهد بلافاصله نيروهاي خود را از عراق خارج كند و مجدد دست به اين كار نزند. اين اقدام در راستاي دستوري صورت گرفته است كه حيدر عبادي نخستوزير عراق به وزارت امور خارجه براي شكايت از تركيه در شوراي امنيت صادر كرده است. در اين نامه آمده است كه تركيه دست به يك تخلف آشكار از اصول منشور سازمان ملل متحد زده و عملا حاكميت دولتي و تماميت ارضي دولت عراق را زير سوال برده است.
واكنش امريكا
امريكا كه با عراق پيمان امنيتي دارد، رييس دورهاي شوراي امنيت سازمان ملل است، اما واشنگتن ميگويد دولتهاي عراق و تركيه بايد اختلافات خود را در محيطي دوستانه حل و فصل كنند. سامانتا پاور، سفير ايالات متحده و رييس فعلي شوراي امنيت در نخستين واكنش پس از دريافت نامه شكايت رسمي عراق گفت: استقرار هر نيروي نظامي بايد با رضايت دولت عراق صورت بگيرد.
پس از درخواست رسمي عراق از شوراي امنيت نيز يكي از ديپلماتهاي عضو پانزده كشور شوراي امنيت سازمان ملل كه نخواست نامش فاش شود به رويترز گفت در پاسخ به نامه عراق بعيد ميدانم كه شوراي امنيت بخواهد جلسهاي فوري و ويژه را در دستور كار خود قرار دهد تا درخواست عراق را مورد بررسي قرار دهد.
پايان اعتراض ديپلماتيك
رسانهها گزارش ميدهند نماينده عراق در سازمان ملل با ارسال نامه شكايت از تركيه نشان داد كه تاكنون ديپلماسي دوجانبه براي حل اختلاف دوطرف به پايان رسيده است. حكيم ميگويد « عراق در مهار اين مساله با روشهاي ديپلماتيك و مذاكرات دوجانبه ناتوان شده است. زيرا تلاشهاي فراواني را براي خروج نيروهاي اشغالگر تركيه انجام گرفت اما اتفاقي رخ نداد. » حكيم همچنين معتقد است كه اقدام تركيه عملي تهاجمي بوده است. چرا كه كمكهاي آموزشي نظامي و دريافت تكنولوژي پيشرفته و سلاح براي مبارزه با گروههاي تروريستي به عراق بايد در چارچوب موافقتنامههاي دوجانبه و چندجانبه و احترام كامل حاكميت ملي و قانون اساسي عراق و هماهنگي با نيروهاي مسلح عراق صورت گيرد.
مذاكرات بينتيجه
با اين حال با وجود درخواست رسمي عراق براي خروج نيروهاي ترك از خاك عراق، رجب طيب اردوغان، رييسجمهوري تركيه عملا از خود هيچ انعطافي به خرج نداده و در آخرين اظهارات خود عنوان كرد كه به هيچ عنوان نيروهاي خود را از موصل عقب نميكشد و كماكان نيروهاي ارتش تركيه در منطقه نزديك موصل باقي خواهند ماند.
پيش از تسليم نامه اعتراضي عراق به شوراي امنيت نيز فريدون سنير اوغلو معاون وزير خارجه تركيه و هاكان فيدان رييس سازمان امنيت ملي تركيه به بغداد سفر كرده بودند تا براي حل موضوع ميان تركيه و عراق به مذاكره بپردازند و در اين بين با وزير دفاع و همچنين حيدر عبادي نخستوزير اين كشور مذاكراتي را انجام دادند كه عملا نتيجه چنداني در پي نداشت. احمد داوود اوغلو نيز براي تلطيف فضا تلاش كرد تا حضور نيروهاي نظامي را توجيه كند و گفت به دليل اينكه خطر داعش رو به فزوني است سعي كرديم تا آموزش نظامي را گسترش دهيم. همچنين دفتر احمد داوود اوغلو رسما نيز اعلام كرد كه به دنبال تعميق روابط امنيتي با عراق است.
اما يك خبر كه به تازگي منتشر شده، بر ابهامات درباره حضور تركها در عراق افزوده است، بر اساس اين خبر، بناست در روز 21دسامبر يك جلسه سهجانبه هماهنگي ميان تركيه، ايالات متحده و دولت منطقه كردستان برگزار شود اما هنوز به صورت دقيق روشن نيست كه در چه سطحي اين نشست برگزار ميشود و خبري نيز از حضور نماينده رسمي دولت عراق وجود ندارد.
نزاع ميان عراق و تركيه از زماني آغاز شد كه هفته گذشته، تركيه شماري از نيروهاي خود را به منطقهاي نزديكي موصل اعزام كرد. نيروهاي نظامي تركيه در عراق مجهز به تانك و زرهپوش هستند. به گفته مقامات تركيه اين نيروها براي آموزش پيشمرگههاي اقليم كردستان عراق در منطقه حضور دارند. تاكنون گزارشهاي متفاوتي درباره شمار سربازان ترك در خاك عراق منتشر شده است؛ از رقمهايي چون 120 تا 1200. اما دولت عراق رسما اعلام كرد كه اين نيروها بدون هماهنگي با دولت وارد كشور شده و تركيه دست به امري غيرقانوني زده است و تركيه بايد نيروهاي خود را خارج كند اما تركيه تاكنون از چنين اقدامي امتناع كرده است.
اعتراض مردم
به گزارش خبرگزاري سومريه عراق، صدها تن با برپايي تظاهرات در ميدان التحرير در مركز بغداد اعتراض خود را نسبت به ورود نيروهاي تركيهاي به عراق نشان دادند. گفتني است رهبران مذهبي عراق كه عاليترين مقام آن
آيتالله العظمي علي سيستاني است در واكنشي از دولت عراق خواستهاند تا از حاكميت ملي عراق حفاظت كند.