نيروهاي تركيه در شمال عراق چه مي‌كنند؟
دكستر فيلكينز
هفته گذشته، چند صد نيروي ترك، با حمايت تانك‌ها و توپخانه‌هاي تركيه، مرزهاي عراق را درنورديده و خود را به نزديكي شهر موصل رساندند كه از سال گذشته در تصرف داعش قرار دارد. ترك‌ها مي‌خواهند اين نيروها را با جنگنده‌ها و افسران اطلاعاتي تقويت كنند اما حريم هوايي شمال عراق، از حدود دو هفته گذشته به دليل عبور موشك‌هاي كروز روسي از فراز منطقه و حتي آسمان اربيل، بسته شده است. روشن نيست كه چرا و با اجازه چه كساني تركيه سربازان خود را به عراق اعزام كرده است. حيدر عبادي، نخست‌وزير عراق با صداي بلند اعتراض مي‌كند. بنابراين اين موضع ايالات متحده هم خواهد بود. اما چه اتفاقي افتاده و چرا تركيه به هر حال سربازان خود را به داخل عراق فرستاده است؟ حركت تركيه به داخل عراق، آخرين سري از ضربه‌هاي ژئوپولتيكي رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهور تركيه است و بسياري از دلايل آن به جنگ داخلي در سوريه مربوط مي‌شود. از سال 2011، زماني كه بحران سوريه آغاز شد، اردوغان، تلاش داشت امتيازاتي براي خود به دست آورد. اما او به سختي شكست خورد، چون هيچ رهبر ديگري در منطقه، به اندازه اردوغان براي سرنگوني بشار اسد مشتاق نبود. براي همين، دولت تركيه از افراطي‌ترين گروه‌هاي شورشي از جمله داعش، كه از خاك تركيه براي عبور به سوريه استفاده مي‌كنند، حمايت مي‌كند. داعش هرگز بدون كمك تركيه چنين بزرگ نمي‌شد. سياست تركيه در سوريه با تلاش آن در جاهاي ديگر خاورميانه در سال‌هاي اوليه بهار عربي همسان است. هر كجا كه اردوغان مي‌تواند، از احزاب وابسته به اخوان‌المسلمين حمايت مي‌كند؛ يعني جنبش اسلامي سني كه حزب عدالت و توسعه، حزب سياسي خود اردوغان از درون آن بيرون آمده است. اخوان المسلمين در سراسر خاورميانه، در سوريه، به ويژه در مصر، جايي كه رهبران آن در زندان بوده يا مرده‌اند، حضور دارد. اما اكنون پس از ماه‌ها بشار اسد قوي‌تر از هميشه ايستاده است. (به ياد بياوريد زماني كه باراك اوباما، رييس‌جمهور امريكا در سال 2013، از استفاده از زور عليه اسد به بهانه استفاده او از سلاح‌هاي شيميايي و عبور از خط قرمز منصرف شد، هيچ كس عصباني‌تر از اردوغان نبود.) اسد علوي است و از سوي ايران و
حزب االله لبنان و اخيرا توسط روسيه حمايت مي‌شود. از ماه سپتامبر، هنگامي كه ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه نيروهاي خود را به سوريه اعزام كرد، روس‌ها صدها حمله هوايي عليه اهداف شورشيان انجام داده‌اند. حكومت اسد كه متزلزل شده بود، اكنون در امنيت قرار دارد و اردوغان پس از آنكه تركيه جنگنده روسيه را سرنگون كرده، سياست سوري خود را در قتلگاه مي‌بيند. پوتين چون سابقا مامور اطلاعاتي بود، گنجينه‌اي از اطلاعات منتشر كرده كه ميزان همكاري رسمي تركيه با داعش در قاچاق نفت را نشان مي‌دهد. اين براي اردوغان بد شده است. براي همين اكنون شاهد حركت نيروهاي تركيه به سوي عراق هستيم. نقطه كانوني ائتلاف ضد داعش در عراق در موصل است، دومين شهر بزرگ عراق كه از ماه جولاي 2014 تحت كنترل داعش است. ماه گذشته، نيروهاي كرد، با حمايت حملات هوايي امريكا توانستند بزرگراه موصل كه داعش را به سوريه متصل مي‌كرد، قطع كنند. هنوز هم اينجا جاده‌هايي هستند كه داعش را در موصل حمايت مي‌كنند، اما كردها در حال قطع كردن آنها هستند. خيلي زود جنگنجويان داعش در موصل محاصره خواهند شد. يك مقام اطلاعاتي سابق امريكا مي‌گويد: اگر شما اين جاده‌ها را كاهش دهيد، شرايط زندگي در داخل موصل به سرعت بدتر خواهد شد. عراقي‌ها نمي‌توانند وارد شهر شوند، اما محاصره موصل آغاز شده است. روشن است، تركيه كه حضور خود در سوريه را پايان يافته مي‌بيند، مي‌خواهد بخشي از راه‌حل شمال عراق باشد. ترك‌ها مي‌گويند براي شبه نظاميان سني در بشيقه، نيروهاي خود را وارد عراق كرده‌اند، اما هيچ كس اين را باور نمي‌كند. ممكن نيست دولت عراق تركيه را دعوت كرده باشد، اما به نظر مي‌رسد دولت منطقه كردي، كه بر منطقه خودمختار شمال عراق نظارت دارد، اعتراض نكرده است. در هر صورت، كردهاي عراق نمي‌توانند به ترك‌ها چيزي بگويند چرا كه تمام اميد كردها اين است كه از طريق رساندن نفت خود به درياي مديترانه از طريق تركيه، استقلال يابند. اما شرايط خطرناكي است، فقط تصور كنيد يكي از موشك‌هاي كروز روسي در شما ل عراق سقوط كند. جنگ در سوريه طولاني‌تر مي‌شود و اين خطر بسيار بدتر است.
٭منبع: نيويوركر