آيا تغيير سيستم به رياست‌جمهوري
فوري‌ترين مشكل تركيه است؟
مراد يتكين
رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهوري تركيه، روز 6 ژانويه در سخنراني براي مقامات محلي، به موضوع تغيير رژيم فعلي از سيستم پارلماني به يك نظام رياست‌جمهوري پرداخت. اردوغان گفت اگر نمايندگان مردم (منظور او پارلمان بود) آماده اين تغيير نيستند، او مي‌تواند اين مساله را به طور مستقيم به راي مردم گذاشته و رفراندوم برگزار كند. او گفت: «چرا ما سيستم پارلماني را به عنوان يك طلسم دموكراسي ايجاد مي‌كنيم ؟ سيستم‌هاي پارلماني هم هستند كه در گذشته ديكتاتورهايي را توليد كرده‌اند. اخيرا هنگامي كه من از هيتلر و آلمان نازي به عنوان يك ديكتاتوري كه حاصل يك نظام پارلماني بود، براي مثال استفاده كردم، آنها [احزاب مخالف] كلمات من را تحريف كردند.»
مخالف اصلي يعني كمال قليچ‌دار اوغلو رهبر حزب جمهوريخواه خلق (CHP) در يك پيام توييتر به اردوغان پاسخ داد: اين كشور كه به يك منطقه از آتش تبديل شده و اينجا در شرق يك وضعيت اضطراري وجود دارد اما تنها مشكل آنها سيستم رياست‌جمهوري است!» قليچ‌دار اوغلو نوشت: «جاه طلبي‌هاي شخصي او چشمانش را كور و گوشش را كر كرده است.»
اشاره قليچ‌دار اوغلو به درگيري‌هاي بين نيروهاي امنيتي و حزب كارگران كردستان (پ.ك.ك) در نزديكي مرزهاي سوريه و عراق و در شهرها و محله‌هاي شرق و جنوب شرق تركيه بود. پ.ك.ك در تلاش است تا با از سرگيري نبرد مسلحانه اعلام خودمختاري كند، در حالي كه دولت با اعمال منع رفت و آمد و ارسال در ارتش و پليس پاسخ مي‌دهد و ايستگاه‌هاي تلويزيوني سخنراني اردوغان را پخش زنده مي‌كند، در حالي كه آژانس‌هاي خبري به نقل از افسران نظامي گزارش مي‌دهند كه براي تخليه غيرنظاميان كه مي‌خواهند از خانه‌هاي خود در مناطق حكومت نظامي فرار كنند، تلاش مي‌كنند. صدها نفر از غيرنظاميان، سربازان، پليس و شبه نظاميان پ.ك.ك در اين درگيري‌ها و عمليات سه ماه گذشته كشته شده‌اند. احمد داوود اوغلو، نخست‌وزير تركيه دو هفته پيش گفت: «هر صبح كه از خواب بيدار مي‌شوم؛ هميشه در ذهنم سيستم رياست‌جمهوري نيست. من به مبارزه عليه تروريسم، سوريه، عراق و موارد ديگر فكر مي‌كنم.» با اين حال، زماني كه نشست داوود اوغلو با رهبران احزاب سياسي براي يك قانون اساسي جديد آغاز شد، او شروع به گفتن در مورد محاسن سيستم رياست‌جمهوري كرد و بيشتر در اين باره گفت. شايد به همين دليل دولت باغچه لي، رهبر حزب حركت ملي (MHP) در 5 ژانويه گفت داوود اوغلو مجبور به حمايت از جاه‌طلبي اردوغان براي تغيير سيستم به رياست‌جمهوري است. در اين ميان، داوود اوغلو دعوت از حزب دموكراتيك (HDP) را براي مشاركت در نوشتن قانون اساسي جديد پس گرفت، وقتي صلاح الدين دميرتاش، رهبر اين حزب گفت تركيه بايد آماده شروع بحث درباره استقلال باشد (براي كردها و نه‌تنها كردها)، كه بر اين اساس از سوي اردوغان متهم به خيانت شد. اردوغان اكنون از پارلمان خواسته نمايندگان حزب دموكراتيك خلق‌ها را كه در مورد استقلال و حمايت از پ.ك.ك سخن مي‌گويند از مصونيت پارلماني محروم كرده و آنها را به دادگاه بكشانند. در واقع، تركيه داراي تعدادي از مشكلات جدي از اقتصاد تا امنيت و ديپلماسي است، با اين وجود، اردوغان تمام تلاش خود را معطوف به آن كرده كه مطمئن شود تغيير سيستم به رياست‌جمهوري از دستور كار نيفتد. ٭منبع: حريت