ظريف و موگريني در خصوص برجام و پسابرجام گفت‌وگو كردند
ديداري كم‌سابقه
با نماينده 500 ميليون اروپايي در تهران
محمدابراهيم ترقي‌نژاد/ بيش از 140 دقيقه رايزني پشت درهاي بسته. فدريكا موگريني، دومين سفر خود به تهران در جامه مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپايي را در حالي آغاز كرد كه چند روز پيش در يادداشتي با عنوان «چرا گفت‌وگو با ايران اهميت دارد؟» در روزنامه آلماني «هاندلز بلات» احياي روابط دوجانبه اتحاديه اروپايي و ايران را هدف سفر خود به تهران بيان كرده و مقاله‌اش را با شعري از سعدي شيرازي به پايان رسانده بود: «پس از دشواري آساني است ناچار/ وليكن آدمي را صبر بايد». همين مساله نيز رخ داد و طرفين با دستاني پر و لبخندهايي بر صورت به جمع خبرنگاران آمدند. هواپيماي حامل مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپايي و هفت كميسيونر اتحاديه اروپايي در نخستين ساعت‌هاي صبح ديروز در فرودگاه مهرآباد تهران به زمين نشست و نخستين ديدار فدريكا موگريني در تهران با محمدجواد ظريف صورت گرفت. او در حالي وارد تالار آيينه وزارت امور خارجه شد كه خيل كثير عكاسان و خبرنگاران در انتظار او بودند. مراسم استقبال نيز همانند دفعات قبل به سادگي تمام و با خنده‌هاي مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپايي و تبسم‌هاي وزير امور خارجه ايران انجام شد. پس از چند دقيقه ايستادن در مقابل عكاسان، ظريف و موگريني بدون همراهي معاونين‌شان به اتاقي رفته و گفت‌وگوهاي‌شان را آغاز كردند؛ گفت‌وگوهايي كه بيشترين زمان ديدار ظريف و موگريني را به خود اختصاص داد و به نظر مي‌رسد طرفين در خصوص شرايط موجود در روند اجراي برجام و رفع موانع آن به رايزني پرداختند.
پس از ديدار خصوصي ظريف و موگريني، مسوول اتحاديه اروپايي و وزير امور خارجه ايران به سمت اتاق مذاكره هيات‌هاي
دو طرف رفتند و مديريت جلسه را برعهده گرفتند. با عبور عقربه‌ها از ساعت 13، مذاكرات هيات‌هاي ايران و اتحاديه اروپايي هم به پايان رسيد و اندك اندك، اعضاي هيات‌ها به محل نشست مطبوعاتي آمدند.
ديداري كم‌سابقه در تاريخ ايران و اروپا
چهار بيانيه همكاري‌هاي مشترك ماحصل بيش از 140 دقيقه گفت‌وگوي سنگين و نفسگير ظريف و موگريني بود. پس از استقرار هيات‌هاي عاليرتبه ايران و اتحاديه اروپايي، ظريف و موگريني قدم‌زنان و با لبخند به ميان خبرنگاران آمدند تا نتايج گفت‌وگوهاي‌شان را با خبرنگاران در ميان بگذارند. ظريف در ابتداي سخنان خود، ديدارش با فدريكا موگريني را جلسه‌اي كم‌سابقه در تاريخ ارتباطات ايران و اتحاديه اروپايي عنوان كرد و گفت خوشحال هستيم كه خانم موگريني، معاون ايشان و هفت كميسيونر اتحاديه اروپايي مهمان جمهوري اسلامي ايران هستند. او با اشاره به رايزني‌هاي امروز و فرداي مقامات عالي اتحاديه اروپايي در تهران اظهار داشت كه اين ديدارها مي‌تواند زمينه‌ساز همكاري‌هاي مشترك ايران و اروپا شود. او در اين نشست گفت كه سفر خانم موگريني به تهران سفري در چارچوب همكاري مشترك ايران و اتحاديه اروپايي و براي توافق برجام و اطمينان از اجراي آن است. ظريف افزود: «اطمينان داريم منافع سياسي و اقتصادي اتحاديه اروپايي در همكاري با جمهوري اسلامي ايران در اجراي برجام است.» به گفته رييس دستگاه ديپلماسي كشورمان هر دو طرف مشتركا براي برداشتن موانع اجراي برجام همكاري مي‌كنند.
شروع جديد ارتباطات ايران و اروپا
ظريف در ادامه اين نشست رسانه‌اي به محورهاي همكاري‌هاي اخير ميان ايران و اتحاديه اروپايي پرداخت و تصريح كرد كه «توسعه همكاري هسته‌اي غيرنظامي در ايران از موضوعاتي است كه كميسيونر انرژي اتحاديه اروپايي درباره آن با دكتر صالحي مذاكره مي‌كند. يك موضوع ديگر كه درباره آن گفت‌وگو كرديم آماده‌سازي اقدامات اداري براي بازشدن دفتر اتحاديه اروپاييست. » وي افزود: «در پايان ديدارهاي امروز، چهار بيانيه كه يكي از آنها مشترك خواهد بود، صادر مي‌شود. » به گفته ظريف، يكي ديگر از بيانيه‌ها نيز به موضوع توسعه همكاري هسته‌اي غير نظامي مربوط است. حوزه همكاري‌هاي انرژي و علمي و پژوهشي نيز از ديگر بيانيه‌ها است. ظريف درباره ديگر موضوعاتي كه مورد گفت‌وگو قرار گرفته است، اظهار داشت: «همين‌طور در حوزه‌هاي ديگر انرژي‌هاي صلح‌آميز، همكاري‌هاي اقتصادي، كمك اتحاديه اروپايي به عضويت جمهوري اسلامي ايران در سازمان تجارت جهاني موضوع ديگري است كه در مورد آن بحث خواهد شد.» ظريف ادامه داد: «در رابطه با مسائل انسان‌دوستانه مخصوصا مساله پناهندگان و آوارگان بحث خواهد شد، موضوع تروريسم، مواد مخدر و حقوق بشر موضوعاتي است كه در آينده با اتحاديه اروپايي گفت‌وگوهاي اساسي در رابطه با آنها خواهيم داشت. » وزير امور خارجه كشورمان با بيان اينكه امروز شروع جديدي در ارتباطات جمهوري اسلامي ايران و اتحاديه اروپايي بوده و اميدواريم كه نتيجه اين همكاري‌ها براي مردم ايران و مردم اتحاديه اروپايي منافع مشترك، پيشرفت و توسعه و كمك به صلح و امنيت بين‌المللي را به همراه داشته باشد، گفت: «ما يقين داريم كه اين همكاري‌ها مي‌تواند براي توسعه كشور و كمك به آرامش در منطقه بحراني ما مفيد واقع شود.»
عبور از مرحله‌اي فراتر از برجام
«امروز ما از مرحله‌اي كه تنها به صدور بيانيه‌ها بسنده مي‌كرديم، فراتر رفته‌ايم چراكه همه بيانيه‌هاي پيش‌تر مربوط به مساله برجام بود، اما ما امروز قصد داريم همكاري‌هاي مختلف در زمينه‌هاي مختلف با ايران داشته باشيم»؛ اين عبارات توصيفي است كه فدريكا موگريني از ديدار خود با محمدجواد ظريف ارايه كرد. مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپايي در ابتداي سخنانش اشاره‌اي به سفر پيشين خود به تهران مي‌كند؛ سفري كه تنها چند روز پس از دستيابي ايران و گروه 1+5 به توافق هسته‌اي صورت گرفت اما به قول او زمينه‌ساز گسترش روابط شد. او در اين نشست گفت: در ديدار و سفر نخست به تهران در مقام مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپايي در ماه جولاي، من تنها بودم ولي در اين سفر، هفت كميسيونر از اتحاديه اروپايي از حوزه‌هاي مختلفي همراه من به ايران سفر كردند تا بستر لازم جهت گسترش هر چه بيشتر همكاري‌ها فراهم شود. مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپايي گفت‌وگوهاي سياسي در مورد مسائل منطقه را از محورهاي ديدار خود با ظريف بيان كرد و ادامه داد: تمركز ما بر طيف وسيعي از موضوعات است كه زمينه لازم را براي روابط دو طرف ايجاد خواهد كرد.
از سوي 500 ميليون اروپايي
سخن مي‌گويم
موگريني با اشاره به توافق هسته‌اي ميان ايران و گروه 1+5 گفت: ديپلماسي مي‌تواند موفق باشد و پيام امروز من به ملت ايران اين است كه ديپلماسي با ارزش بود و خوشحالم كه مردم ايران اين تغييرات را در زندگي خود مشاهده مي‌كنند. من امروز بسيار اميدوارم مردم ايران بتوانند اين تغييرات (توسعه همكاري‌هاي اقتصادي و... ايران و اتحاديه اروپايي) را در زندگي خود مشاهده كنند. وي يادآور شد: من امروز در مقام مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپايي صحبت نمي‌كنم بلكه از سوي 500 ميليون اروپايي سخن مي‌گويم و به همين خاطر اميدوارم روابط متفاوتي با ايران ايجاد شود. مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپايي ادامه داد: در مورد اجراي برجام كار ما به اتمام نرسيده و ادامه دارد و اميدوارم هرچه زودتر خواسته‌هاي
دو طرف تحقق يابد. من مسوول نظارت مداوم و ايجاد گفت‌وگو در اين حوزه هستم و نهايت تلاش خود را در اين رابطه انجام خواهم كرد تا اين مساله تحقق يابد و منافع همه رعايت شود. ايران تا به امروز به تعهدات خود پايبند بوده است. ما تحريم‌هاي مالي و اقتصادي مرتبط با هسته‌اي را رفع كرده‌ايم، امروز در اين سفر يك دور مذاكره و گفت‌وگوهاي بسيار سازنده‌اي را انجام داديم كه تا فردا ادامه مي‌يابد.
از الحاق ايران به سازمان تجارت جهاني حمايت خواهيم كرد
موگريني با بيان اينكه ايران و اروپا داراي روابط تاريخي و ديرينه هستند، اظهار داشت: در اين روابط، ايران و اروپا با برخي موانع و دشواري‌ها مواجه بودند و چالش‌هايي وجود داشت اما اراده دو ملت براي همكاري بود. مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپايي تصريح كرد: ما به‌دنبال از بين بردن اختلافات و دشواري‌ها هستيم و بايد در حوزه‌هايي كه به نفع دو ملت است، همكاري كنيم. از رسانه‌ها مي‌خواهم كه نتيجه اين گفت‌وگوهاي جامع و سازنده را منعكس كنند. ما گفت‌وگوهايي انجام داديم كه به نمونه‌هايي از آن اشاره مي‌كنم. وي از محورهاي موفق گفت‌وگو با وزير امور خارجه ايران را بخش اقتصادي بيان كرد و اظهارداشت: ما از الحاق ايران به سازمان تجارت جهاني حمايت خواهيم كرد. وي ادامه داد: در زمينه گردشگري و تجاري ما به‌دنبال همكاري بيشتر با ايران هستيم. همچنين در حوزه انرژي امروز گفت‌وگو كرديم تا تمهيدات و همكاري بسيار خوبي با ايران داشته باشيم. مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپايي درباره روابط و همكاري ميان دانشگاه‌ها و حوزه آموزش گفت: در اين زمينه براي مهاجرت نيز مي‌توانيم يكديگر را ياري كنيم. موگريني، محيط زيست را محور ديگر گفت‌وگوهاي دو طرف عنوان كرد و يادآور شد: در اين زمينه هم ايران و هم اتحاديه اروپايي شرايط دشواري را تجربه مي‌كنند كه مي‌توانيم همكاري خوبي داشته باشيم و در حوزه كمبود آب، آلودگي هوا و مديريت زباله با ايران همكاري كنيم. موگريني همچنين به محور ديگر گفت‌وگوها در زمينه فني اشاره كرد و گفت: اتحاديه اروپايي مي‌تواند در حوزه هواپيما به ايران كمك‌هاي فني ارايه كند تا بتوانيم ارتباطات بيشتر بين دولت و ملت ايجاد كنيم.
نوروز، سمبل سفر من به تهران است
مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپايي در بخش ديگري از سخنان خود گفت: برجام تنها به نفع ملت ايران نخواهد بود بلكه تبديل به منافع بيشتري براي تمامي مردم منطقه شده است. موگريني گفت: يكي از اولويت‌هاي ما، پايان جنگ در سوريه است و درخصوص مذاكرات جاري ژنو، ايران و اروپا مي‌توانند با يكديگر همكاري كنند. ما همچنين در مورد كمك‌هاي بشردوستانه گفت‌وگو كرديم و اميدواريم كه دسترسي به اين كمك‌ها تسريع شود. وي اضافه كرد: در مورد يمن هم توقف مخاصمات آغاز شده و اميدواريم از طريق مذاكرات 18 آوريل در كويت ادامه داشته باشد. موگريني به جشن نوروز در ايران نيز اشاره كرد و گفت: اين ايام زمان تغيير و تحولات است و شما آماده امور جديد مي‌شويد و در واقع نوروز، سمبلي براي سفر من به تهران بود. من از دوره جديد روابط دو كشور را دنبال مي‌كنم كه بسيار مهم است و بر آن تاكيد مي‌كنم چرا كه اين روابط جديد بين ايران و اتحاديه اروپايي اتفاقي تاريخي است. ما خواستار ملاقات‌ها و همكاري‌هاي خوب بين ايران و اتحاديه اروپايي هستيم.
بانك‌هاي اروپايي علاقه‌مند به ارتباط با ايران هستند
پس از پايان سخنان ظريف و موگريني، اين دو ديپلمات عاليرتبه به سوالات خبرنگاران پاسخ دادند. مراودات و ارتباطات بانك‌هاي ايران و كشورهاي غربي هم كه اين روزها به مناقشه‌اي ميان دولت و منتقدانش تبديل شده است، دستمايه نخستين سوال از طرف خبرنگار ايراني شد كه با پاسخ مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپايي همراه بود. موگريني در پاسخ به اين سوال مبني بر اينكه با گذشت سه ماه پس از اجراي برجام مشكلاتي در مراودات بانكي وجود دارد، گفت: هيات‌هاي تجاري بسياري به ايران سفر كرده‌اند و اين علاقه بسيار اروپايي‌ها و بخش خصوصي اروپا براي سرمايه‌گذاري در ايران را نشان مي‌دهد و نيازمند روابط بانكي بسيار مستحكم است. موگريني تاكيد كرد: بانك‌هاي اروپايي علاقه‌مند به ايجاد ارتباط با ايران هستند كه مشاركت جديد اقتصادي تسريع شود. وي اظهار داشت: ما تمامي اطلاعات لازم را در مورد روابط مالي و بانكي در 50 صفحه با عنوان رهنمود در دوره پس از تحريم مسائل هسته‌اي ارايه كرديم اما اتحاديه اروپايي نمي‌تواند كشورهاي ديگر را مجبور به انجام كاري كند؛ آنها خود بايد اقدام كنند. وي تصريح كرد: اما اطمينان مي‌دهيم كه بخش اقتصادي و بانكي اروپا براي آغاز همكاري‌هاي بانكي علاقه دارند.
در كنار همسايگان خواهيم بود
نخستين سوال از وزير امور خارجه ايران از سوي خبرنگار روزنامه وال استريت ژورنال، رسانه نزديك به نومحافظه‌كار امريكايي پرسيده شد. خبرنگار گفت كه روسيه بخش اعظمي از نيروهاي نظامي‌اش را از سوريه بيرون برده و سپس مدعي شد كه فعاليت‌هاي نظامي ايران در سوريه كاهش يافته و سرانجام از رييس دستگاه ديپلماسي كشورمان پرسيد كه ايران در بحث سوريه در حال حاضر به دنبال چيست و آيا مي‌خواهد كه اسد همچنان در قدرت بماند؟ ظريف در پاسخ به اين سوال با لبخندي گفت: بارها گفته‌ايم ايران در صف مقدم مبارزه با تروريسم، افراط گرايي و گروه‌هاي تكفيري در منطقه است و اعلام كرديم در كنار همه همسايگان خود براي مبارزه با اين خطرات جدي هستيم. وي با بيان اينكه در عراق در كنار همسايگان‌مان بوديم در افغانستان در كنار همسايگان افغان‌مان هستيم و در سوريه در كنار مردم سوريه هستيم، تصريح كرد: اگر هر يك از ديگر همسايگان ما با چنين خطري مواجه باشند در كنار آنها خواهيم بود. ظريف ادامه داد: معتقديم مبارزه با تروريسم، افراط و گروه‌هاي تكفيري يك ضرورت جهاني و وظيفه بين‌المللي است و معتقديم كساني كه در اين حوزه حضور ندارند، خطا مي‌كنند و با يك معضل بين‌المللي كه تاكنون نشان داده حد و مرزي نمي‌شناسد و يك روز در سيدني و يك روزدر سن برناردينو و يك روز در پاريس و يك روز در بروكسل يك روز در لاهور و يك روز هم در بغداد و دمشق و منطقه خاورميانه خودش را نشان مي‌دهد، بايد با اين معضل به صورت جهاني مبارزه كرد. رييس دستگاه ديپلماسي با بيان اينكه ايران در اين مبارزه حضور دارد، يادآور شد: توقف درگيري‌ها در منطقه و سوريه به معناي توقف مبارزه با گروه‌هاي تروريستي به ويژه داعش و جبهه النصره نيست. اين هم در اعلاميه گروه حمايت از سوريه است و هم در قطعنامه شوراي امنيت.
از فعاليت موشكي ايران نگراني
زيادي نداريم
خبرنگار وال استريت ژورنال در اين نشست خبري از موگريني پرسيد آيا در جريان اين سفر با مقامات ايران در مورد فعاليت‌هاي موشكي ايران گفت‌وگو خواهيد كرد؟ پرسش اين سوال با نگاه ظريف و موگريني به يكديگر و لبخند اين دو ديپلمات عاليرتبه همراه شد. مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپايي در پاسخ به اين سوال گفت: بله در اين مورد صحبت كرديم و در ملاقات‌هاي خود گفت‌وگو در مورد اين موضوع را مدنظر داريم. من در بروكسل نيز اعلام كردم كه آزمايش‌هاي موشكي ايران نقض برجام نيست و به برجام ارتباطي ندارد. موگريني تاكيد كرد: «برجام مي‌تواند گام محكمي را در همكاري‌هاي منطقه‌اي و امنيتي ايجاد كند. فعاليت موشكي ايران نقض برجام نيست و ما در مورد آن نگراني زيادي نداريم.»
ظريف نيز پس از صحبت‌هاي موگريني در رابطه با فعاليت‌هاي موشكي ايران بيان كرد: موشك‌هاي ما صرفاً در ارتباط با دفاع از كشور است و ارتباطي با برجام ندارد و حتي ما معتقديم كه اين مساله نقض قطعنامه ۲۲۳۱ هم محسوب نمي‌شود چرا كه موشك‌هاي‌مان براي حمل كلاهك هسته‌اي طراحي نشده‌اند و براي عمليات‌هاي آفندي نيست، بلكه دفاعي است. وي با يادآوري جنگ تحميلي ابراز داشت: با توجه به تاريخچه شرم‌آور جامعه بين‌المللي در عدم حمايت از ايران در زماني كه صدام موشك‌هايش را بر سر مردم ما مي‌ريخت كشور ما حق دارد از خود دفاع كند. ميزان هزينه‌هاي تسليحاتي ايران هم جزو كوچكي از هزينه‌هاي تسليحاتي كشورهاي همسايه است كه هم مردم كمتري دارند و هم سرزميني كوچك‌تر. رييس دستگاه ديپلماسي افزود: كساني كه در اين ارتباط داراي دغدغه و نگراني هستند بايد به كاهش هزينه‌هاي تسليحاتي به خصوص تسليحاتي كه در كشتن مردم منطقه به كار مي‌رود، كمك كنند.
سه ماه در مقايسه با 12 سال ناچيز است
سومين سوال از موگريني توسط خبرنگار صداوسيما پرسيده شد. خبرنگار صداوسيما مدعي شد كه اتحاديه اروپايي در روزهاي اخير تحريم‌هاي جديدي عليه ايران اعمال كرده و سپس پرسيد كه اتحاديه اروپايي براي لغو تحريم‌هاي هسته‌اي چه اقدامي انجام داده است؟ كه موگريني اظهار داشت: اتحاديه اروپايي تمامي تحريم‌هاي مرتبط با فعاليت هسته‌اي را در روز اجراي برجام رفع كرده و كاملا آشكار است كه ساير تحريم‌هاي حقوق بشري پابرجا هستند. موگريني اضافه كرد: برخي از تحريم‌ها وجود دارند كه ما آنها را برنداشته‌ايم و اين تحريم‌ها مرتبط با برنامه هسته‌اي نبوده‌اند بلكه حقوق بشري بوده‌اند. تمامي تحريم‌هاي مالي و اقتصادي مرتبط با فعاليت هسته‌اي ايران از 16 ژانويه توسط اتحاديه اروپايي لغو شده‌اند. وي تاكيد كرد: نبايد بگوييم كه در راستاي اجرايي شدن برجام و از جمله مسائل بانكي مرتبط با آن مشكلات وجود دارد بلكه چالش‌هايي وجود دارد. شما بايد در نظر بگيريد كه سه ماه از اجراي برجام گذشته و سه ماه در مقايسه با 12 سال ناچيز است و همان طور كه گفتم در اين مسير مشكلات وجود ندارد بلكه چالش‌هايي وجود دارد.
برجام بحث بانك‌هاي امريكايي را
شامل نمي‌شود
ظريف هم در رابطه با پيگيري تعهدات امريكا بر اساس برجام نيز گفت: ما با كشورها در قالب برجام پيگيري‌هاي مكرري داشتيم، ولي‌الله سيف رييس بانك مركزي ايران در روزهاي اخير در واشنگتن با وزير خزانه‌داري امريكا و هيات كارشناسي ما با هيات كارشناسي «اوفك»OFAC (دفتر مربوط به نظارت بر تحريم‌ها) مذاكرات جدي داشتند براي اينكه مطمئن شويم امريكا تعهداتش را در قالب برجام كاملا انجام مي‌دهد. وي افزود: اينكه برجام اين موقعيت را براي جمهوري اسلامي ايران فراهم كند كه دسترسي به سيستم مالي بين‌المللي داشته باشد هدف برجام است و تمام كشورها بايد خود را متعهد به اين بدانند كه اقدامات لازم را انجام دهند تا موانع را بردارند. ظريف ادامه داد: ما يقينا به امريكا تذكر داديم و فشار مي‌آوريم و اتحاديه اروپايي نيز چنين كاري را مي‌كند كه اطمينان حاصل كنيم دولت امريكا زمينه همكاري بانكي بانك‌هاي غيرامريكايي با ايران را فراهم مي‌كند. وي ادامه داد: برجام بحث بانك‌هاي امريكايي را شامل نمي‌شده و نمي‌شود بلكه بحث عدم مزاحمت امريكا براي همكاري ساير بانك‌ها با ايران است. همواره تاكيد كرده‌ايم كه بيشترين ضرر را از تحريم‌هاي اوليه عليه ايران، شركت‌ها و بانك‌هاي امريكايي مي‌برند. ظريف گفت: امريكا متعهد است مانع نشود كه ساير بانك‌ها (بانك‌هاي غيرامريكايي و اروپايي) بتوانند از روابط با ايران بهره‌مند باشند و ما و اتحاديه اروپايي اين برنامه را دنبال خواهيم كرد و ان‌شاءالله نتايج ملموس آن را بيش از پيش خواهيم ديد.
ايران مطالب مهمي درباره حقوق بشر دارد
پيش از سفر موگريني به تهران، 16 نماينده پارلمان اروپا از مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپايي خواسته بودند تا مساله حقوق بشر را در دستوركارهاي مذاكراتي‌اش در تهران قرار دهد. آخرين سوال از موگريني در اين رابطه و توسط خبرنگار نام‌آشنايي بي‌بي‌سي پرسيده شد. موگريني در رابطه با گفت‌وگوهاي حقوق بشري ايران و اروپا گفت: برخي مشكلات در اين زمينه وجود داشته است و اين نوعي از استانداردهاي دوگانه است اما رويكردهاي حقوق بشري ما مبتني بر بالاترين استانداردهاي جهاني است و ما داراي بهترين استانداردها هستيم. موگريني با بيان اينكه اين استانداردها همواره مبتني بر گفت‌وگو بوده است، اظهار داشت: «بسياري از شركاي ما در جهان اعتقاد دارند كه فرآيندها و رويه‌هاي مختلفي براي اروپايي‌ها وجود دارد و ما در سده‌هاي گذشته همواره از آن دفاع كرديم و اصول مشخصي داريم كه مبتني بر گفت‌وگو است. ظريف هم در اين رابطه عنوان كرد: ما آماده گفت‌وگو در اين زمينه هستيم و خانم موگريني نيز از اين موضوع اطلاع دارند و در پارلمان اروپا نيز در اين باره گفتم. همان‌طور كه گفتيم اين نوع گفت‌وگوها نبايد يك‌طرفه باشد و يك‌طرفه نيست و ايران مطالب مهمي در مورد حقوق بشر دارد و طرف اروپايي نيز بايد آماده شنيدن ديدگاه‌ها و نظرات ايران در مورد موضوع حقوق بشر باشد و اين گفت‌وگوها بايد دوطرفه باشد.»
مردم ايران بايد نتايج توافق را هرچه سريع‌تر احساس كنند
خبرنگار بي‌بي‌سي درباره رفع تحريم‌ها بعد از اجراي برجام و اينكه آيا برجام در خطر است، از ظريف سوال كرد كه وي در پاسخ گفت: مردم ايران بايد نتايج توافق هسته‌اي را هرچه سريع‌تر احساس كنند. اگر اين احساس براي مردم ايران ايجاد نشود حتما مردم ايران سوال خواهند كرد كه چه ميزان توافق براي ايران مفيد بوده است. ظريف گفت: معتقديم توافق هسته‌اي زمينه را براي همكاري بين‌المللي فراهم كرده، خطر را از اين منطقه دور كرده و مي‌تواند آينده بسيار بهتري را براي مردم ايران، منطقه و صلح و امنيت بين‌المللي فراهم كند. رييس دستگاه ديپلماسي تصريح كرد: ضرورت دارد طرف مقابل به ويژه امريكا تعهدات خودش را نه فقط روي كاغذ بلكه در عمل اجرا كند و موانع عملي كه براي همكاري‌ها به ويژه همكاري‌هاي بانكي وجود دارد، از ميان بردارد.