نارسايي نظام رسانه‌اي دولت
جهانبخش خانجاني٭
نگراني‌هاي دولت به شكل‌هاي مختلف اطلاع‌رساني اين‌بار از زبان رييس‌جمهور شنيده شد. «برجام» كه وارد چهارمين ماه از زمان اجرايي شدن خود مي‌شود، همچنان بحث اصلي رسانه‌هاي داخلي به خصوص مطبوعات كشور است. دسته‌بندي‌ها به موافق و مخالف برجام ماه‌ها در صدر رسانه‌ها قرار داشت، اما اكنون كه جاي خود را به اجرا و عدم اجرايي شدن آن مي‌دهد، باز هم همه را به همان نقطه انتقاد اصلي از قوه اجرايي كشور مي‌رساند و اين سوال كه آيا واقعا دولت در اين ميان بي‌تقصير است، تقصير نه از اين بابت كه تاكنون نتوانسته برجام را به مرحله خوبي از اجرا برساند، تقصير از اين منظر كه نظام رسانه‌اي دولت در اين برهه زماني چگونه عمل مي‌كند. واقعيت اين است كه بار بخش بزرگي از اقدامات رسانه‌ها در كمرنگ جلوه دادن برجام، به خود دولت بر مي‌گردد. نظام رسانه‌اي دولت در اطلاع‌رساني و آگاهي‌بخشي جامعه نارسا عمل مي‌كند. اين انتقاد هم به مشاوران رسانه‌اي دولت و هم نهادهايي كه در درون دولت وظيفه اطلاع‌رساني را برعهده دارند، وارد است. توانايي بهره‌گيري از عقلاي جريان حامي دولت با گذشت سه سال از استقرار دولت يازدهم هنوز وجود ندارد. هرچند كارهاي مناسبي از سوي معاونت مطبوعاتي وزارت ارشاد انجام شده، اما آنچه حايز اهميت است، شكل‌گيري همگرايي لازم ميان رسانه‌هاي حامي دولت و همچنين نهاد سخنگويي در اطلاع‌رساني عملكردهاي دولت است. هرچند نمي‌توان از انجام وظيفه سخنگويي دولت غافل شد اما بايد ديد كه بازخورد اين اطلاع‌رساني‌ها در ميان جامعه و مردم با دولت چگونه انعكاس پيدا مي‌كند. متاسفانه بايد گفت كه آگاهي‌بخشي جامعه در بسياري طبقات مختلف آن انجام نمي‌شود. جامعه ايران جامعه‌اي متشكل از اقشار بالا، متوسط و ضعيف است. در اين دسته‌بندي اين قشر ضعيف جامعه است كه اسير مشكلات معيشتي مي‌شود؛ مشكلاتي كه براي بيان تلاش‌هاي دولت بايد با زبان خود آنها سخن گفت، امري كه متاسفانه از سوي دولت يازدهم هيچگاه مورد توجه قرار نگرفته است. در بيان نقاط ضعف دولت در عرصه اطلاع‌رساني، وزرا و معاونان رييس‌جمهور نيز نقش زيادي را ايفا مي‌كنند. همگرايي اين اعضاي كابينه با رييس‌جمهور در بيان حقايق از نقش بسزايي برخوردار است. عملكرد دولت در زماني كه از سوي حسن روحاني به عنوان رييس قوه مجريه مطرح مي‌شود نيازمند همراهي ساير اعضاي كابينه است. همگي اين اعضا بايد هم‌جهت با ايشان، سعي در تبيين مباحث داشته باشند اما متاسفانه در چندين مورد چنين اتفاقي روي نداده است. موضوعي كه بارها از سوي بسياري از حاميان دولت به مسوولان ذي‌ربط هشدار داده شده، رابطه نامناسب رسانه‌اي و اقناع فكري دولت با بدنه اجتماعي است. عده‌اي به اشتباه فكر مي‌كنند جامعه ايران متشكل از همين افراد طبقه متوسط به بالا است كه حمايت خود را از عملكرد دولت يازدهم نشان مي‌دهند، اما در بخش ديگري از جامعه چنين همگرايي وجود ندارد. براي برون‌رفت از اين مشكلات كه شايد در آينده دامان دولت را بگيرد، نيازمند تشكيل يك نهاد سازمان‌يافته اطلاعاتي است. تا زماني كه سيستم اطلاع‌رساني اينگونه عمل كند، رسانه‌ها نيز نخواهند توانست هماهنگ با هم در مسير حمايتي از دولت حركت كنند. اما در نقطه مقابل ضعف دولت، نيروي اقتدارگرايي از رسانه‌ها وجود دارد كه توانستند در مخالفت با دولت و زير سوال بردن اقدامات آن، به نحوي سازماني عمل كنند. اين گروه از رسانه‌ها موافق دولت نيستند و به دنبال بهانه‌اي براي سياه‌نمايي عملكرد دولت هستند تا از اين طريق گام بلندي را در جهت تخريب دولت بردارند. اين‌ها همان رسانه‌هايي هستند كه در هشت سال دولت گذشته، بدترين تخلفات را مي‌ديدند و در خواب غفلت به سر مي‌بردند. حال اگر يك اختلاف حسابي در يكي از ارگان‌هاي دولتي صورت بگيرد، اين رسانه‌ها چنان به آن مي‌پردازند كه انگار دولت يازدهم منجر به تخلف بزرگي شده است. با اين وضعيت كه نمي‌توان انتظار تعريف و تمجيد از اين رسانه‌ها داشت، دولت بايد به فكر بالا بردن توانايي اطلاع‌رساني خود باشد. دولت به خوبي مي‌داند كه سال آينده در رقابت‌هاي انتخاباتي بايد راي مردم را جذب كند. آن هم در برابر رقيباني كه از قدرت اطلاع‌رساني‌ها بالايي برخوردارند، پس بهتر است هرچه زودتر فكري براي نظام اطلاع‌رساني خود كند.