يك هشدار اجتماعي
حسن موسوي چلك
رييس انجمن مددكاران
يك جمع‌بندي كلي از اخبار و حاشيه‌هايي كه در روزهاي اخير شنيديم و اخبار و وقايعي كه در سال گذشته رخ داده؛ نشان مي‌دهد كه ضعف اخلاق اجتماعي، همچنان يكي از بحران‌هاي اصلي جامعه ايراني است. آدم‌ها يا در استاديوم دعوا مي‌كنند يا در خيابان و محله به هربهانه‌اي حرف‌هاي ناخوشايند و ناشايست مي‌زنند يا در فضاي مجازي به صفحات چهره‌هاي ايراني و خارجي هجوم مي‌برند و حجمي از كامنت‌هاي ناخوشايند را ثبت مي‌كنند. فرقي هم نمي‌كند كه از چه قشري باشند و چه گروهي، اما اين نمايش بي‌اخلاقي و ضعف اخلاق اجتماعي همچنان وجود دارد؛ اتفاقي كه به دو دليل مهم رخ مي‌دهد؛ اول اينكه جامعه ايراني هنوز ياد نگرفته كه چطور با فشارها و استرس‌ها مقابله كند. اكثريت ما مهارت مقابله با فشار و استرس را بلد نيستيم و براي تخليه انرژي مخرب فشار و استرس، رويكردي ناخوشايند داريم و ياد گرفتيم با ادبيات ناخوشايند يا حتي تندخويي و پرخاش به ديگران، بار سنگين فشار و استرس را از خود دور كنيم. دليل دوم هم ناتواني در حل مشكلات و مديريت آن است. اكثريت در مواجهه با مشكلات روزمره، راه‌حل‌هايي عصبي و ناخوشايند را كه ساده‌ترين و سرراست‌ترين راه‌حل هستند و نه مناسب‌ترين، انتخاب و به جاي مديريت مشكلات را عميق‌تر و ناخوشايندتر مي‌كنيم. تمام اينها از فرهنگ و نحوه تربيت ما مي‌آيد. خانواده‌ها به فرزندان خود يادنمي‌دهند كه به وقت مشكلات يا فشارهاي عصبي، راه‌حل و روشي منطبق با اخلاق اجتماعي و رعايت احترام ديگران داشته باشند. آنها ياد نمي‌دهند، چون خودشان هم از والدين خود ياد نگرفتند و اين چرخه فرهنگ ناهنجار تا زماني كه اراده‌اي براي تصحيح آن وجود نداشته باشد، ادامه پيدا مي‌كند. اينچنين است كه مي‌بينيم، ضعف اخلاق اجتماعي هرازگاهي رفتارهايي ناخوشايند، چه در زندگي روزمره شهروندي و چه در زندگي مجازي، به وجود مي‌آورد. تنها راه‌حل، فرهنگ‌سازي است. فرهنگ‌سازي براي جامعه‌اي كه بايد ياد بگيرد مديريت فشار و مشكلات و استرس‌ها، يك اصل اساسي براي زندگي شخصي و همچنين اجتماعي است.