گفت‌وگوي رييس پليس راهنمايي و رانندگي تهران با «اعتماد»
سالانه 400 هزار خودرو
به پايتخت افزوده مي‌شود
حميدرضا خالدي
«ترافيك» تهران از آن مقوله‌هاي پيچيده و گره‌هاي كوري است كه با وجودي كه تاكنون خيلي‌ها ادعا كرده‌اند مي‌توانند مشكل آن را حل كنند، اين گره همچنان بسته باقي مانده است. حجم بالاي خودروها در پايتخت باعث شده تا تقريبا هر روز شاهد ترافيك‌هاي سنگين و نيمه سنگين در اكثر خيابان‌هاي شهرمان باشيم. شايد به همين دليل هم باشد كه سردارسيد تيمور حسيني، رييس پليس راهنمايي و رانندگي تهران معتقد است كه حل مشكل ترافيك پايتخت اگر غير ممكن نباشد، حداقل به اين سادگي‌ها، ممكن نيست. وي در بازديدي كه از روزنامه «اعتماد» داشت، بر اين نكته تاكيد كرد كه تنها كليد حل مشكل ترافيك اين كلانشهر، همان شعار همكاري تمام سازمان‌هاي مرتبط است. اما اينها تنها بخشي از سخنان سردار حسيني با محوريت موضوعات مختلف راهنمايي و رانندگي بود. برخورد با كاميون‌ها، كارايي افزايش جريمه‌ها و برنامه‌هاي اين سازمان در مورد افزايش دوربين‌ها و... از ديگر موضوعاتي بودند كه دراين مصاحبه، رييس پليس راهنمايي و رانندگي تهران در موردشان توضيحاتي داد؛ گفت‌وگويي دو ساعته كه خلاصه آن را مي‌خوانيد.
سردار، ابتداي سال معمولا سازمان‌هاي مختلف برنامه‌هايي را به عنوان خط خود اعلام مي‌كنند تا در طول سال هم در همان مسير حركت كنند. امسال يعني سال 95، خط مشي راهنمايي و رانندگي، تكيه بركدام اصل و محور و حل كدام مشكل است؟
همانطور كه گفتيد ما هم مانند بسياري ديگر از سازمان‌ها هر سال چند موضوع را در اولويت كاري خودمان قرار مي‌دهيم. به عنوان مثال بحث انضباط ترافيكي كه سال‌ها است در دستور كار ما قراردارد از اولويت‌هاي كاري ما محسوب مي‌شود.
خود اين موضوع بخش‌هاي مختلفي را شامل مي‌شود. بخش‌هايي چون انضباط ترافيكي موتور سوارها، عابرين پياده، حوزه حمل و نقل عمومي، وسايل نقليه سنگين و... اينها خودشان به بخش‌هاي ريزتري تقسيم مي‌شود، مثلا بحث كمربند، تخلفات حادثه ساز و... كه هر كدام مستلزم برنامه‌ريزي گسترده و دقيقي است. اينها همه در بحث كلان مي‌شود انضباط ترافيكي. در كنار اين انضباط ترافيكي ما بحث هوشمند‌سازي را هم داريم و از اولويت‌هاي ما است چراكه معتقديم اگر قرار است دراين شهراتفاقي بيفتد و در بحث ترافيك به جايگاه قابل قبولي برسيم بايد تجهيزات و امكانات‌مان را به روز كنيم. در بحث درون سازماني هم يكي از اولويت‌هاي ما توجه به مقوله آموزش و ارتقاي رفتار و منش درست به همكاران‌مان است. اين همان چيزي است كه به عنوان تعالي فردي و سازماني معروف است. اينها از جمله اولويت‌هاي ما در سال جديد است كه اميدواريم بتوانيم در پايان سال به دستاوردهاي خوبي در اين زمينه‌ها برسيم.
به موضوع خوبي اشاره كرديد. دركنار بحث انضباط ترافيكي، سال گذشته شهرداري موضوعي با عنوان انضباط شهري را در دستور كار خود قرار داد و تبليغ زيادي هم روي آن كرد. ولي در نهايت معلوم نشد كه اجراي اين طرح چقدر در تغيير نگرش‌هاي شهروندان در مقوله‌هاي مختلف شهري موثر بوده است. به عنوان فرمانده راهور تهران بزرگ، آيا فكر مي‌كنيد اين طرح در برقراري انضباط ترافيكي موفق بوده است ؟
حتما نتيجه داشته است. دليل آنهم همان عكسي بود كه چند وقت پيش در شبكه‌هاي اجتماعي پخش شد. عكسي كه تعداد زيادي از خودروها را نشان مي‌داد كه پشت ترافيك، به شكلي منظم بين خطوط سفيد توقف كرده بودند. ما ابتدا اين فرهنگ‌سازي را با طرح توقف پشت چراغ قرمز با عنوان «توقف پشت خط ايست، احترام به زندگي» آغاز كرديم كه بعدا با طرح «خط سفيد» شهرداري ادغام شد. اين طرح‌ها نتايج بسيار خوبي را در مورد تغيير فرهنگ و ديدگاه مردم به دنبال داشت كه واقعا غير قابل انكار است. مثلا الان راننده‌ها توقف پشت چراغ قرمز را به خوبي رعايت مي‌كنند، حتي بسياري از موتورسوارها توقف پشت چراغ‌هاي قرمز را رعايت مي‌كنند. هرچند در مورد موتورسوارها معتقديم كه هنوز وضعيت‌مان چندان رضايتبخش نيست ولي در مورد خودروها به جرات مي‌توانم ادعا كنم كه بالاي 98- 97 درصد راننده‌ها امروز، پشت چراغ قرمز‌ها توقف مي‌كنند.
پس با اين حساب بايد آمار تخلفات ثبت‌شده توسط دوربين‌ها نيز كاهش پيدا كرده باشد.
بله. در سال 94 با وجودي كه تعداد دوربين‌هاي ثبت سرعت ما نسبت به سال 91دو برابر شده بود، تعداد تخلفات ثبت شده براي سرعت غيرمجاز نصف شده بود. اين به معناي آن است كه تخلفات كمتر شده است.
براي طرح زوج وفرد و طرح ترافيك مركزي، هم تعداد دوربين‌ها افزايش پيدا كرده است ؟
نه. از همان روز اول براي تعيين محدوده طرح زوج و فرد و همين طور طرح ترافيك اصلي، يك كار تحقيقاتي انجام شده است و برهمان اساس و برمنباي مبادي ورودي اين محدوده‌ها تعداد دوربين‌ها محاسبه و نصب شده است. معبر جديدي هم باز نشده كه بخواهيم دوربين‌هاي جديدي نصب كنيم. كمبودي در اين موارد نداريم. اما در عوض در مورد دوربين‌هاي ثبت تخلف حركت با دنده عقب در بزرگراه‌ها يا دوربين‌هايي كه تردد بين خطوط را ثبت مي‌كنند، بايد تعداد دوربين‌هاي‌مان را افزايش دهيم كه اميدواريم اين امر درآينده‌اي نزديك محقق شود.
يكي از مواردي كه واقعا مردم تهران و كلانشهرها را كلافه كرده، سرعت بسيار بالا و ويراژهاي كاميون‌ها در خيابان‌هاست. چرا فكري براي اين معضل قديمي نمي‌كنيد؟
براي اين موضوع هم برنامه داريم. شايد شنيده باشيد كه براي ثبت سرعت كاميون‌ها در بزرگراه‌ها دوربين‌هاي مخصوصي نصب شده است. همين مساله باعث شده تا كاميون‌ها ديگر جرات نداشته باشند تا در خط سوم تردد داشته باشند چون هر لحظه ممكن است دوربين‌هاي ما آنها را شكاركند.
يعني تخلف كاميون‌ها چند درصد كاهش پيدا كرده است؟
آمار ما حاكي از كاهش 2 درصدي تخلفات كاميون‌ها در سال 94 نسبت به سال 93 دارد.
ولي دو در صد كه آمار چندان قابل توجهي نيست !
چرا قابل توجه نيست ؟ حتي اگر يك درصد هم از مقدار تخلفات كاسته شود، رقم قابل قبولي است چرا كه هر تخلفي مي‌تواند منبع يك حادثه باشد و حتي جان انساني را بگيرد.
به طور كلي الان چند دوربين ثبت تخلف در تهران داريم؟
سال گذشته آمار دوربين‌هاي ثبت تخلف ما نسبت به سال 93 رشد 70 درصدي را داشته است به طوري كه هم‌اينك تخلف راننده‌ها در تهران با 976 دوربين ثبت مي‌شود. ضمن اينكه بايد به اين نكته هم اشاره كنم كه در سال گذشته با هماهنگي‌هايي كه با شهرداري تهران داشتيم، كنترل هوشمند طرح زوج و فرد با جديت بيشتري دنبال شد و موفقيت‌هاي چشمگيري هم در اين حوزه داشتيم.
و در حوزه ثبت سرعت غيرمجاز چطور؟
در حال حاضر سرعت غيرمجاز خودروها در تهران توسط 323 دستگاه دوربين ثبت و رصد مي‌شود كه البته به دنبال آن هستيم در تعاملي كه با شهرداري داريم اين آمار را افزايش دهيم.
يعني آمار دوربين‌هاي ثبت تخلف‌ها با دوربين‌هاي ثبت تخلف سرعت غيرمجاز متفاوت است؟
نه. همان طور كه گفتم ما در تهران كلا حدود هزار دستگاه دوربين ثبت تخلف داريم كه شامل انواع تخلفات ورود به طرح ترافيك، عبور از چراغ قرمز، عدم رعايت حق تقدم، سرعت غيرمجاز و... است.
و اين تعداد دوربين براي اينهمه خودرو و خيابان‌هاي كلانشهري مانند تهران كافي است؟
نه، به هيچ عنوان. بررسي‌هاي ما نشان مي‌دهد كه دوربين‌هاي موجود، تنها در حد 15 درصد از نيازهاي شهر تهران به دوربين‌هاست.
يعني با اين حساب تهران به چيزي بيشتر از 7 هزار دوربين ديگر نياز دارد. درست است؟
دقيقا. البته برنامه‌هايي براي افزايش كمي و كيفي دوربين‌ها داريم كه اميدواريم در آينده‌اي نزديك، اين اهداف محقق شود.
افزايش كمي به معناي افزايش تعداد دوربين‌هاست. ولي افزايش كيفي به چه معنايي است ؟
ببينيد، الان دوربين‌هاي ما فقط مي‌توانند تعداد كمي از انواع تخلف‌ها را ثبت كنند. مثلا هنوز قادر نيستند تخلف‌هايي چون استفاده از تلفن همراه، يا پارك دوبله در خيابان يا حركت نكردن بين خطوط سفيد را ثبت كنند. ما به دنبال اين هستيم كه دوربين‌هاي‌مان را طوري برنامه‌ريزي كنيم كه تمام اين تخلف‌ها را ثبت كند .
سال گذشته بحث خودروهايي كه در خيابان‌ها «دور دور» مي‌كنند و برخورد پليس با آنها در برهه‌اي خبرساز شد. اما بعد از مدتي به ناگهان ديگر خبري از ادامه برخورد با اين خودروها نشد. اين به آن معناست كه اين طرح هم متوقف شده است ؟
نه. به هيچ‌وجه. اين طرح همچنان با قدرت ادامه دارد. ما كلا با تخلفاتي كه به هر طريق بخواهد مخل آسايش مردم شود، برخورد مي‌كنيم. دور دور كردن هم مصداق يكي از اين تخلفات است. نوع خودرو و مدل آن و نقطه‌اي كه تخلف در آن انجام مي‌شود براي ما مهم نيست. دور دور كردن چه از طريق خودرويي لوكس باشد يا از طريق يك خودروي ارزان‌قيمت ايراني، ما با آن برخورد مي‌كنيم. امسال هم به اين رويه ادامه خواهيم داد.
مثلا در طول نوروز امسال نسبت به نوروز 94، آمار توقيف و برخورد با خودروهايي كه دور دور مي‌كنند افزايش پيدا كرده است؟
بله. امسال نوروز، برخورد پليس با خودروهايي كه درتهران دور دور مي‌كرده‌اند،؛ نسبت به مدت مشابه سال 94، 18 درصد افزايش داشته است.
از 25 اسفندماه و بعد از مدت‌ها كشمكش، بالاخره نرخ جريمه‌ها افزايش پيدا كرد. آن هم به شكلي صعودي و پلكاني. آيا اين افزايش، در طول يك ماهي كه از اجراي آن مي‌گذرد آمار تخلفات را كاهش داده است؟
هنوز كار دقيق و موثقي در اين زمينه انجام نداده‌ايم ولي به محض چنين اقدامي، نتايج آن را در اختيار رسانه‌ها قرار خواهيم داد.
يعني آماري از تصادفات نوروزي سال 95 و خسارت‌هاي ناشي از آن هم نداريد؟
چرا. براساس آمار موجود در مدت زمان اجراي طرح نوروزي يعني از 25 اسفند 94 تا 15 فروردين 95، آمار تصادف‌هاي فوتي در صحنه 45 درصد، تصادفات جرحي 21 درصد و تصادفات خسارتي 60 درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته، كاهش داشته است.
تا همين چند سال قبل، با فرارسيدن نوروز، شاهد خلوت شدن خيابان‌هاي تهران بوديم ولي در چند ساله اخير، در ايام عيد هم خيابان‌هاي تهران مملو از ماشين و ترافيك‌هاي نيمه‌سنگين و سنگين هستند. فكر نمي‌كنيد اين مساله زنگ خطر جديد براي ترافيك تهران باشد؟
كلا الگوي ترافيكي تهران، الگوي جالبي است. در شش ماهه اول سال، خيابان‌هاي پايتخت از خودروها اشباع هستند و در شش ماهه دوم سال، به مرز فوق اشباع مي‌رسند. يعني تهران هميشه ترافيك دارد. ما تمام تلاش‌مان اين است كه هميشه انضباط ترافيكي را برقرار كنيم. مشكل اصلي مردم همين بي‌نظمي است نه ترافيك. يعني تا الان كسي به من نگفته از اين همه ترافيك خسته شده‌ام ولي در عوض مي‌گويند: اين بي‌نظمي حاكم بر خيابان‌ها كلافه‌شان كرده است. شما در خيابان‌هاي تهران شاهد انواع جورواجور بي‌نظمي‌ها هستيد. يكجا ماشين در ايستگاه اتوبوس توقف كرده، يكجا در يك خيابان شلوغ، خودروها دوبله پارك كرده‌اند و... من تكليفم به عنوان پليس، برخورد با اين بي‌نظمي‌هاست.
سال 94 نسبت به سال 93، آمار فوتي‌هاي ناشي از تصادف‌هاي رانندگي كمتر شده يا بيشتر؟
براساس آمار موجود، آمار فوتي‌ها در سال گذشته كمتر شده است به طوري كه تهران در سال گذشته براي ششمين سال متوالي در بحث كاهش تصادف‌ها و تلفات ناشي از آن رتبه نخست را در كشور به خود اختصاص داده است.
يعني چقدر كاهش داشته است؟
حدود 10 درصد كاهش تلفات داشته‌ايم.
بالاخره تكليف طرح lez (طرح تردد خودروها براساس ميزان آلودگي آنها) چه خواهد شد ؟ گويا در اجراي اين طرح، شما با شهرداري مقابل هم قرار داشتيد و موافق اجراي آن نبوديد. بالاخره با شهرداري براي اجراي آن به توافق رسيديد؟
اين طرح ديگر از حوزه كاري ما خارج شده است. الان اين طرح در شوراي عالي ترافيك در دست بررسي است و هر حكمي كه صادر شود ما به آن احترام مي‌گذاريم و آماده اجراي آن هستيم.
ولي مديران ارشد پليس راهنمايي و رانندگي كه گفته بودند پليس امكان اجراي اين طرح را ندارد.
ما با دلايل منطقي اعلام كرديم كه فعلا بسترهاي اجراي اين طرح مهيا نيست. ولي اگر مسوولان و متوليان بالادست ما براجراي اين طرح اصرار داشته باشند، با تمام توان تلاش مي‌كنيم تا آن را اجرايي كنيم.
و بالاخره اينكه وضعيت ترافيك سال 95 تهران را چگونه پيش‌بيني مي‌كنيد؟
ترافيك يك فاكتور سيال است و متغيرهاي مختلفي در بروز آن دخيل هستند. مثلا روز به روز متغير تعداد خودروها افزايش پيدا مي‌كند يا متغير كاربران خودروها نيز، با توجه به آمار صدور گواهينامه‌ها، در حال افزايش است. در مقابل اين دو متغير، متغير طول راه‌هاي ما ثابت است. ضمن اينكه تقاضاي سفر هم رو به افزايش است. آمارها حكايت از آن دارد كه طي 10سال گذشته تقاضاي سفرهاي درون‌شهري نسبت به سال‌هاي گذشته افزايش داشته است. اينها همه نشانه‌هايي است از اينكه امسال ترافيك تهران اگر بيشتر از سال گذشته نباشد، كمتر نخواهد بود. به همين دليل هيچ مدير و مسوولي هم نمي‌تواند مدعي باشد كه ما مي‌خواهيم مشكل ترافيك تهران را حل كنيم. چون واقعا نمي‌شود. به همين دليل، هدف ما برقراري نظم و انضباط ترافيكي است.
مگر سالانه چقدر گواهينامه در تهران صادر مي‌شود؟
به طور متوسط حدود 160 هزار گواهينامه.
و چند خودروي جديد وارد خيابان‌هاي پايتخت مي‌شود؟
به طور متوسط بيش از 400 هزار خودرو.
يكي از موضوعاتي كه امروز با انتقادهايي مواجه شده است، بحث افتتاح شهر كتاب و انتقال نمايشگاه كتاب به اين مكان است. نمايشگاه كتاب و ترافيك آن هميشه يكي از مواردي بوده كه پليس از آن گلايه داشته است. بدين‌ترتيب فكر مي‌كنم شما از جمله افرادي هستيد كه كاملا با اين اقدام موافقيد. درست است ؟
بله. اصولا ما با هر گونه تمركز زدايي در تهران موافقيم. به نظر ما براي بهبود شرايط ترافيكي، بايد مراكزي چون پادگان‌ها، مراكز درماني و بهداشتي، مراكز دانشگاهي و... از شهر بيرون روند. البته به شرط اينكه پايانه‌هاي حمل و نقل كافي و مناسب براي آن درنظر گرفته شود. نمايشگاه كتاب هم از جمله مواردي بود كه هر ساله به دليل استقبال مردم، ترافيك‌هاي سنگيني را به وجود مي‌آورد و همه را كلافه مي‌كرد.
در بحث طرح LEZ، يكي از دلايلي كه پليس براي اجرا نكردن آن مي‌آورد اين بود كه مي‌گفت مراكز معاينه فني ما، كارايي و تجهيزات لازم را براي انجام آزمايش و تست خودروهاي تهران ندارند. هنوز هم همين عقيده را داريد؟
بله. البته وضعيت مراكز معاينه فني تهران نسبت به خيلي از شهرهاي ديگر بهتر است ولي هنوز تا استانداردهاي معاينه فني فاصله زيادي دارد. براي رسيدن به استانداردهاي جهاني بايد تجهيزات اين مراكز به روز شود چون تجهيزاتي كه امروز در مراكز معاينه فني به كار گرفته مي‌شود، مي‌تواند خودروهاي تا يورو2 را چك كند در حالي كه الان خودروهايي كه در تهران تردد دارند، استانداردهاي يورو 4 و حتي يورو 5 را دارند و تجهيزات مراكز فني ما نمي‌تواند آنها را تست كند.
هميشه گفته مي‌شود كه ترافيك، حقوق شهروندان را تضييع مي‌كند. حتي گفته مي‌شود كه در برخي از كشورها شهروندان مي‌توانند به خاطر اينكه حقوق شهروندي‌شان پايمال شده، شكايت كنند. در ايران همچنين قوانيني براي حمايت از حقوق شهروندي وجود دارد؟
نه. البته من تاكنون نشنيده‌ام كه در هيچ شهري مردم بخواهند به خاطر ترافيك از شهرداري يا دولت شكايت كنند. چون اصلا اين معنا ندارد. ترافيك براي همه وجود دارد و خود شمايي كه خودرو هم داريد در آن دخيل هستيد. در ايران شما زماني مي‌توانيد شكايت كنيد كه مثلا ماشين‌تان در چاله‌اي بيفتد و آسيب ببيند يا مثلا مي‌بينيد كه جلوي يك پاساژ يا يك واحد صنفي تعداد زيادي خودرو توقف كرده‌اند و ترافيك به وجود آمده است. آن وقت مي‌توانيد شكايت كنيد. چون نظم شهر به هم خورده است و پليس هم موظف است كه اين بي‌نظمي را رفع كند. اين موارد در تبصره 3 ماده 14 رسيدگي به تخلفات رانندگي آمده است. براين اساس اگر شهروندي بنابر اهمال شهرداري، پليس يا هر سازمان ديگري دچار خسارت و ضرر و زيان شود مي‌تواند از نهاد مربوطه شكايت كند. البته بايد بتواند ادعاي خود را ثابت كند. ولي اينكه بخواهيم به خاطر ترافيك از شهرداري شكايت كنيم، چنين امكاني وجود ندارد.