گفت‌وگو با محمد حيدري دبير جشنواره فيلم فجر
از فيلم‌هايي با موضوع محيط زيست در جشنواره فجر استقبال مي‌كنيم
زنگ خطر محيط زيست به صدا درآمده است
اعتماد|پنجمين جشنواره فيلم سبز با دبيري فرهاد توحيدي در دو بخش سينماي بين‌الملل و ملي و همچنين بخش هنرهاي تجسمي برگزار مي‌شود. اين جشنواره با هدف شناسايي بهترين آثار سينمايي و سمعي- بصري مرتبط با حفاظت محيط زيست و منابع طبيعي در سطح ملي و بين‌المللي، و نمايش عمومي آنها براي ارتقاي آگاهي عمومي و فرهنگسازي از 24 تا 30 ارديبهشت ماه برگزار مي‌شود. در اين زمينه با محمد حيدري، دبير جشنواره فيلم فجر گفت‌وگويي درباره محيط زيست و مقايسه‌اي در مورد اين موضوع با كشورهاي ديگر داشتيم. او دغدغه‌هاي زيادي درباره محيط زيست دارد. ضمن اينكه پيشنهادها و توصيه‌هايي در مورد محيط زيست داشت كه قابل تامل است. دبير جشنواره فيلم فجر اعلام كرد كه از فيلم‌هايي با موضوع محيط زيست در جشنواره امسال استقبال خواهد كرد.
در سال‌هاي گذشته هر فردي كه درباره محيط زيست صحبت مي‌كرد تصور مي‌شد ژست روشنفكري است و به آن نگاه سياسي مي‌شد اما در دو سال گذشته علاوه بر مردم تعدادي از هنرمندان هم نسبت به اين امر واكنش نشان داده‌اند و محيط زيست براي‌شان به يك دغدغه تبديل شده است. به نظر شما محيط زيست كشور ما آنقدر به خطر افتاده كه توجه هنرمندان را هم به خود جلب كرده است؟
دقيقا درست است. در يك دهه گذشته اگر كسي درباره مسائل محيط زيست، قطع درختان، كمبود درختان و فضاي سبز صحبت مي‌كرد شايد پز روشنفكري محسوب مي‌شد و هيچ فردي آن را جدي نمي‌گرفت و اگر اين موضوع را براي عموم مردم درنظر مي‌گرفتيم جدي نبود و در محافل خصوصي فضاي شبه‌روشنفكري به خود مي‌گرفت اما امروز همه دنيا متوجه شدند كه اين موضوع بسيار جدي است. در كشورهاي ديگر با اينكه همه به محيط زيست اهميت مي‌دهند و از محيط زيست خود مراقبت مي‌كنند، نگران هستند، بنابراين ما بايد نگران‌تر باشيم زيرا در كشور ما ديگر از زنگ خطر گذشته است. هرچقدر در مورد مسائل و مشكلات محيط زيست‌مان بيشتر بدانيم احساس خطر بيشتري مي‌كنيم و متوجه مي‌شويم كه جمعيت زياد شده است و آب نداريم. همه مواردي كه امروز درباره آن صحبت مي‌شود حتي نابودي حيوانات و پرنده‌ها همه به محيط زيست مربوط مي‌شود و در كشور ما درباره اين امر بايد عزم ملي وجود داشته باشد. يكي از مواردي كه تاثير زيادي در فرهنگسازي براي اين امر دارد سينما است كه مي‌توانيم از آن كمك زيادي بگيريم.
شما به عنوان دبير جشنواره فيلم فجر از فيلم‌هايي با موضوع محيط زيست در جشنواره استقبال مي‌كنيد؟
صددرصد. زيرا به موضوع محيط زيست در فيلم‌ها كم پرداخته شده است، ضمن اينكه خطر محيط‌زيست در كشور ما تعارف نيست. ما تك‌تك‌مان بايد زنگ خطر را احساس كنيم؛ زيرا زمان مي‌گويد خطر براي آيندگان وجود دارد اما من مي‌گويم براي نسل بعدي در خطر است. اگر تهران را درنظر بگيريد متوجه خواهيد شد در تهران كه شهر بزرگي است فضاي سبز كم است و كمبود آن احساس مي‌شود.
در طول سال‌هاي گذشته فيلمسازان بسيار انگشت‌شماري به موضوع محيط زيست در فيلم‌هاي‌شان پرداخته‌اند. به نظر شما علت اين امر چيست؟ آيا فيلمسازان دغدغه محيط زيستي ندارند؟
تا زماني‌كه درباره محيط زيست براي مخاطب فرهنگسازي نشود مخاطب هم متوجه اهميت آن نمي‌شود. از طرفي موضوعي كه فيلمساز انتخاب مي‌كند بايد مخاطب داشته باشد تا فيلمساز را ترغيب كند كه فيلم بعدي‌اش را هم با همين موضوع بسازد. مگر خسرو معصومي و داريوش مهرجويي تا چه اندازه توان دارند كه براي فيلم‌هايي با موضوع محيط زيست سرمايه بگذارند؟ اين امر نياز به حمايت‌هاي بخش دولتي دارد تا فيلم‌هايي با موضوع محيط زيست را به فيلمسازان بزرگ سفارش دهند. موضوعاتي مانند محيط زيست جزو موضوعاتي هستند كه سينما و تلويزيون بايد به آن بپردازد و اين امر نياز به حمايت ويژه بخش دولتي دارد زيرا اگر حمايت نشود فيلمساز توان زيادي براي پرداختن به اين موضوعات را نخواهد داشت. اين امر قطعا مطالبه خود مردم هم است.
بنابراين بايد از بخش دولتي حمايت‌هاي ويژه‌اي شود تا تعداد اين آثار افزايش پيدا كند و مردم متوجه اين خطر شوند و بدانند كه پرداختن به اين موضوعات از طريق سينما تاثير زيادي دارد و هرچقدر حرفه‌اي‌هاي سينما و تلويزيون به آن بپردازند تاثيرگذاري‌اش بيشتر خواهد بود.
هدف اصلي جشنواره بين‌المللي فيلم سبز بحران آب است. به نظر شما چرا در كشورهاي ديگر در مورد موضوع كمبود آب به نتيجه رسيده‌اند اما در كشور ما با اينكه سال‌ها است كه درباره آن صحبت مي‌شود به نتيجه مطلوبي نرسيده‌ايم؟
در مورد بحران آب تا زماني‌كه آگاهي لازم به مردم داده نشود و فرهنگسازي‌هاي لازم صورت نگيرد به نتيجه درستي نخواهيم رسيد مردم بايد بشنوند و اين زنگ خطر را حس كنند كه مصرف بي‌رويه آب چه خطراتي در آينده بسيار نزديك دارد و زندگي كودكان‌مان را به خطر بيندازد و نبايد از ياد ببريم كه تاثير بيشتر آن از طريق سينما و تلويزيون است زيرا اهميت امروز سينما در كشور نسبت به 2 دهه گذشته بيشتر شده و مخاطبان سينما افزايش پيدا مي‌كند. بنابراين بايد به صورت ريشه‌اي به آن نگاه كنيم و متوجه اثرات آن در زندگي روزمره‌مان باشيم. همه مي‌دانيم كه مصرف بي‌رويه آب موجب اتمام منابع آب مي‌شود و كشورهاي ديگر دليل اهميت آن را فهميدند كه اگر آب نباشد زندگي هم نيست و به اين فرهنگسازي رسيدند و به آن توجه مي‌كنند اما ما اهميت نمي‌دهيم و سال به سال بدتر مي‌شود. رويكردي كه امسال جشنواره فيلم سبز نسبت به مصرف آب دارد رويكرد بسيار مثبت و خوبي است و بايد ادامه پيدا كند و بايد توجه داشته باشيم كه تنها با يك سال برگزاري اين جشنواره جواب نمي‌دهد. حركت خوبي درباره محيط زيست و خطراتي كه محيط زيست ما را تهديد مي‌كند شروع شده است و انتخاب فرهاد توحيدي به عنوان دبير جشنواره كه از هنرمندان و فيلمنامه‌نويسان خوب سينما است و با مردم سر و كار دارد بسيار انتخاب خوبي بود و قطعا نگاه او مي‌تواند به جشنواره تاثيرگذار باشد اما اميدوارم برگزاري اين جشنواره ادامه پيدا كند زيرا با برگزاري يك جشنواره، وظيفه‌اي از دوش ما برداشته نمي‌شود. هر چقدر اين جشنواره از اهميت زيادي برخوردار باشد و مسوولان بدانند كه بايد حمايت كنند، فيلمسازان هم در اين امر مهم شركت مي‌كنند و در جشنواره فيلم سبز شاهد شكوفايي بيشتري خواهيم بود، اما اگر در حد شعار باشد برگزار‌كننده‌ها خسته مي‌شوند و ادامه آن سخت‌تر مي‌شود. برگزاري جشنواره فيلم سبز امسال اهميت زيادي دارد و خوب است تا هنرمندان نيز در اين جشنواره حضور پررنگي داشته باشند زيرا مردم به هنرمندان اهميت مي‌دهند و از آنها تاثير مي‌گيرند و هر چقدر اين جشنواره توسط هنرمندان برگزار شود از اهميت بيشتري برخوردار خواهد بود؛ زيرا ثابت شده هر وقت هنرمندان و سينماگران در يك رويدادي شركت مي‌كنند تاثيرگذاري آن براي مردم بيشتر خواهد بود. البته نبايد از ياد ببريم كه در جشنواره بين‌المللي فيلم سبز مردم هم بايد حضور داشته باشند، زيرا هرچقدر مخاطبان آن افزايش پيدا كند بهتر است. البته نبايد انتظار داشته باشيم كه در سال اول اين اتفاقات بيفتد اما با توجه به مدت زماني كه كار اين جشنواره آغاز شده و اطلاع‌رساني‌ها شكل گرفته است فكر نمي‌كنم كم و كاستي در اجراي آن وجود داشته باشد. جشنواره محيط زيست از آن دست جشنواره‌هايي است كه مي‌تواند كاملا با استاندارد بين‌المللي برگزار شود زيرا همه دنيا طالب موضوع محيط زيست هستند و مهم‌تر اينكه محيط زيست موضوع جهاني است و در بين همه بشريت جدي است. علاوه بر آن چهره‌هايي هستند كه براي محيط زيست كارهاي زيادي انجام داده‌اند. هر چقدر از حضور هنرمندان كشورمان و كشورهاي ديگر به عنوان ميهمان در جشنواره حضور داشته باشند تاثيرگذاري بيشتري خواهد داشت و دنيا متوجه مي‌شود كه ما هم به محيط زيست اهميت مي‌دهيم و اين امر امروز شعار نيست. واقعيت است ضمن اينكه هرچقدر درباره آن فيلم بسازيم و صحبت كنيم باز هم كم است.
شما سال‌ها در حوزه تئاتر هم مدير بوديد. فكر مي‌كنيد در اين حوزه به چه شكلي مي‌توانيم به موضوع محيط زيست بپردازيم؟
پرداختن به اين نوع موضوعات در حوزه سينما گسترده‌تر است و تاثيرگذاري بيشتري خواهد داشت اما با توجه به اينكه تئاتر به مخاطبان كمي دارد باز هم مي‌تواند تاثيرگذار باشد مخصوصا تئاتر خياباني و محيطي، اما سينما مي‌تواند بسيار موثرتر باشد و به اين موضوع كمك كند و هرچقدر هنرمندان حضور داشته باشند مردم اين موضوع را جدي‌تر مي‌گيرند زيرا در سال‌هاي گذشته شاهد بوديم هر موضوعي را كه هنرمندان مطرح مي‌كنند و در فضاي مجازي درباره‌اش صحبت مي‌شود و مردم هم به آن بيشتر اهميت مي‌دهند.
در صحبت‌هايي كه داشتيد متوجه شديم دغدغه محيط زيستي زيادي داريد. مشخصا اين دغدغه و نگراني براي محيط زيست در مورد حيوانات است يا آب و فضاي سبز؟
همه اينها زنجيروار به هم ربط پيدا مي‌كنند يعني اگر درباره محيط زيست و طبيعت صحبت مي‌كنيم نمي‌توانيم نقش آب را در آن ناديده بگيريم و اگر درباره حيوانات صحبت مي‌كنيم هم نمي‌توانيم طبيعت را در مورد آن ناديده بگيريم. محيط زيست بدون پرنده‌ها، طبيعت و آب معنا پيدا نمي‌كند و اين بايد دغدغه همه ما باشد و زماني كه مي‌بينم احساس خطر بيشتري كنيم. در كشورهاي ديگر به اين مساله اهميت زيادي مي‌دهند و همچنين فضاي سبز و مصرف آب براي‌شان تبديل به موضوعي جدي شده است تا آنجا كه اگر آب را هدر دهند تصورشان اين است كه بزرگ‌ترين توهين را كرده‌اند اما در كشور ما متاسفانه اين امر روال عادي دارد و اين زنگ خطر است. در امر فرهنگسازي بايد از موضوعات كوچك شروع كنيم به عنوان مثال، شستن ماشين دم در خانه‌ها، شستن ظرف‌ها و...