توافقنامه چابهار با حضور روساي دولت‌هاي ايران، هندوستان و افغانستان امضا شد
بهاري براي سه كشور
روز پرترافيك و پربار رييس دولت يازدهم با مراسم استقبال رسمي از «نارندرا دامورداس مودي»، نخست‌وزير هندوستان در مجموعه سعدآباد آغاز شد. تمام تشريفات شبيه ميزباني‌هاي پيشين بود. نواخته شدن سرود ملي ايران و هندوستان، سان ديدن از يگان تشريفات و معرفي هيات‌هاي عاليرتبه دو طرف به يكديگر؛ عادات ديپلماتيك عادي براي ديدارهايي كاملا اقتصادي و انعقاد قراردادهايي كه همگي خرق عادت‌هاي كلان در رابطه دوجانبه و سه جانبه ميزبان و مهمان‌ها به حساب مي‌آيند. چند ساعت پس از ورود نخست‌وزير هندوستان به ايران، هواپيماي اشرف‌غني، رييس‌جمهور افغانستان به پايتخت ايران رسيد. ايران، هندوستان و افغانستان از هفته گذشته مهياي ضيافت استراتژيكي شده‌اند كه براي نخستين‌بار روساي دولت‌هاي سه كشور را دورتادور ميزي قرار داد كه تعداد پرونده‌هاي اقتصادي جاخوش كرده بر روي آن، نويد روزهاي پررونق در روابط سه جانبه را مي‌دهد. ثمره مهماني‌هاي ديروز در سعدآباد، ايران و هندوستان 12 سند و موافقتنامه همكاري بود كه ميان ايران و هندوستان امضا شد؛ اسنادي كه حوزه‌هاي اقتصادي، تجاري، حمل و نقل، توسعه بنادر، فرهنگي، علمي و دانشگاهي را شامل مي‌شدند.
كليد روابط اقتصادي جامع زده شد
« مسوولان اجرايي دو كشور تصميم گرفتند كه روابط دو كشور از حالت تجاري به روابط اقتصادي جامع تبديل شود.» خلاصه‌اي جامع از برنامه‌هايي كه روساي جمهور ايران و هندوستان براي ادامه رابطه دوجانبه در سردارند. حسن روحاني، رييس‌جمهور پس از امضاي 12 سند همكاري ميان ايران و هندوستان به شرايط پسابرجام و پساتحريم براي ايران اشاره كرده و تاكيد كرد كه تهران و دهلي نو مي‌توانند رابطه‌اي بسيار گسترده‌تر از قبل را تجربه كنند. چابهار اصلي‌ترين محور سفر دو رييس دولت هندوستان و افغانستان به ايران بود و بر همين اساس رييس‌جمهور در جملات ابتدايي نطق خود با اين شاه‌كليد، فصل جديد رابطه سه‌جانبه هم جمله‌سازي كرد و گفت: سرمايه‌گذاري هندوستان در توسعه بندر چابهار و تجهيز آن نمادي براي همكاري بين دو كشور است. چابهار مبدا دالان ترانزيتي بين جنوب - شرق و جنوب - شمال خواهد بود و با اتمام احداث راه آهن بين چابهار - زاهدان و زاهدان – سرخس، اين مسير ريلي مي‌تواند به نقطه اتصالي بين كشورهاي مختلف از هندوستان و افغانستان گرفته تا كشورهاي آسياي ميانه و منطقه قفقاز و شرق اروپا تبديل شود.
چند و چون رابطه بانكي ايران و هندوستان در سال‌هاي تحريم به گره در رابطه تجاري ميان دو طرف بدل شده بود و بر همين اساس رييس دولت يازدهم گريزي به اصلاحات مدنظر دو كشور در اين خصوص هم زد و گفت: امروز بحث‌هاي بسيار مهمي درباره نحوه ساماندهي روابط بين بانك‌ها داشتيم و اميدواريم در آينده نزديك، تسهيلات بانكي بيش از گذشته زمينه را براي روابط اقتصادي وسيع‌تر بين دو كشور فراهم و آماده كند. هرچند كه اصلي‌ترين پرونده‌هاي روي ميز ايران و هندوستان در اين سفر رنگ و بوي اقتصادي دارند اما مسائل منطقهاي نيز از تيررس بحث‌هاي دو طرف دور نماندند و روحاني در اين خصوص گفت: با توجه به اهميت ثبات و امنيت در منطقه؛ به ويژه در افغانستان، عراق، سوريه و يمن و ديگر كشورهاي منطقه و مواجهه با معضل مهم تروريسم در منطقه، دو كشور تصميم گرفتند كه در مسائل سياسي و ارتباطات اطلاعاتي روابط نزديك‌تري را براي ايجاد صلح و ثبات در منطقه و مبارزه با تروريسم ايجاد كنند.
آغاز همكاري‌هاي دفاعي و امنيتي دريايي دو كشور
نخست‌وزير هندوستان كه هنگام رسيدن به تهران با توييت به زبان فارسي به استقبال حضور در ايران رفته بود، در ابتداي نشست خبري با همتاي ايراني، سفر به ايران را مايه افتخار خواند. «فصل تازه‌اي در عرصه همكاري‌هاي استراتژيك دو كشور رقم زده شده است.» اين جملات نتيجه‌گيري نارندرا مودي از سفري دو روزه بود كه به ضم وي مي‌تواند تامين‌كننده رفاه دو ملت ايران و هندوستان باشد. نخست‌وزير هندوستان در نشست خبري با روحاني از اختصاص 500 ميليون دلار براي توسعه و زيرساخت بندر چابهار برپايه قراردادي دوجانبه خبر داد و افزود: بي‌ترديد اين قرارداد به پيشرفت و رشد اقتصادي منطقه منجر خواهد شد و مصمم هستيم هر‌چه زودتر اين قراردادها عملياتي شود. مودي همچنين امضاي قرارداد سه جانبه حمل و نقل و ترانزيت كالا با مشاركت ايران، هندوستان و افغانستان را فرصت تاريخي دانست كه راه‌هاي ارتباطاتي جديد و نزديك‌تر را بين سه كشور برقرار خواهد كرد.
ايران و افغانستان در انتظار تحول مثبت و گسترده
دوشنبه، روز مهمان‌هاي آسيايي در سعدآباد بود. از هند كه در سال‌هاي اخير به قدرت بلامنازعه‌اي بدل شده است تا افغانستان كه ثبات، امنيت و آرامش آن با همين مولفه‌ها در ايران گره خورده است. دومين مهمان حسن روحاني در سعدآباد، اشرف غني بود. رييس‌جمهور افغانستان براي دومين بار در طول سه سال گذشته و عمر دولت تدبير و اميد به تهران آمده است. دغدغه‌هاي امنيتي افغانستان با گذر زمان هر روز پرنگ‌تر از ديروز مي‌شود و در چنين فضايي حسن روحاني نيز ترجيح داد سخنان خود با اشرف غني را با اشاره به همين مسائل آغاز كند: براي جمهوري اسلامي ايران ثبات، امنيت و توسعه افغانستان از اهميت بسزايي برخوردار است و در اين راستا آماده هر گونه همكاري با كشور دوست و همسايه خود هستيم. بدون ترديد يأس و نااميدي يكي از عوامل و ريشه‌هاي بروز و تقويت تروريسم است و اگر جامعه به آينده اميدوار شود، مي‌توان مانع بزرگي در برابر گسترش و اشاعه تروريستم و توليد و توزيع مواد مخدر ايجاد كرد. از اين‌رو توسعه افغانستان مي‌تواند در ايجاد ثبات و امنيت در اين كشور بسيار موثر باشد. هر كجاي افغانستان كه حادثه‌اي رخ داده و فرد بي‌گناهي كشته مي‌شود، موجب تاثر ما است چرا كه همه اعضاي يك پيكر و از يك خاستگاه فرهنگي، سرزميني و تمدني هستيم.
توافقنامه چابهار، سندي سياسي، اقتصادي، منطقهاي
موافقتنامه سه‌جانبه ترانزيتي تجاري چابهار عصر روز گذشته پس از چندسال اما و اگر و فراز و فرودهاي سياسي و اقتصادي سرانجام با حضور روساي دولت‌هاي ايران، افغانستان و هندوستان به امضا رسيد. اين توافقنامه استفاده از بندر چابهار را به گونه قابل توجهي افزايش داده و هند را از طريق افغانستان به آسياي ميانه و در مقابل زمينه دسترسي افغانستان به هند را از طريق دريا فراهم مي‌سازد. با در هم گره خوردن دست‌هاي سه رييس دولت در هم، اتصالات منطقهاي در حوزه آسياي ميانه تولد اتفاق تازه‌اي را جشن گرفت؛ تولدي كه پيام آن به قول حسن روحاني به منطقه و جهان اين است كه پيشرفت و توسعه كشورهاي منطقه در سايه همكاري‌هاي مشترك و استفاده از فرصت‌هاي منطقهاي شتاب بيشتري مي‌گيرد. حسن روحاني در مراسم امضاي توافقنامه چابهار افزود: نماد اين همكاري سه‌جانبه كلمه چابهار است كه بهاري براي هر سه كشور است و ما در سايه سرمايه‌گذاري و فعاليت مشترك در چابهار مي‌توانيم، هندوستان را از مسيري مطمئن به افغانستان، آسياي ميانه و قفقاز پيوند دهيم. از طريق موافقتنامه و سندي كه به امضا رسيد، پيامي براي كارآفرينان سه كشور و ساير كشورها، منتقل مي‌شود كه آنها مي‌توانند بر مبناي اين دالان جديد بين‌المللي، برنامه‌هاي خود را تنظيم كنند.
اين سند تنها يك سند اقتصادي نيست بلكه سندي سياسي و منطقهاي است و پيام آن اين است كه كشورهاي منطقه، بايد از فرصت‌هاي منطقهاي براي منطقه استفاده كنند. در اين توافقنامه سه جانبه فضا براي حضور و فعاليت كشورهاي ديگر باز است و آنها مي‌توانند، در آينده به اين سند ملحق شوند. توافق امروز عليه هيچ كشوري نخواهد بود، بلكه به نفع صلح و ثبات منطقه خواهد بود.
روحاني در پايان سخنان خود در اين نشست به تاريخ امضاي توافق چابهار اشاره كرد و گفت: سوم خرداد براي مردم ايران، يك روز تاريخي و مبارك است و با امضاي اين سند، همچنين مي‌تواند، روز همكاري سه كشور و روز چابهار معرفي شود.
استقبال از توافقنامه چابهار با حافظ
نارندرا مودي، نخست‌وزير اديب هندوستان با شعري از حافظ به استقبال توافقنامه چابهار رفت. وي پس از قرائت اين شعر گفت: روزهاي جدايي و شب‌هاي فراق به پايان رسيده و دوستي ما براي هميشه ادامه خواهد داشت. امروز همگان شاهد رقم خوردن تاريخ نه تنها براي ملت‌هاي سه كشور بلكه براي همه ملت‌هاي منطقه هستند. برقراري پيوند و ارتباط از نيازهاي اساسي بشريت است، و ما بر آنيم كه اين نياز را برآورده كنيم و به خاطر ميزباني اين رويداد بي‌نظير و عظيم از جناب آقاي روحاني بسيار سپاسگزار هستيم.
صادرات همكاري مشترك در مقابل صادرات تروريسم
اشرف غني، رييس‌جمهوري اسلامي افغانستان نيز در اين مراسم با تاكيد بر تعهد كشورش نسبت به قرارداد سه‌جانبه چابهار، گفت: قاره آسيا به لحاظ اقتصادي در حال تغيير و تبديل شدن به يك قطب بزرگ اقتصادي است و تامين رفاه مردم در اين شرايط نيازمند همكاري‌هاي منطقهاي است. جغرافيا سرنوشت نيست و اراده جغرافيا را تغيير مي‌دهد و امروز اراده ما از چابهار شروع شده اما افق آن، يك توسعه همه‌جانبه اقتصادي، سياسي و فرهنگي خواهد بود.