چرا رييس‌جمهور از همه‌پرسي گفت؟
صادق‌زيبا كلام
مشكلات آقاي روحاني نه در برگزاري رفراندوم است و نه با برگزاري رفراندوم هيچ يك از مشكلات ايشان سامان خواهد يافت. مشكل اساسي در وضعيت كلان سياسي كشور است. بگذاريد بيشتر توضيح دهم. اساس همه نظام‌هاي مردم‌سالار در دنيا روي چرخش نخبگان يا دولت انتخابي مردم قرار گرفته است. به اين معنا كه يك جريان سياسي در قالب يك حزب در انتخابات عمومي شركت كرده و در صورت به دست آوردن اكثريت آرا، دولت را تشكيل مي‌دهد و به مدت چهار سال زمام امور كشور را در دست مي‌گيرد. اگر مردم از عملكرد آن حزب، آن هيات دولت يا آن رييس‌جمهور و كابينه‌اش رضايت داشته باشند، چهار سال بعد مجددا آن حزب يا جريان سياسي را انتخاب مي‌كنند و در صورتي كه از عملكرد آن در طول مدت آن چهار سال رضايت نداشته باشند، آن حزب را انتخاب نكرده و گروه ديگري يا حزب ديگري را انتخاب مي‌كنند. در ايران اما اسما چرخش نخبگان وجود دارد، اما در عمل، اين چرخش يك حركت كوچك و در عين حال ناقصي بيش نيست. 18 ماه پيش مردم ايران در يك انتخابات شركت كرده و عملا به سياست‌هاي 8 سال گذشته «نه» گفته و آقاي روحاني را به عنوان جايگزين آن سياست‌ها انتخاب كردند. اما مشكل دقيقا از همين نقطه شروع مي‌شود، چرا كه اكثريت مردم به سياست‌هاي قبلي «نه» گفته و خواهان تغيير و اجراي سياست‌هاي جديد هستند اما دولت منتخب آنها در عمل نمي‌تواند سياست‌ها و برنامه‌هايي را كه دارد به اجرا بگذارد. چرا؟ چون با وجود برگزاري انتخابات و راي مردم به تغيير سياست‌هاي گذشته و ابراز تمايل آنها به سياست‌هاي جديد، سياست‌هاي جديد به دلايل مختلف نمي‌توانند از قوه به فعل درآيند.به عنوان مثال دولت جديد مي‌خواهد تغييرات اساسي در نحوه پرداخت يارانه‌ها به وجود بياورد. در هيچ نظامي به همه مردم به صورت فله‌يي يارانه پرداخت نمي‌شود. اما آيا دولت مي‌تواند اين نظام پرداخت يارانه مصيبت‌بار را تغيير دهد؟ خير. دولت مي‌خواهد در نحوه مديريت دانشگاه‌ها، سياست‌هاي امنيتي گذشته را كنار بگذارد. آيا مي‌تواند؟ خير. به عبارت ديگر از يك‌سو مردم دولت جديدي را انتخاب كرده‌اند اما و از سوي ديگر اين دولت جديد عملا در هيچ حوزه اساسي نمي‌تواند تغييرات جدي و گسترده به وجود آورد. به عبارت ديگر و با وجود انتخابات، همان سياست‌هاي گذشته كم و بيش و با مختصر تغيير ظاهري بايد ادامه پيدا كند. بنابراين با برگزاري رفراندوم هيچ چيز عوض نمي‌شود. خب؛ فرض بگيريم دولت رفراندوم برگزار كرد و مردم راي دادند كه اقشار و لايه‌هاي ثروتمند جامعه يارانه دريافت نكنند. در خصوص وزارت ارشاد، نمايش فيلم و مميزي كتاب و نشر روزنامه هم آيا بايد رفراندوم برگزار كنيم؟ آيا در خصوص حل بحران هسته‌يي هم بايد رفراندوم برگزار كنيم؟