روايت تازه از ماجراي فيشهاي حقوقي
دولت از 9 ماه قبل در جريان
فيشهاي حقوقي بود
زينب صفري
روز گذشته نشست خبري معاون پارلماني رييسجمهور در حالي برگزار شد كه جنجال فيشهاي حقوقي بر اين جلسه سايه انداخته بود و بيش از يك ساعت از يك ساعت و پنجاه دقيقه سخنان مجيد انصاري در اين جلسه را به خود اختصاص داد. انصاري كه با تاخيري نيمساعته در جلسه حاضر شد آغاز سخنانش با اشارات مطايبهآميزي نيز همراه بود. از جمله وقتي كه او فرارسيدن عيد فطر را تبريك گفت اين را هم گفت كه «هرچند در ماه رمضان بحث فيشهاي حقوقي انرژي منفي ايجاد كرده بود اما اين ماه را به پايان رسانديم.» (خنده) يا وقتي كه به عنوان بخشي از هيات دولت از عملكرد رسانهاي دولت اظهار نارضايتي ميكرد، گفت كه وزارتخانههاي دولتي خدمات زيادي انجام ميدهند اما فكر ميكنند اگر اين خدمات را بيان كنند ريا ميشود (خنده). اما سخنان مفصل مجيد انصاري درباره فيشهاي حقوقي در اين نشست يك روايت تازه از اين ماجرا نيز به دست داد. آن هم وقتي كه انصاري به سوال روزنامه اعتماد درباره فيشهاي حقوقي پاسخ داد. انصاري در پاسخ به اين سوال «اعتماد» كه شخص شما از چه زماني از موضوع فيشهاي حقوقي و پرداختهاي نامتعارف مطلع شديد؟ گفت: «حدود هشت يا 9 ماه پيش بود كه آقاي طيبنيا، وزير اقتصاد در كميسيون اقتصاد دولت كه من هم عضو آن هستم اين موضوع را مطرح كرد.» ايشان گفت كه در بررسيهايي كه داشتيم فهميديم كه اختيارات وسيعي كه هياتمديرهها و مجامع دارند و همينطور اختياراتي كه بانكها، بيمهها، بورس و امثال اينها براي اعطاي تسهيلات ويژه به كاركنان دارند، زياد است و ميتواند منشا فساد شود. ايشان مواردي را هم ذكر كرد. انصاري ادامه داد: «حدود هفت يا هشت ماه پيش هم ايشان گزارشي را در هيات دولت ارايه داد كه بلافاصله دستور داده شد كه در اين زمينه ايشان وارد عمل شده و دستورالعملي را به هيات دولت بياورد تا دولت درباره آن بخشي كه در حيطه اختياراتش است خودش تصميم بگيرد و آن بخشي كه نيازمند اصلاح قوانين است به صورت لايحه به مجلس بفرستد. ايشان هم روي اين موضوع كار كرد. نتيجه آن به كميسيون اقتصادي دولت آمد كه ما آن را تصويب كرديم.» معاون پارلماني رييسجمهور اين را هم توضيح داد كه «حدود سه يا چهار ماه پيش بود كه گزارش مذكور به جلسه هيات دولت آمد اما نواقصي در آن گزارش وجود داشت. در برخي موارد در حوزه تقنين تداخل به وجود آمده بود به همين خاطر به كميسيون برگشت داده شد تا روي آن كار كارشناسي بيشتري انجام شود اما در همين فاصله موضوع فيشهاي حقوقي مطرح شد.» بنا بر تاكيد انصاري «طرح اين موضوع (فيشهاي حقوقي) در سطح رسانهها بعد از طرح مباحثي بود كه در هيات دولت صورت گرفت. در واقع قبل از رسانهاي شدن موضوع دولت به استقبال حل و لغو اين دستورالعملها رفته بود.» انصاري اين را هم گفت كه «اگر آقاي جهانگيري معاون اول رييسجمهور فرصت توضيح در اين باره را پيدا كند خواهد گفت كه ايشان از مدتها قبل درباره برخي از دريافتهاي نامتعارف هم درون قوه مجريه و هم در ساير نهادها هشدارهايي را داده بود.» انصاري در پاسخ به سوال ديگر «اعتماد» مبني بر اينكه چرا اين موضوع را به اطلاع نمايندگان مجلس نرسانده بوديد هم توضيح داد: «اين موضوع در آن مرحله در حوزه كار دولت بود. اين مساله در حد فاصل پايان مجلس قبل و تشكيل مجلس جديد اتفاق افتاد و در اين مرحله هم نياز به اطلاع مجلس نبود. اگر به مرحله اصلاح قوانين ميرسيد مجلس را در جريان قرار ميداديم.»
پيشگامي دولت در برخورد با پرداختهاي نامتعارف نسبت به نهادهاي نظارتي
اما در حالي مجيد انصاري از طرح موضوع پرداختهاي نامتعارف در هيات دولت و دستور رييسجمهور براي ساماندهي دستورالعمل پرداختها در 9 ماه پيش خبر ميدهد كه رييس مجلس هفته گذشته از بياطلاعي نهادهاي نظارتي در اين باره خبر داده و گفته بود سازمان بازرسي كل كشور و ديوان محاسبات اطلاعي از پرداختهاي نامتعارف نداشتهاند. اما اين همه ماجرا نيست. سوي ديگر ماجرا مخالفان دولت هستند كه تلاش ميكنند موضوع انتشار فيشهاي حقوقي را ابتكار خود قلمداد كنند. رسانههاي مخالف دولت اگرچه تلاش ميكنند تا نشان دهند فيشهاي حقوقي نامتعارف را آنها برملا كرده و حالا دولت ناگزير شده است در واكنش به آنها دست به اقدام مناسب بزند اما به گفته مجيد انصاري تلاش براي اصلاح آييننامهها و دستوالعملهاي پرداختي از 9 ماه پيش در هيات دولت آغاز شده بود.
چرايي بياطلاعي دستگاههاي نظارتي به روايت انصاري
اما بياطلاعي نهادهاي نظارتي در رابطه با پرداختهاي نامتعارف از كجا ناشي ميشود؟. اين سوال ديگر روزنامه اعتماد بود كه مجيد انصاري در پاسخ به آن غيرشفاف بودن نظام پرداختها و همينطور سنتي بودن سيستم نظارتي را عامل آن ميداند. مجيد انصاري در پاسخ به «اعتماد» گفت: «نظامات اقتصادي بهطور عام و نظامهاي پرداختي بهطور خاص در كشور ما از شفافيت كافي برخوردار نيست. قانوني در مجلس تصويب شده بود با عنوان بررسي دارايي مسوولان كه قبل از انقلاب هم در سال 33 تصويب شده بود اما اجرا نشده بود. اين قانون به مجمع تشخيص مصلحت نظام آمد و فراز و فرودهاي زيادي طي كرد. يكي از راهكارهايي كه در مجمع بهطور جدي بحث شد اين بود كه بايد فعاليتهاي اقتصادي، دارايي مسوولان، درآمدهاي كاركنان ارشد و همه كاركنان شفاف شود. ما كشورهاي مختلف را بررسي كرديم و ديديم بسياري از كشورها اين سيستم را دارند كه اگر شما نام يك مقام مسوول را در اينترنت جستوجو كنيد تمام اطلاعات درباره او از قبيل اينكه چقدر درآمد دارد و داراييهاي او چقدر است و چقدر ماليات پرداخت كرده است در دسترس قرار ميگيرد. اما ما چنين سيستمي را نداريم.» انصاري ادامه داد: وزارت دارايي و دكتر طيبنيا از ابتداي اين دولت بهطور جدي به دنبال اين مساله بودند و كارهايي خوبي در اين زمينه انجام شده است. با اصلاح نظام مالياتي و راهاندازي سامانه اطلاعات ماليات كشور نه تنها اين مساله بلكه مسائلي نظير فرار مالياتي و مخفي كردن داراييها در كل كشور حل خواهد شد. پول زيادي براي طراحي اين سيستم خرج شده و حالا اين سيستم تقريبا آماده است. انصاري اين را هم گفت كه مشابه اين كار در گمركات انجام شده است. در آيين نامههاي ماده 5 و 6 مربوط به ستاد مبارزه با قاچاق كالا و ارز چندين سامانه بهم پيوسته پيشبيني شده است كه امكان قاچاق و ورود كالاهاي ثبت نشده وجود نداشته باشد. بنابراين با اقداماتي كه در حوزه نرمافزاري و ايجاد سامانههاي اطلاعاتي در گمرك، سامانههاي حمل و نقل ريلي هوايي و جادهاي، انجام شده و همينطور اقداماتي كه در بازارچههاي مرزي و مناطق آزد و ويژه صورت گرفته است و اين بانكهاي اطلاعاتي در آينده به هم وصل خواهند شد و با وجود اقداماتي كه در بانك مركزي براي پايش فعاليت بانكها صورت گرفته در آينده ريشه چنين مسائلي خواهد خشكيد و دولت به شكل اساسي مبارزه خواهد كرد تا امكان بروز اين مسائل نباشد.
دستگاههاي نظارتي سنتي هستند
انصاري ضعف ديگر نهادهاي نظارتي را در سنتي بودن آنها دانسته و گفت: «دستگاههاي نظارتي ما هنوز به شكل سنتي نظارت ميكنند. يعني همچنان بايد پروندهاي تشكيل شده و بررسي شود يا ديوان محاسبات و سازمان بازرسي كل كشور در داخل يك دستگاه مستقر شوند كه خود استقرار اينها علاوه بر اينكه براي خودشان زحمت دارد مزاحمتهايي را هم براي سازمان ايجاد ميكند؛ ضمن اينكه امكان بررسي همه پروندهها و دفاتر و اسناد به اين شكل وجود ندارد. به گفته انصاري اگر نظام دولت الكترونيك كامل مستقر شود، از كارهاي دستي و دفتري و دستوري خارج ميشويم و شفافيتي در مجموعه دريافتها و پرداختها و تصميمها به عمل ميآيد وهمه به صورت آنلاين ميتوانند بر پرداختها و درآمدها نظارت داشته باشند.
انصاري تاكيد كرد دولت درصدد است همه اينها را به صورت شفاف وارد سيستم كند و جز موارد طبقهبندي شده هيچ اطلاعاتي از ديد مردم پنهان نماند. شفافيت اطلاعات موثرترين راه پيشگيري از چنين تخلفاتي است.
اما در همين حال كه دولت برخورد با دريافتهاي نامتعارف را آغاز كرده و با تدوين لايحهاي در اين خصوص درصدد حل ريشهاي اين موضوع در نظام اداري كشور است برخي از نمايندگان اصلاحطلب از نياز به جابهجايي در سطح وزرا در دولت نيز سخن گفتهاند. از جمله الياس حضرتي نماينده تهران كه در اين باره تاكيد ميكند كه «دولت آماده شفافسازي در اين مسير است اما بايد توجه داشته باشد كه در صورت نياز نسبت به جابهجايي در سطح وزرا هم اقدام كند».