خروج امريكا از ائتلاف حمله به يمن به معناي پايان حمايت‌ها از عربستان نيست

طي روزهاي گذشته، وزارت دفاع امريكا اعلام كرد واشنگتن نيروهاي خود را از جايگاه هماهنگي و حمايت از ائتلاف عربستان براي حمله به يمن به‌شدت كاهش داده است. مسوولان پنتاگون در ادامه سخنان خود گفته‌اند كه در حال حاضر كمتر از پنج امريكايي به صورت تمام وقت در كميته مشترك برنامه‌ريزي كه از سال گذشته براي هماهنگي درباره حمايت امريكا و مجهز كردن جنگنده‌هاي ائتلاف عربي به سوخت در هوا و تبادل اطلاعات تاسيس شد، فعاليت مي‌كنند. اقدام اخير امريكا در شرايطي كه ائتلاف سعودي حملاتش را طي روزهاي اخير افزايش داده است، نشان مي‌دهد كه اين كشور ديگر همانند سابق قادر نيست تداوم روند كنوني جنگ را مورد تاييد قرار دهد و به صورت غيرمستقيم اين پيام را به رياض مي‌دهد كه هر چه زودتر نسبت به پايان دادن به اين بحران اقدام كند. اين رويكرد از آنجا ناشي مي‌شود كه انتخابات رياست‌جمهوري امريكا تا كمتر از سه ماه ديگر فرامي‌رسد و دولت دمكرات اوباما مي‌خواهد بحران‌هاي موجود در خاورميانه را پايان دهد يا از دامنه تنش‌هاي آن بكاهد تا با برداشتن اين گام، ضمن جلوگيري از كاهش آراي هيلاري كلينتون، وجهه دولت خود را ترميم كند. با اين حال، خروج امريكا از جايگاه هماهنگي و حمايت از ائتلاف عربستان براي حمله به يمن موجب خواهد شد تا عربستان در ائتلاف خودساخته خود بيش از هر زمان ديگري تنها شود. البته عربستان از ابتداي حمله به ملت مظلوم يمن تنها بود و با آنكه اعلام شده است 8 كشور ديگر، عربستان را در اين حملات همراهي مي‌كنند اما آنچه در 17 ماه گذشته مشاهده شد، آن است كه عربستان بار اصلي حملات را به تنهايي به دوش مي‌كشد. واشنگتن نيز در اين حملات برخلاف خواست اوليه رياض، مشاركت مستقيمي نداشت و كمك‌هايش در سطح حمايت‌هاي سعي و انجام مشاوره‌هاي نظامي باقي ماند و البته تلاش كرد از اين رهگذر، سلاح‌هاي بيشتري را به عربستان بفروشد و از آن استفاده اقتصادي بكند اما در حال حاضر، مجموعه شرايط موجود در صحنه منطقه به گونه‌اي است كه موجب شده تا واشنگتن نيز توان لازم را براي ادامه حمايت از اين ائتلاف نداشته باشد. از سوي ديگر، حركتي جديد درباره يمن در سطح بين‌المللي آغاز شده است كه بخشي به مساله حقوق بشر و افشاي جنايات عربستان در اين جنگ نابرابر بازمي‌گردد. با توجه به حمايت‌هاي گسترده امريكا از عربستان در اين بحران، ادامه يافتن اين وضعيت مي‌تواند صدماتي را به وجهه امريكا در عرصه افكارعمومي جهاني وارد كند و دولت امريكا با توجه به نزديكي در انتخابات اين مساله را نمي‌خواهد. همچنين، اين روزها اميدواري‌ها براي تشكيل دولت يمن بيش از هر زمان ديگري شده است و ما در آستانه تشكيل اين دولت هستيم كه در اين صورت، تداوم حمايت امريكا از ائتلاف مي‌تواند براي واشنگتن زيان‌بخش باشد. با اين حال، ما مشاهده كرديم سخنگوي پنتاگون اعلام كرده است كه امريكا چك سفيد امضايي را به عربستان درخصوص بحران يمن نداده است. البته واژه‌ «چك سفيد امضا» اين روزها از زبان بسياري از مقامات امريكايي گفته مي‌شود كه بيش از هر چيز معناي باج‌خواهي و امتيازگيري را متبادر مي‌كند. امريكايي‌ها با بيان اينچنين تهديداتي درصدد هستند تا از طرف مقابل امتيازات و كمك‌هاي بيشتري را كسب كنند. به عبارت ديگر، امريكا از طريق ايجاد چنين فشارهايي به عربستان اين پيام را مي‌دهد كه گرفتن حمايت‌هاي بيشتر نيازمند كمك‌هاي بيشتري از سوي شما به واشنگتن است. در واقع، «چك سفيد امضا» كليدواژه‌اي براي دريافت «چك سفيد امضا» متقابل از طرف عربستان است. امريكا هم‌اينك با مشكلات اقتصادي بسياري روبرو است و حزب دمكرات نيز در آستانه انتخابات رياست‌جمهوري است و به همين خاطر، دولت و حزب دمكرات مي‌خواهد با دريافت كمك‌ها و سرمايه‌‌گذاري عربستان بخشي از مشكلاتش را حل و فصل كند. با اين حال، خروج بخشي از نيروهاي امريكايي از جايگاه هماهنگي و حمايت از ائتلاف عربستان براي حمله به يمن را نمي‌توان به معناي پايان حمايت‌هاي اين كشور از رياض قلمداد كرد. عربستان هم‌اكنون به عنوان بزرگ‌ترين خريدار سلاح در دنيا تامين مي‌شود كه با وجود دلارهاي نفتي هنگفتي كه در اختيار دارد سالانه ميلياردها دلار سلاح از امريكا، انگلستان و فرانسه و... سلاح خريداري مي‌كند و همين موجب مي‌شود تا واشنگتن نتواند چشم‌هايش را در برابر آن ببندد. با اين وجود، خروج امريكايي‌ها مي‌تواند بيشترين تاثير خود را در فضاي رواني و سياسي نشان دهد و در اين راستا، ممكن است برخي از كشورها مانند امارات همسو با امريكا حملات‌شان به يمن را كاهش دهند. نكته ديگري كه در اين باره بايد اشاره كرد، آن است كه از يك زاويه، خروج امريكا از ائتلاف را نبايد چندان جدي محسوب كرد چراكه رياض در سياست خارجي خود همچنان به‌شدت وابسته به واشنگتن است و در صورتي كه احساس كنند امريكا با تداوم اين حملات مخالف است، خود نخستين كشوري خواهند بود كه حملات‌شان را كاهش دهند. البته هم‌اكنون عربستان درصدد فراهم ساختن يك شرايط آبرومندانه براي خروج از يمن است و مخالفت امريكا با آنها مي‌تواند برايشان مصرف داخلي داشته باشد. بسياري از مردم عربستان و يمن معتقدند كه رياض به دليل سرسپردگي به واشنگتن به يمن حمله كرد و ايجاد يك تصوير ضدامريكايي مي‌تواند ضمن ترميم پايه‌هاي حكومت آل‌سعود موجب افزايش محبوبيت براي آنها شود و شايد امريكا از اين طريق خواسته باشد راه خروج عربستان را به شكلي آسان‌تر فراهم كند.