گزارش «اعتماد» از سفر به منطقه‌اي پر اهميت براي گاز ايران
دو سناريوي افزايش توليد گاز
مهتاب قلي‌زاده
نخست| مسافران زاگرس جنوبي
و خبر آتش‌سوزي
درست زماني كه روزنامه‌نگاران در ترمينال دو فرودگاه مهرآباد در انتظار پرواز به جنوب كشور هستند تا از مناطق عملياتي «نفت و گاز زاگرس جنوبي» ديدن كنند، خبر مي‌رسد كه فازهاي 15 و 16 عسلويه آتش گرفته‌اند. خبر دهان به دهان مي‌چرخد و آتش‌سوزي شديد توصيف مي‌شود. روزنامه‌نگاران با مجري طرح توسعه فازهاي 15 و 16 پارس جنوبي تماس گرفتند و او گفت: «آتش‌سوزي در محل حوضچه فاضلاب صنعتي گاز رخ داده و اختلالي در واحد فرآيندي پالايشگاه گاز ايجاد نشده است. ستاد بحران تشكيل شده و گروه اطفاي حريق در محل حادثه حاضر و در حال مهار آتش هستند.»
روزنامه‌نگاران در حال سفر به شيراز بودند تا از منطقه‌اي ديدن كنند كه بيش از 30 درصد گاز مصرفي كشور را تامين مي‌كند؛ منطقه‌اي به نام «نفت و گاز زاگرس جنوبي». اين منطقه خود از پنج منطقه عملياتي تشكيل شده است؛ بخش‌هايي از آن در استان فارس است و بخش‌هايي هم در استان بوشهر: «نار و كنگان»، «آغار و دالان»، «پارسيان»، «سرخون و گشوي جنوبي» و «سروستان و سعادت آباد». اين مناطق 9 ميدان گازي دارند و 37 ميدان جديد كشف‌شده، زاگرس جنوبي را استان‌هاي فارس و بوشهر تا كهگيلويه و بويراحمد و چهارمحال و بختياري گسترده مي‌كند. اهميت اين بازديد در اين است كه بيش از 30 درصد گاز مصرفي كشور از اين منطقه تامين مي‌شود؛ جالب آنكه تا همين دو سال پيش زاگرس جنوبي، حدود 50 درصد گاز مصرفي ايران را تامين مي‌كرد؛ زماني كه سياست‌هاي وزارت نفت به برداشت بيشتر از ميادين مشترك با قطر در پارس جنوبي چرخش كرد، سطح تامين گاز كشوري از اين ميادين كم شد.
دوم| شبي با حافظ
شيراز – حافظيه – فالوده شيرازي – فال حافظ -...؛ ميزباني روابط عمومي شركت بهره‌برداري نفت و گاز زاگرس جنوبي همه روزنامه‌نگاران را شگفت‌زده مي‌كند؛ آنها با روشي نامانوس در مسافرت‌هاي خبري، روزنامه‌نگاران را آماده يك بازديد سخت و پرچالش براي فردا مي‌كنند.
سوم| پيامكي اعتراضي وآغاز سفر
صبح زود، همه در لابي هتل منتظر اتوبوسي هستند كه قرار است گروه را به «فراشبند» ببرد؛ شهري در مرز استان‌هاي بوشهر و فارس. منطقه‌اي كه دو ميدان گازي «آغار و دالان» با 26 حلقه چاه گاز در آن قرار دارد. 43 ميليون متر مكعب در روز گاز توليد مي‌كند و حدود شش درصد گاز مصرفي كل ايران را تامين مي‌كند.
ساعت 7 و 39 دقيقه صبح پيامكي مشترك به همه روزنامه‌نگاران ارسال مي‌شود. پيامكي كه از يك خط ثابت همراه اول به همه گروه ارسال مي‌شود: «... آيا مي‌دانيد بيش از 45 هزار نفر نيروي قرارداد مستقيم (مدت موقت) در شركت نفت وجود دارد كه علي‌رغم اينكه كار يكساني را در شرايط آب‌وهوايي با همكار رسمي خود، حتي در يك اتاق كاري، انجام مي‌دهند اما حقوق و مزايايي كاملا متفاوت مي‌گيرند و روزگار مي‌گذرانند !؟ يكي حقوق زير خط فقر مصوب وزارت كار و ديگري حقوق مكفي با تمام مزايا؟»
فرستنده اين پيامك روزنامه‌نگاران را دعوت كرده تا اگر توانش را دارند «فيش حقوقي نيروي قرارداد مستقيمي را با 10 تا 15 سال سابقه كار با فيش حقوقي نيروي رسمي پنج ساله مقايسه كنند.» او اين سفر را خيري براي انعكاس واقعيت‌ها توصيف كرده بود. «روزنامه اعتماد» به‌شكل مستقل صحت اين ادعا را تاييد يا رد نمي‌كند اما بخش‌هايي از اين پيامك را به عنوان گوشه‌اي از سفر بازتاب داده است.
چهارم| سناريوهاي افزايش توليد گاز
فراشبند، حدود 180 كيلومتري جنوب غرب شهر شيراز است؛ اما جاده‌اي پرپيچ دارد و حدود چهار ساعت طول مي‌كشد تا اتوبوس گروه به منطقه آغار و دالان برسد. بازديد از بخش‌هاي مختلف تاسيسات گازي اين منطقه و نشست خبري با مديرعامل شركت نفت و گاز زاگرس جنوبي بخشي از اين بازديد است. غلامحسين منتظري خبر مي‌دهد كه ظرفيت توليد گاز در منطقه زاگرس جنوبي روزانه 225 ميليون مترمكعب و معادل 9 فاز پارس جنوبي است. بر اساس برنامه‌ريزي انجام شده، ميزان توليد گاز در چهار ماه سرد سال به 209 ميليون مترمكعب در روز خواهد رسيد. او توضيح مي‌دهد كه مجموع توليد گاز از منطقه زاگرس جنوبي از ابتداي امسال تا ابتداي شهريورماه امسال 27 ميليارد مترمكعب است و تاكنون 6/8 ميليون بشكه هم ميعانات گازي توليد شده است. به گفته منتظري گاز توليدي در ميدان‌هاي نار و كنگان روزانه 90 ميليون مترمكعب است كه به پالايشگاه فجر جم در استان بوشهر ارسال مي‌شود؛ منطقه عملياتي پارسيان هم چهار ميدان گازي دارد كه روزانه 80 ميليون مترمكعب گاز توليد مي‌كند. در منطقه عملياتي آغار و دالان هم روزانه 44 ميليون مترمكعب گاز توسط دو ميدان گازي توليد مي‌شود كه براي پالايش به پالايشگاه گازي فراشبند منتقل مي‌شود.
منتظري از دو برنامه افزايش ظرفيت توليد گاز از ميادين منطقه زاگرس جنوبي خبر مي‌دهد و مي‌گويد: برنامه اول نصب و راه‌اندازي ايستگاه‌هاي تقويت فشار در ميادين گازي است كه پس از نصب و راه‌اندازي ايستگاه تقويت فشار ميدان گازي نار، نصب تاسيسات مشابه در سه ميدان گازي هما، وراوي و كنگان در برنامه قرار گرفته است. به گفته او دومين سناريوي افزايش توليد گاز در اين منطقه حفاري چاه‌هاي جديد است و از ابتداي سال تاكنون، با حفاري ۹ حلقه چاه جديد، در مجموع به‌طور متوسط روزانه حدود هشت ميليون مترمكعب به ظرفيت توليد گاز ايران افزوده شده است.
پنجم| خبر جديد آتش‌سوزي ماهشهر
مسير بازگشت سخت‌تر و طولاني‌تر به نظر مي‌آمد؛ پنج ساعت تاخير در پرواز از فرودگاه شهيد دستغيب شيراز به تهران مسافران را كلافه كرده بود.
همه اين مدت اما به خبر جديدي فكر مي‌كردم كه عصر از يك آتش‌سوزي جديد در پتروشيمي بوعلي ماهشهر منتشر شده بود؛ منطقه‌اي كه آتش گرفتنش همزمان با تعطيلات عيد فطر خبرساز شده بود و آتش آن باعث كشاندن وزير و معاونش به منطقه شده بود. منصور قمر، فرماندار ماهشهر در مورد جزييات اين آتش‌سوزي گفته برخي ضايعات به جا مانده از آتش‌سوزي قبلي در مخزن پتروشيمي بوعلي در هنگام تخليه و تعمير به وسيله جرقه دچار حريق شد. كمي بعد رييس روابط عمومي مجتمع پتروشيمي خبر آتش‌سوزي را تكذيب كرده و گفته بود: به دليل گرماي شديد هوا، دودي كه از مخزن آسيب ديده متصاعد شده بود در كمتر از 10 دقيقه با حضور آتش‌نشانان از بين رفت. اين مخزن خالي است و فقط مقداري لجن و ضايعات كف مخزن موجود بود كه گرماي هوا منجر به ايجاد دود در آن شد كه برخي آن را به آتش‌سوزي تعبير كردند.
در تنها 24 ساعت، دو خبر متفاوت از آتش‌سوزي‌هاي جديد در تاسيسات نفت و گاز ايران منتشر شد، مي‌توان اينها را كنار همه آتش‌سوزي‌هاي ماه‌هاي اخير ديد. تكذيب آتش‌سوزي، پيشگيري از انتشار خبرش، حتي محدود بودن ابعداد آتش، آيا همه اينها تغييري در واقعيت ايجاد مي‌كند؟