بازيگر و كارگردان نمايش «لابراتوار»:
جامعه ما دچار معناباختگي است
بابك احمدي
اين روزها نمايش «لابراتوار» به كارگرداني منصور صلواتي در سالن تئاتر موج نو روي صحنه است. نمايشي كه طبق اظهارات كارگردانش از تكنيك ابزورد در متن بهره مي‌برد. صلواتي درباره امكان تحقق نمايشنامه ابزورد در ايران و تناسب آن با جامعه مي‌گويد: « با اين نكته موافقم كه سنت نگارش نمايشنامه ابزورد اصولا متعلق به مغرب زمين است و ما پيشينه قابل تاملي در اين سبك نگارش نداشته‌ايم. اما يك قرابتي بين زمان‌هاي كه در آن به‌سر مي‌بريم و دوره شكل‌گيري متون ابزورد در غرب احساس مي‌كنم.»
اين كارگردان جوان «معنا باختگي تعاريف گذشته» را يكي از مهم‌ترين اين ويژگي‌ها ذكر مي‌كند. صلواتي معتقد است كاركرد تئاتر در چنين دوراني بايد از سرگرمي صرف فاصله بگيرد. او مي‌افزايد: «به نظرم ارايه خوراك واضح به مخاطب اشتباه است. بسياري از تئاترهاي ما امروز در مرز بين تئاتر جدي و آزاد حركت مي‌كنند. البته ما براي تماشاگر عام هم نشانه‌هايي قرار داده‌ايم كه از كار لذت ببرد اما تاكيد دارم جامعه بايد به اين نكته فكر كند كه وضعيت اين روزها سرگرمي مي‌طلبد يا انديشه به ريشه مشكلات.»
صلواتي همچنين سخت‌گويي و وادار كردن تماشاگر به انديشه را سرچشمه علاقه خود به متن ابزورد مي‌داند. درحالي كه شخصيت‌ها در آثار ساموئل بكت، نويسنده نامدار سبك ابزورد به نوعي مكمل يكديگر هستند، او در نمايشنامه «لابراتوار» دست به تجربه‌اي متفاوت زده كه درباره آن مي‌گويد: «در نمايش لابراتوار به جاي قرينه‌سازي شخصيت‌ها با يك سه ضلعي مواجه هستيم. به همين دليل نمايشنامه سه شخصيت با نام‌هاي جم، پم، تم دارد كه بيشتر آوا هستند تا اسم. اين سه نفر در زمان و مكان نامعلومي زندگي مي‌كنند.»
پاشا رستمي، بازيگر نقش «جم» در نمايش لابراتوار كه بعد از چندسال تحصيل و زندگي در كشور كانادا به ايران بازگشته است درباره اجراي اين نمايش در سالن كوچك موج نو مي‌گويد: «اين روزها شاهد بازگشايي سالن‌هاي كوچك تئاتر در مناطق مختلف تهران هستيم كه اتفاق بسيار خوبي است و من كه مدت كوتاهي مي‌شود به ايران آمده‌ام از فعال شدن چنين سالن‌هايي بسيار خوشحالم.»
اين بازيگر كه تجربه ايفاي نقش در آثار سينمايي و تلويزيوني را در كارنامه دارد، درباره نقاط ضعف سالن‌هاي خصوصي كه قطعا بايد با حمايت نهادهاي تصميم‌گير دولتي برطرف شود توضيح مي‌دهد: « امكانات فني سالن‌هاي كوچك با مشكل مواجه است و درحالي كه اين سالن‌ها مخاطب خود را پيدا كرده‌اند، جا دارد حمايت‌هايي براي برطرف كردن اين كاستي‌ها دريافت كنند.»
رستمي كه در كانادا نيز به تحصيل بازيگري پرداخته و تجربه‌هايي روي صحنه كسب كرده درباره استعداد بازيگران تئاتر ايران و كانادا مي‌گويد: «فكر مي‌كنم بازيگران همه جاي جهان مشابهت‌هايي با يكديگر دارند. كانادا در زمينه سينما و تئاتر بيشتر از هاليوود وام مي‌گيرد. اما سينما و تئاتر ايران به اروپا و روسيه نزديك مي‌شود. كه همين تفاوت عمده در كنار مسائل اجتماعي و جغرافيايي شكل بازيگري متفاوتي نيز در پي دارد.»
اين بازيگر جوان «ضعف تبليغات و روابط عمومي» را از مشكلات جدي گروه‌هاي تئاتري در ايران مي‌داند. او مي‌افزايد: «از طرفي ديگر همه جاي جهان افراد كنار هم براي رسيدن به يك هدف مشخص كار مي‌كنند اما متاسفانه در ايران به نظر مي‌رسد بحث انحصاري شدن امور مطرح است. يا بعضا اينطور حس مي‌شود كه بعضي كارگردان‌ها براي طيف خاصي از مخاطبان تئاتر توليد مي‌كنند.»
بازيگر نمايش «لابراتوار» در ادامه درباره آنچه روي صحنه اجرا مي‌كند، توضيح داد. درباره اينكه «نمايش ديالوگ‌هاي بسيار سختي دارد و چون فقط سه بازيگر دارد اجرا بسيار دشوار مي‌شود.» او مي‌افزايد: «اين متن بسيار حال و هواي امروز ايران را دارد. يك اميد در نااميدي شاهد هستيم كه وقتي متن خوانده و اجرا مي‌شود اين شرايط خودش را بيشتر نشان مي‌دهد. يك شكل خاص از روزمرگي كه نمي‌دانيد چه اتفاقي در حال رخ دادن است.»