دقيقه نود مذاكرات در سوييس

گروه جهان|جان كري، وزير امور خارجه امريكا و سرگئي لاوروف، وزير امور خارجه روسيه روز گذشته با پرونده‌اي قطور در دست وارد ژنو، پايتخت سوييس شدند. گفته مي‌شود كه تلاش‌ها براي يافتن راهكاري در راستاي پايان دادن به بحران سوريه ادامه دارد اما فضاي حاكم بر اين مذاكرات دوجانبه بيشتر رنگ و بوي نااميدي دارد. همه مي‌گويند كه دو طرف به رسيدن به يك راهكار نزديك شده‌اند اما زبان هشدار و تهديد دو طرف براي هم همچنان قوي است. در شرايطي كه جان كري براي انجام اين مذاكرات به ژنو رسيده است مقام‌هاي امريكايي مي‌گويند كه اگر اين دور از رايزني‌ها به نتيجه‌اي منتهي نشود آنها از گفت‌وگوها كنارخواهند كشيد. اين تهديد امريكايي در فضاي نياز مبرم پرونده سوريه به مذاكرات مسكو و واشنگتن چندان جدي به نظر نمي‌رسد. اين سومين بار در دو هفته گذشته است كه جان كري و سرگئي لاوروف ديدار دوجانبه‌اي را با هم با محوريت پرونده سوريه پيش مي‌برند. جان كري دوشنبه هفته گذشته از چين به امريكا بازگشت و از آن زمان تاكنون گروه‌هاي سياسي دو طرف رايزني‌هاي مداوم تلفني و ايميلي را با هم پيش برده‌اند تا شايد بتوانند از حجم اختلاف‌ها بكاهند. بحث آتش‌بس در حلب، دسترسي‌هاي عمومي به داخل و خارج از اين شهر، تعريف گروه‌هاي مخالف و تفكيك ميان آنها و تروريست‌ها، ارسال كمك‌هاي بشردوستانه و تعريف راهكاري سياسي براي پايان دادن به بحران در سوريه اصلي‌ترين محورهاي مذاكرات فعلي امريكا و روسيه است. يك منبع آگاه وزارت امور خارجه امريكا در گفت‌وگو با خبرنگاران در مسير پرواز جان كري به ژنو اعلام كرد كه فاصله دو طرف در برخي موارد با هم كم شده اما در برخي حوزه‌ها همچنان اختلاف‌هاي جدي برقرار است. نه تنها مقام‌هاي امريكايي كه طرف روسي نيز تلاش كرده است سطح انتظارات از اين ديدار را كاهش دهند و تاكيد كرده‌اند كه رسانه‌ها نبايد انتظار گشايش جدي در اين بحث‌ها در روز نخست مذاكرات را داشته باشند. يك مقام امريكايي در اين خصوص مي‌گويد: نمي‌توانيم تضمين بدهيم كه در آستانه پايان اين مذاكرات و به نتيجه رسيدن هستيم. پروسه‌اي كه در حال اجراي آن هستيم بسيار پيچيده و فني است و ما روز جمعه و شايد هم چند روز پس از آن اين مذاكرات را ادامه خواهيم داد. مساله اينجاست كه اگر فكر نمي‌كرديم ديدار رودررو و مجدد دو وزير مي‌تواند موفقيت‌آميز باشد به ژنو نمي‌آمديم. آسوشييتدپرس در تازه‌ترين گزارش خود در اين خصوص مي‌نويسد: كري و لارووف در حالي براي چهارمين بار در چند هفته اخير با هم ديدار مي‌كنند كه در نتيجه اين ديدارها، كري بايد مخالفان سوري دولت بشار اسد را به عدم الحاق و حمايت از گروه‌هاي تروريستي مانند القاعده تشويق كند و روس‌ها هم بايد از دولت بشار اسد بخواهند كه محل فعاليت مخالفان سياسي خود را بمباران نكند. تاكنون و با وجود آنكه در چندماه اخير تلاش‌هاي ديپلماتيك براي حل بحران سوريه افزايش پيدا كرده است اما هيچكدام از طرفين نتوانسته‌اند طرف مورد حمايت خود در سوريه را متقاعد كنند. حلب، در حال حاضر اصلي‌ترين نقطه مورد توجه دولت سوريه و مخالفان است و همين مساله وضعيت اين شهر را به يكي از اصلي‌ترين محورهاي مذاكرات بدل كرده است. گفته مي‌شود كه دولت سوريه به دنبال تدابير شديدتر امنيتي در حلب است و اين در حالي است كه درگيري‌ها در اطراف حلب در 40 روز گذشته 700 شهروند غيرنظامي را به كشتن داده است كه از اين تعداد 160 نفر را كودكان تشكيل داده‌اند. امريكايي‌ها مي‌گويند كه هرچند اصلي‌ترين پرونده روي ميز مذاكرات كري و لاوروف به مساله حلب مربوط است اما ريزه‌كاري‌هاي فني درخصوص آتش‌بس نيز بايد مورد چكش‌كاري‌هاي بيشتر قرار بگيرد. گفته مي‌شود كه كري و لاوروف كه از 26 اگوست دوبار در ژنو و يك بار در حاشيه گروه بيست در چين با هم ديدار كرده‌اند در چند روز اخير نيز بارها و بارها تماس‌هاي تلفني طولاني مدتي را با هم تجربه كرده‌اند. هردو طرف مي‌گويند كه به بسته مورد توافقي نزديك شده‌اند كه از تمام توافق‌هاي صورت گرفته تاكنون جلوتررفته است و مسائل بيشتري را شامل مي‌شود. براي جان كري رسيدن به توافقي پايدار براي صلح در سوريه اصلي‌ترين هدف پس از رسيدن به توافق هسته‌اي با ايران در سال 2015 ميلادي است. وي در شش ماه اخير تلاش‌هاي گسترده‌اي را براي گشودن گره از مذاكرات سوريه آغاز كرده است. در حالي كه وزراي خارجه امريكا و روسيه در ژنو با هم ديدار مي‌كنند، چند منبع اروپايي به شرق الاوسط گفته‌اند كه در اين دور از مذاكرات طرفين از يك بحث خيلي جنجالي دوري مي‌كنند تا گفت‌وگوها حداقل در ديگر محورها به سرانجامي برسد. گفته مي‌شود كه منظور از بحث خيلي جنجالي مساله سرنوشت بشار اسد است. مبناي اين تصميم آن بوده كه هم روسيه و هم امريكا به اين نتيجه رسيده‌اند كه چنين بحثي مانع به بار نشستن كل روند سياسي براي حل بحران سوريه خواهد بود. چگونگي راضي كردن دولت و معارضان سوريه به بازگشتن به ميز مذاكرات از ديگر محورهاي مورد توجه وزراي خارجه امريكا و روسيه در مذاكرات ژنو خواهد بود. «استيفان دي ميستورا» نماينده سازمان ملل در امور سوريه نيز روز گذشته در يك نشست خبري همزمان با آغاز مذاكرات دو طرفه روسيه و امريكا در ژنو درباره سوريه ابراز اميدواري كرد كه اين مذاكرات نتيجه بخش باشد. دي ميستورا اعلام كرد كه اگر مذاكرات لاوروف و كري موفقيت آميز باشد، تحول بزرگي در سوريه ايجاد خواهد شد. شبكه خبري «الميادين» لبنان نيز در خبري جداگانه ادعا كرد كه هيات امريكايي براي رسيدن به توافق در مورد سوريه با طرف روس جدي نيست و از سوي ديگر طرف روسي با شرط امريكا براي پايان دادن به محاصره حلب مخالفت كرده است.
هشدار به ساكنان حلب
در تحولي ديگر جنگنده‌هاي سوريه با انتشار اعلاميه‌هايي به شبه نظاميان حاضر در حلب 48 ساعت فرصت براي خروج از شهر دادند و تهديد كردند پس از اين مهلت هر كسي كه از شهر خارج نشود، نابود خواهد شد. در اين اعلاميه كه در محله‌هاي شرقي حلب منتشر شده خطاب به كساني كه سلاح به دست گرفته‌اند گفته شده «محاصره شهر حلب كامل شده اما ما يك گذرگاه را براي خروج شما باقي مي‌گذاريم و اگر ظرف دو روز شهر را ترك نكنيد همگي نابود خواهيد شد.» پيشتر شهر حلب پس از درگيري‌هاي شديد به كنترل ارتش سوريه در آمده و اين ارتش توانست جاده الراموسه را مسدود سازد و كنترل تمامي نقاطي را كه گروه‌هاي شبه نظامي در جريان عمليات بزرگ حلب در تاريخ ششم اوت گذشته در آن پيشروي كرده بودند، پس بگيرد.
دمشق آماده همكاري است
با بالاگرفتن ادعاهايي در خصوص استفاده دمشق از گاز سمي در حمله عليه مخالفان در اين كشور، وزارت خارجه روسيه در بيانيه‌اي اعلام كرد دمشق آماده است با گروهي از سازمان منع گسترش سلاح‌هاي شيميايي كه در حال حاضر در اين كشور حضور دارند، همكاري كند. طبق نتايج گزارش سازمان ملل و سازمان منع گسترش سلاح‌هاي شيميايي، نيروهاي دولت سوريه مسوول دو حمله با گازي سمي بوده و داعش نيز از گاز خردل در حملات خود استفاده كرده است. در اين تحقيق كه يك سال طول كشيد و با مجوز شوراي امنيت انجام شد 9 حمله مشكوك در هفت منطقه در سوريه مورد بررسي قرار گرفت. به گفته برخي منابع ديپلماتيك پس از انتشار اين گزارش بحث‌ها و مذاكرات ميان واشنگتن و ديگر قدرت‌ها در شوراي امنيت در مورد اعمال مجازات عليه دمشق ادامه دارد و مسكو با اعمال مجازات و تحريم مخالف است. سازمان‌هاي مدني سوريه كه در مناطق تحت كنترل مخالفان فعاليت دارند انگشت اتهام را به سمت دولت سوريه گرفته‌اند و دمشق را متهم به استفاده از گاز كلر در شهر حلب مي‌كنند، مساله‌اي كه از سوي ارتش سوريه تكذيب مي‌شود.