از نفوذ خود بر بشار استفاده كنيد

گروه جهان

آتش‌بس شكننده در سوريه بايد مبنايي براي آرامش نسبي در اين پرونده مي‌شد اما نه تنها تحولات سياسي در نتيجه اين آتش‌بس سرعت گرفته است بلكه تحولات ميداني هم تنوع بيشتري به خود گرفته‌اند. در شرايطي كه قرار بود شوراي امنيت شامگاه جمعه جلسه‌اي در خصوص بررسي جزييات آتش‌بس در سوريه با حضور نمايندگان روسيه و آمريكا داشته باشد، اين جلسه به دليل اختلاف ميان مسكو و واشنگتن لغو شد.
اصرار آمريكا بر عدم انتشار جزييات
در حالي كه اعضاي شوراي امنيت خود را براي برگزاري آن جلسه مهيا مي‌كردند، هيات آمريكايي و روسي نامه مشتركي را به اين اعضا فرستادند و اعلام كردند كه سفيران دو كشور نمي‌توانند در اين جلسه حاضر شوند. با لغو اين جلسه عملا جزييات آتش‌بس ميان دو كشور در خصوص سوريه همچنان در هاله‌اي از ابهام باقي ماند. يك روز پيش از اعلام لغو اين جلسه نيز نشانه‌هايي از سوي روس‌ها وجود داشت دال بر اينكه واشنگتن تمايلي به افشاي جزييات اين آتش‌بس ندارد. در شرايطي كه جلسه اعضاي شوراي امنيت براي ساعت 9 و نيم شب جمعه و پشت درهاي بسته در نظر گرفته شده بود اما آمريكايي‌ها ترجيح مي‌دهند دلايل پنهان كاري خود را علني نكنند. روسيه در سوي مقابل اين توافق مي‌گويد كه آتش‌بس در سوريه در شرايطي پايدار خواهد بود كه اعضاي اصلي درگير در اين پرونده و شوراي امنيت از جزييات آن باخبر باشند چرا كه در غير اين صورت نمي‌توان از آنها انتظار حمايت كوركورانه را داشت. روسيه حتي پيش از برگزاري اين جلسه پا را هم فراتر گذاشته و تاكيد كرده بود كه احتمالا شوراي امنيت قطعنامه‌اي در حمايت از اين آتش‌بس صادر خواهد كرد.  به گفته وزارت امور خارجه روسيه، سرگئي لاوروف، وزير امور خارجه روسيه بارها در يك هفته گذشته از حصول توافق ميان دو كشور در ژنو در خصوص سوريه از همتاي آمريكايي خود خواسته است كه بندهاي توافق و جزييات 5 سند موجود را منتشر كند و جبهه النصره را در عمل از مخالفاني كه ميانه‌رو خوانده مي‌شوند، جدا كند. با اين حال سامانتا پاور كه در 24 ساعت گذشته و به دنبال لغو شدن جلسه شوراي امنيت مسووليت اظهارنظر در خصوص تعلل دولت متبوع خود را بر عهده داشته است، مي‌گويد كه مساله حاد پيچيده‌اي وجود ندارد و ترتيبات توافق بايد رعايت شود. پاور در اين خصوص مي‌گويد: ما اكنون بر اجراي توافق آتش‌بس به ويژه در زمينه كمك‌هاي فوري و رسيدن كمك‌ها به سوري‌ها متمركز هستيم و نمي‌توانيم توافق با روسيه را از طريق مطلع ساختن شوراي امنيت از جزييات توافق اجرا كنيم چون امنيت ترتيب در نظر گرفته شده براي اجراي توافق به خطر مي‌افتد.  برخي منابع مي‌گويند كه واشنگتن نگران است اطلاعات به دست گروه‌هاي تروريستي بيفتد و آنها از اقدامات آمريكا قبل از علني شدن آن مطلع شوند. اين در حالي است كه برخي منابع خبري از دستيابي به اشتراك نظري ميان روسيه و ايالات متحده مبني بر فاش نكردن دومين بخش توافق دوطرفه ميان كشورهاي‌شان درخصوص آتش‌بس سوريه خبر دادند.
چرايي مخفي كاري آمريكايي‌ها از زبان سزار روس‌ها
معارضه ميانه‌رو يا گروه‌هاي تندرو و افراطي؟ اين سوال هنوز و با وجود گذشت 5 سال از بحران در سوريه بي‌پاسخ مانده است. سوالي كه اصلي‌ترين گره در مذاكرات فشرده و چندده باره روسيه و آمريكا هم هست و در سخنان روز گذشته ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه نيز به خوبي خود را نشان داده است. پوتين مي‌گويد كه آمريكا نمي‌تواند معارضان ميانه‌رو را از گروه‌هاي تندرو و افراطي در سوريه جدا كند. وي با اشاره به اينكه روسيه به همه تعهدات خود در سوريه پايبند است، گفت كه هدف مشترك مسكو و واشنگتن نابودي تروريست‌ها در سوريه است.  رييس‌جمهوري روسيه درباره اينكه واشنگتن نمي‌خواهد جزييات توافق ميان دو طرف را به اعضاي شوراي امنيت ارايه كند، افزود: واشنگتن نمي‌خواهد متن توافق درباره سوريه فاش شود، زيرا بعدا مشخص خواهد شد كه چه كسي به تعهداتش پايبند نيست. ما توافق كرده‌ايم جبهه النصره و گروه‌هاي مشابه آن از فرقه‌هاي معارضان به اصطلاح سالم جدا شوند و قرار بر اين است كه مواضع گروه‌هاي دوم به ما نشان داده شود. اما آنچه امروز مي‌بينيم تفكيك بخش سالم معارضان از گروه‌هاي تروريستي نيست. ما شاهد سازماندهي مجدد گروه‌هاي تروريستي هستيم. گروه‌هاي تروريستي كه روسيه انتظار داشت از معارضان به اصطلاح ميانه‌رو تحت حمايت آمريكا جدا شوند و البته هدف حملات مشترك آمريكا و روسيه نيز هستند، از آتش‌بس استفاده كرده تا مجددا گروه‌هاي خود را سازماندهي كنند.
معماي تانكرهاي كمك متوقف مانده
در حال حاضر شكل و ميزان دخالت آمريكا در پرونده سوريه در نتيجه جلسه‌هايي تعيين مي‌شود كه باراك اوباما، رييس‌جمهور آمريكا با وزراي امور خارجه و دفاع خود در كاخ سفيد برگزار مي‌كند. در حال حاضر هرجا سخن از آتش‌بس به ميان مي‌آيد بحث عدم انتقال كمك‌هاي انسان‌دوستانه به مناطق مختلف جنگ‌زده مانند حلب هم به ميان مي‌آيد. هرچند كه گفته مي‌شود آتش‌بس در پنجمين روز خود عملا به كاهش فاحش سطح خشونت منتهي شده است اما انتقال كمك‌هاي انساني بسيار كند و البته در مواردي اصلا صورت نمي‌گيرد. آمريكايي‌ها و سازمان ملل مي‌گويند كه بدون انتقال اين كمك‌ها اصلا نمي‌توان از اجراي درست آتش‌بس سخن گفت. جان كري در يكي از تماس‌هاي تلفني بيشمار اين روزهاي خود با سرگئي لاوروف از وي خواست كه از نفوذ خود براي تاثيرگذاري بر بشار اسد و متقاعد كردن او به اعطاي دسترسي به كاروان‌هاي كمك‌هاي بشردوستانه استفاده كند. كري همچنين در سخناني تهديدگونه به لاوروف هشدار داد كه عمليات‌هاي مشترك نظامي ميان آمريكا و روسيه صورت نمي‌گيرد مگر تا زماني كه كمك‌ها به مناطق در اختيار مخالفان ميانه‌رو منتقل شود.
اوباما هم به روسيه هشدار داد
در شرايطي كه پنتاگون از ابتدا نيز مخالف همكاري‌هاي امنيتي و نظامي واشنگتن با مسكو بود، به نظر مي‌رسد كه در جلسه عصر روز جمعه اوباما با اعضاي وزارتخانه‌هاي دفاع و خارجه، اين حرف اشتون كارتر، وزير دفاع كابينه او بوده كه بر اظهارات جان كري سنگيني كرده است و در نتيجه اوباما نيز همكاري لجستيكي و فراتر نظامي و اطلاعاتي با روس‌ها را مشروط به انتقال كمك‌هاي انسان‌دوستانه به حلب و ساير مناطق در اختيار مخالفان بشار كرده است. وزارت امور خارجه آمريكا مي‌گويد كه تاخير كمك رساني‌ها به حلب چندان قابل توجيه نيست و دولت روسيه بايد كاري در اين خصوص انجام دهد. باراك اوباما نيز در سخناني تاكيد كرده است كه امريكا وارد فاز بعدي همكاري با روس‌ها نخواهد شد مگر زماني كه هفت روز آتش‌بس به اتمام برسد و كمك‌هاي انسان‌دوستانه نيز در مسيري ثابت و مشخص به دست شهروندان غيرنظامي در مناطق در اختيار مخالفان بشار برسد. در حالي كه خبر اختلاف ميان وزارتخانه‌هاي دفاع و خارجه آمريكا در خصوص سوريه رسانه‌اي شده است، سخنگوي كاخ سفيد مي‌گويد كه در اين خصوص اغراق شده و اختلاف فاحش و جدي ميان دو طرف در خصوص منطق همكاري نظامي ميان روسيه و آمريكا وجود ندارد. كاخ سفيد مي‌گويد كه نشست مشترك ميان وزارتخانه‌هاي امور خارجه و دفاع با اوباما در كاخ سفيد پيش از توافق ميان روسيه و آمريكا در ژنو به دست آمده بود و ارتباطي به آن نشست و توافق و محتواي همكاري‌هاي فعلي و آتي ندارد. سخنگوي كاخ سفيد در اين خصوص مي‌گويد: باراك اوباما تيم امنيت ملي خود را با مردان و زناني نچيده است كه همواره بله‌قربانگو باشند بلكه وي از نظرات كارشناسي متفاوت استفاده مي‌كند.  در جلسه روز جمعه به وقت آمريكا اوباما رييس‌جمهور با تيم امنيتي‌اش، همچنين در خصوص همكاري نزديك‌تر با شركاي بين‌المللي در مسير مبارزه با داعش نيز تاكيد كرد و اظهار داشت كه بايد در اين مقطع زماني فشارهاي بيشتري بر داعش وارد شود. در ابتداي اين جلسه هم گزارشي به اوباما در خصوص وضعيت داعش در منطقه و كشورهاي سوريه و عراق و ميزان شكست‌هايي كه اين گروه متحمل شده داده شد. بر اساس اين گزارش عراقي‌ها در حال حاضر 50 درصد از زمين‌هايي را كه داعش زماني در اختيار گرفته بود پس گرفته و شركاي آمريكا در مبارزه با داعش نيز در شمال سوريه مسير دستيابي داعش به تركيه و ديگر كشورها را مسدود كرده‌اند.
40 سرباز آمريكايي در صف ارتش تركيه در سوريه
در شرايطي كه ورود تركيه به خاك سوريه با واكنش‌هاي متفاوتي از سوي بازيگران منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي در اين بحران روبه رو شده است، روز گذشته ارتش آمريكا نيز بر پيچيدگي اين پرونده افزود. جف ديويس، سخنگوي وزارت دفاع آمريكا (پنتاگون) اعلام كرده است كه تعدادي از نيروهاي ويژه آمريكايي در سوريه در عمليات نظامي تركيه در شمال سوريه بنا به درخواست آنكارا شركت خواهند كرد. وي گفت: سربازان آمريكايي در سوريه مستقر شده‌اند و از يگان‌هاي تركيه و «مخالفان ميانه‌رو» در آزادسازي منطقه مرزي از دست داعش حمايت خواهند كرد.  تركيه 24 آگوست گذشته با مستقر كردن نيروها و تانك‌هاي خود در شمال سوريه عملياتي را با كمك شورشيان سوري تحت عنوان «سپر فرات» در اين منطقه آغاز كرد. شورشيان سوري با كمك تركيه داعش را از آخرين مقرهاي خود در مرز تركيه و سوريه بيرون كردند. روزنامه «وال‌استريت‌ژورنال» نوشت كه آمريكا با اعزام 40 سرباز خود به شمال غرب سوريه براي كمك به نيروهاي تركيه موافقت كرده است. خبرگزاري رويترز به نقل از منابع مخالف سوريه اعلام كرد كه تعداد اندكي از نيروهاي آمريكايي روز جمعه در راستاي روند هماهنگي حملات هوايي عليه داعش وارد شهر «الراعي» در مرز سوريه و تركيه شدند. اين منبع اعلام كرد كه نظاميان آمريكا بعد از اعتراض شورشيان سوري مجبور به عقب‌نشيني شدند. ديد‌بان حقوق بشر سوريه كه مقر آن در لندن است نيز اعلام كرد كه نظاميان آمريكايي اين شهرك را ترك كردند اما همچنان در داخل سوريه هستند.
آتش‌بسي كه 199 بار نقض شد
آتش‌بس در سوريه در حالي به يك‌هفتگي خود نزديك مي‌شود كه روسيه و آمريكا بارها و بارها يكديگر را به نقض آن متهم كرده‌اند. به گزارش وزارت دفاع روسيه از زمان توقف درگيري‌ها در سوريه بعد از توافق، اين آتش‌بس 199 بار نقض شده است. در بيانيه‌اي كه وزارت دفاع روسيه منتشر كرده همچنين آمده است كه كاروان كمك‌هاي بشر دوستانه براي شهر «معضميه» امروز وارد سوريه خواهد شد. با شدت گرفتن حملات معارضان در سوريه و نقض شدن 55 باره آتش‌بس طي 24 ساعت گذشته، تعداد دفعاتي كه توافق آتش‌بس در كل نقض شده به 199 بار رسيد. در بيانيه منتشر شده از سوي وزارت دفاع روس‌ها آمده است كه دولت ايالات‌متحده به نگراني‌هاي روسيه درخصوص نقض آتش‌بس از سوي تروريست‌هايي كه واشنگتن آنها را «معارضان ميانه‌رو» مي‌خواند، توجهي نمي‌كند.