با پايان اجلاس هفدهم جنبش عدم تعهد
رييس‌جمهور ايران به هاوانا رسيد
گروه ديپلماسي| حاشيه اجلاس سران كشورهاي عضو جنبش عدم تعهد در مارگاريتا ونزوئلا به محلي براي تجديد ديدارهاي سران كشورهاي عضو جنبش عدم تعهد بدل شده است. روزهاي شنبه و يكشنبه حسن روحاني، رييس‌جمهور كشورمان در حاشيه همين اجلاس ديدارهاي دوجانبه متعددي را پيش برد. ديدار با رييس‌جمهور بوليوي، رييس‌جمهور اكوادور، معاون رييس‌جمهور هند و وزير امور خارجه برزيل از جمله اين برنامه‌ها بود. حسن روحاني از فرصت حضور در ونزوئلا استفاده كرده و بيشترين ديدارها را با رهبران كشورهاي اين منطقه داشته است.
تمايل براي توسعه رابطه با بوليوي
روساي جمهوري كه برخي از آنها كمتر از يك ماه پيش در كشورهاي خود ميزبان محمد‌جواد ظريف، وزير امور خارجه ايران بودند. روحاني در ديدار با اوومورالس، رييس‌جمهور بوليوي تاكيد كرد كه هيچ محدوديتي براي توسعه و تقويت همه‌جانبه همكاري‌هاي تهران و بوليوي وجود ندارد و تقويت اين روابط در‌راستاي علاقه و منافع دو ملت است. اوومورالس نيز در اين ديدار با ابراز رضايت و تمجيد از عملكرد مجريان ايراني طرح‌هاي اقتصادي در كشورش گفت: ما با توجه به اجراي موفق اين طرح‌هاي اقتصادي، خواهان حضور و مشاركت بيشتر شركت‌هاي ايراني در پيشبرد طرح‌هاي اقتصادي و عمراني بوليوي هستيم. رييس‌جمهور بوليوي همچنين از دكتر روحاني براي شركت در اجلاس آتي سران كشورهاي عضو اوپك گازي كه قرار است در ماه ژانويه سال 2018 در كشورش برگزار شود، دعوت كرد.
مصمم به توسعه رابطه در همه زمينه‌ها
ديدار با «رافائل كور‌ه‌آ» رييس‌جمهور اكوادور نيز در زمره برنامه‌هاي عصر شنبه رييس‌جمهور ايران به وقت محلي بود. روحاني در اين ديدار با ابراز خرسندي از روابط رو‌به‌گسترش ايران و اكوادور گفت: پيوند‌هاي عميق دو ملت و دو دولت و اهداف مشترك آنها در كنار اشتراك نظر فراوان دو كشور در مسائل بين‌المللي و منطقه‌اي، ايجاب مي‌كند كه در همه حوزه‌ها روابط خود را بيش از پيش توسعه دهيم. لغو تحريم‌ها فرصت مناسبي براي گسترش روابط است و ما كاملا آمادگي داريم تجربيات و توانمندي‌هاي خود را در حوزه‌هاي علمي، فناوري و انرژي در اختيار كشور دوست خود اكوادور قرار دهيم.
«رافائل كور‌ه‌آ» نيز در اين نشست با بيان اينكه ملت و دولت اكوادور پيوسته مبارزات ملت و دولت ايران را پاس مي‌دارند و همواره در كنار آنها بوده و خواهند بود، گفت: لغو تحريم‌هاي ناعادلانه فرصتي براي گسترش بيش از پيش روابط دو كشور است كه بايد از آن بهره‌برداري كرد. اكوادور مصمم به توسعه همكاري‌ها با جمهوري اسلامي ايران در همه حوزه‌هاست و در همين ارتباط تقويت همكاري‌هاي بانكي مشترك براي پيشبرد طرح‌ها و برنامه‌ها، ضروري است.
بايد از زمينه شتاب‌گيري توسعه رابطه استفاده كرد
ديدار با وزير امور خارجه الجزاير نيز يكي ديگر از زنجيره‌هاي ديدارهاي روحاني در حاشيه اجلاس نهم بود. حسن روحاني در ديدار با مطان العامره، وزير خارجه الجزاير گفت: ايران و الجزاير همواره در روزهاي سخت در كنار يكديگر بوده‌اند و امروز به ويژه بعد از رفع تحريم‌هاي ظالمانه شرايط براي ايجاد شتاب در توسعه روابط دو كشور مخصوصا در زمينه اقتصادي فراهم است كه بايد از آن استفاده كرد. بي‌ترديد در شرايط كنوني منطقه تقويت رايزني‌ها و همكاري نزديك مي‌تواند در حل و فصل مسائل تاثيرگذار باشد. رييس‌جمهوري در ادامه تلاش براي موفقيت اجلاس آتي توليد‌كنندگان نفت در الجزاير را مورد اشاره قرار داده و با تاكيد بر لزوم ايجاد ثبات در بازار نفت و قيمت عادلانه براي آن، گفت: اميدوارم با همكاري و تعامل نزديك، گام‌هاي موثري در‌اين‌راستا در جهت تامين منافع جمعي برداشته شود.
مطان العامره نيز در اين ديدار ضمن انتقال پيام شفاهي رييس‌جمهور كشورش به دكتر روحاني، اظهار داشت: روابط و مناسبات دو كشور بر مبناي استقلال نظر بنا شده است و مصمم هستيم روابط برادرانه خود با تهران را بيش از پيش گسترش دهيم. تهران و الجزيره براي توسعه سطح روابط و همكاري‌هاي خود به نفع دو ملت و ملت‌هاي منطقه اراده جدي دارند و الجزاير مي‌تواند دروازه حضور ايران در بازار آفريقا باشد.
پايان اجلاس هفدهم جنبش عدم تعهد
روز گذشته سخنراني نيكلاس مادورو، رييس‌جمهوري ونزوئلا در هفدهمين اجلاس سران جنبش عدم تعهد به معناي پايان كار اين دور از اجلاس‌هاي اين جنبش بود. اين سخنراني رسما صحه‌اي است بر آغاز رياست سه‌ساله كاراكاس بر جنبش عدم‌تعهد كه تا پيش از اجلاس هفدهم در اختيار ايران بود. به گزارش ايرنا، سند نهايي هفدهمين نشست سران در ونزوئلا با مديريت ايران تهيه و شامل 907 بند در سه فصل است كه روز گذشته به تصويب رييسان كشورهاي عضو رسيد.
هاوانا، ميزبان حسن روحاني
عصر روز گذشته به وقت محلي، حسن روحاني و هيات همراه، جزيره مارگاريتا را به مقصد كوبا ترك كردند. رائول كاسترو، رييس‌جمهور كوبا پيش از اين از همتاي ايراني خود براي حضور در هاوانا دعوت كرده بود. همزمان با سفر روحاني به هاوانا، وزارت امور خارجه كوبا در بيانيه‌اي اين سفر دو روزه را تاييد و همچنين اعلام كرد كه روحاني در اين سفر با همتاي كوبايي خود ديدار كرد. در بيانيه وزارت امور خارجه كوبا سخني از ديدار روحاني با فيدل كاسترو به ميان نيامده و اين در حالي است كه پيش از اين گفته شده بود رييس‌جمهور ايران احتمالا با رهبر انقلاب كوبا ديدار خواهد كرد.
رابطه‌اي محكم‌تر از ديروز در پسابرجام
پس از سه سال و نيم از آغاز دولت حسن روحاني، وي براي نخستين‌بار راهي منطقه امريكاي لاتين شده است. سفر به هاوانا را مي‌توان نقطه عطف اين حضور رييس‌جمهور ايران در منطقه امريكاي لاتين خواند. سفر به كشوري كه رابطه حسنه سياسي و اقتصادي با ايران دارد و به دنبال اين است كه بر حجم همكاري‌هاي خود با تهران در حوزه علمي و فناوري هم بيفزايد. در جريان سفر محمد جواد ظريف به هاوانا وي ديداري با مقام‌هاي بخش‌هاي تجاري و اقتصادي كوبا داشت كه تقويت همكاري‌هاي تجاري ميان دو كشور به خصوص در حوزه انرژي، نانو و بيوتكنولوژي، بهداشت و درمان و همكاري‌هاي بانكي در زمره پرونده‌هاي روي ميز آن مذاكرات بودند. اكنون نيز حسن روحاني راهي كشوري شده است كه گفته مي‌شود عالي‌ترين سطح رابطه سياسي را با تهران دارد و در روزهاي پسابرجام نيز بر حجم اين همكاري‌ها افزوده خواهد شد. ايران و كوبا در حالي عزم خود را براي عبور از روزهاي در تنگنا قرار گرفتن رابطه دوجانبه به دليل تحريم‌هاي هر دو كشور از سوي امريكا جزم كرده‌اند كه هاوانا از قريب به يك سال پيش سياست تنش زدايي از رابطه با واشنگتن پس از نيم قرن را هم آغاز كرده است و در سايه اين سياست سفارتخانه‌هاي دو كشور در پايتخت‌ها به حالت عادي فعاليت بازگشته‌اند و در يك سال گذشته يك بار جان كري، وزير امور خارجه امريكا و يك بار هم باراك اوباما، رييس‌جمهور ايالات متحده براي نخستين‌بار در نيم قرن گذشته به هاوانا رفته‌اند. تنش زدايي از رابطه واشنگتن و هاوانا اما به قول مقام‌هاي كوبايي هنوز به اتمام نرسيده است و هنوز برخي تحريم‌هاي امريكايي به قوت خود باقي‌است و در نتيجه اين همكاري نسبي بر رابطه كوبا با ساير كشورها تاثيري نخواهد گذاشت. هرچند نوع و جنس رابطه ايران با كوبا در چند دهه پس از انقلاب اسلامي ايران به فراخور دولت‌ها و شرايط سياسي و اقتصادي ايران پرفراز و فرود بوده است اما دولت حسن روحاني با شعار اعتدال‌گرايي و تعامل در عرصه سياست خارجي در روزهاي پسابرجام هم به گرم‌تر كردن تنور رابطه با كشورهاي آسيايي و شرقي از جمله چين و همسايگان شمالي خود از جمله روسيه مي‌انديشد و هم سوداي بهبود رابطه با اتحاديه اروپا را در سر دارد و هم البته به حضور در كشورهايي فكر مي‌كند كه در جهان سياست‌ورزي امروز نبايد حجم رابطه با آنها را محدود به بعد مسافت و فاصله جغرافيايي كرد.
آرمان‌هاي انقلابي تهران و هاوانا را پس از انقلاب اسلامي ايران به هم نزديك كرد و به مرور زمان نيز تداوم اين آرمان‌ها و متوقف نشدن آنها در شعارهاي سياسي بر گسترش اين رابطه افزود. تا دولت اصلاحات عملا رفت‌و‌آمد در سطح بالايي ميان ايران و كوبا صورت نگرفته بود اما قرعه نخستين حضور رييس‌جمهور ايران در هاوانا در سال 1379 به نام سيدمحمد خاتمي، رييس‌جمهور وقت ايران افتاد. يك سال بعد در سال 1380 بود كه فيدل كاسترو، رييس‌جمهور كوبا به تهران آمد. در دولت‌هاي نهم و دهم رابطه ايران و امريكاي لاتين نمود رسانه‌اي بيشتري داشت. محمود احمدي‌نژاد، رييس‌جمهوري وقت ايران نيز در سال 85 براي شركت در چهاردهمين اجلاس سران غير‌متعهدها به كوبا رفت و در دي‌ماه سال 1390 در جريان سفري دو جانبه بار ديگر با مقامات اين كشور در هاوانا ديدار كرد. رابطه ايران با كوبا برخلاف آنچه از سوي برخي رسانه‌هاي غربي و صهيونيستي ادعا مي‌شود صرفا سياسي و تلاش براي نفوذ در حياط خلوت امريكا نبوده و مستقل از فاكتور عامل سوم است. در قريب به چهار دهه رابطه گاه در اوج و گاه در تعلل و صبوري، دو كشور در تمام حوزه‌هاي پارلماني، سياسي، اقتصادي، هنري و فرهنگي تبادل هيات و تبادل نظر داشته‌اند. بر اساس گزارش‌هاي منتشر شده تاكنون بيش از 40 سند همكاري بين ايران و كوبا در زمينه‌هاي مختلف به امضا رسيده كه بخش عمده آن مربوط به مسائل اقتصادي است. همچنين طبق آنچه اعلام شده تاكنون 15 نشست كميسيون مشترك اقتصادي بين ايران و كوبا برگزار شده و دو طرف درصدد هستند در آينده‌اي نزديك شانزدهمين كميسيون مشترك را به رياست وزير بهداشت جمهوري اسلامي ايران و وزير تجارت و سرمايه‌گذاري خارجي كوبا در تهران برگزار كنند.