عملكرد صندوق ذخيره به قلم مديرعامل
شهاب‌الدين غندالي
مديرعامل صندوق ذخيره فرهنگيان
موسسه صندوق ذخيره فرهنگيان، به حق يكي از بزرگ‌ترين و پيوسته‌ترين شبكه‌هاي اقتصادي مردم‌نهاد كشور را در اختيار دارد و با عنايت به فرهنگي بودن مشتريان و سهامداران آن از جايگاه ويژه‌اي در بين بنگاه‌هاي همسان برخوردار است. از مهم‌ترين مشكلات اين مجموعه در سال‌هاي گذشته، عدم ارتباط موثر بين هسته مركزي و شبكه اعضا است؛ از يك سو موسسه، حيات اقتصادي خود را در مشاركت هرچه بيشتر اعضا مي‌داند و از سوي ديگر، اعضا بر رفع برخي از نيازهاي اقتصادي خود توسط موسسه اصرار مي‌ورزند. از اين رو در دوره مديريت جديد در دولت تدبير وژ اميد با استفاده از بازاريابي اسلامي و رابطه‌مند بر اساس تجارب ديگر جوامع، مبتني بر نظريه قرارداد اجتماعي، (كه هدف آن حفظ منافع و افزايش رفاه اعضا است و عناصر اصلي آن كه عبارتند از: 1- اعتماد ، 2- ايجاد پيوند، 3- ارتباطات 4- ارزش‌هاي مشترك، 5- همدلي، 6- رابطه متقابل) برنامه‌هايي را در دستور كار خود قرار داد.
بي‌شك مهم‌ترين آن ارتباط دوسويه و مستمر با اعضا برخلاف رويه گذشته چه در رسانه‌ها و چه در ايجاد نمايندگي‌هاي استاني و حضور در بين فرهنگيان سراسر كشور در مرحله نخست بود كه بتوان در مراحل بعدي با توجه به ارزش‌هاي مشترك، مشاركت بيشتر اعضا را در پيشبرد اهداف موسسه برانگيخت.
در ابتداي امر، به دليل مشكلات فراوان، نابساماني‌ها و آشفتگي‌هاي اقتصادي جاري كه متاثر از عملكرد دولت پيشين در كشور وجود داشت اين مجموعه را نيز درگير مسائل متعددي كرده بود. از آن جمله زيان انباشته چند ساله و پرداخت‌هاي اعتباري منابع بيمه عمر، عمدتا بدون ضمانت كافي در بيمه معلم، آشفتگي‌هاي بي‌سابقه در تسهيلات ارايه شده توسط بانك سرمايه، پرونده‌هاي قضايي ايجاد شده در داراييهاي ساختماني معلم، تاخير چندساله در شروع پروژه‌هاي بزرگ پترو فرهنگ از جمله كيمياي پارس خاورميانه و همچنين اوضاع نابسامان و نامتوازن شركت سرمايه‌گذاري فرهنگيان، مي‌توان اشاره كرد.
به عنوان مثال، در شركت سرمايه‌گذاري فرهنگيان بر اساس استانداردهاي موجود بايد حدود 90 درصد از سود حاصله از محل سرمايه‌گذاري (DPSگيري از طريق سهامداري) و 10 درصد از سود از محل فروش سرمايه‌گذاري‌ها مي‌بود كه متاسفانه از سال 88 تا 92 اين نسبت به جاي 90 به 10 به درصد نامتوازن 40 به 60 تنزل پيدا كرد. در اين حال معاملات درون‌گروهي و كد به كد كه تقريبا اكثر سود حاصل از فروش سرمايه‌گذاري‌ها از همين محل حادث شده بود نيز بهاي تمام شده سرمايه‌گذاري‌هارا چنان بالا برده بود كه با اولين افت بازار سرمايه، تقريبا امكان هرگونه معامله موثر را از مجموعه سلب مي‌‌كرد. در اين حال در مرحله اول در سال 93 با فروش حدود 780 ميليارد تومان سهام غيرارزشمند توانستيم از كاهش بيشتر ارزش دارايي‌ها به ميزان بيش از 230 ميليارد تومان جلوگيري كنيم و در سال 94 با ذخيره حدود 150 ميليارد توماني، زمينه را براي اصلاح سبد سرمايه‌گذاري در سال 95 و سال‌هاي بعد از آن مهيا كنيم.
در بيمه معلم، با تزريق بيمه‌هاي مرتبط با آموزش و پرورش، شركت‌هاي تابعه موسسه و ديگر روش‌ها زيان انباشته چندساله، در سال گذشته ضمن پوشش كامل به سودآوري تبديل شد.
در ساختماني معلم تلاش شد پرونده‌هاي قضايي تعيين تكليف شود و همزمان با فعال كردن پروژه‌هاي بزرگ از جمله مگاپارس و... شركت را در چرخه سودآوري اقتصادي قرار دهيم.
در پتروفرهنگ ضمن راه‌اندازي فاز دوم پتروشيمي مرواريد، با تلاش فراوان و تامين منابع ارزي و ريالي پروژه كيمياي پارس خاورميانه از طرح، وارد فاز اجرايي شده و تلاش شد بخشي از سرمايه‌هاي غيرمتمركز و غيرسودآور به سمت تعريف و شروع پروژه‌هاي بزرگ نفت، گاز و پتروشيمي ملي و بين‌المللي در حوزه‌هاي مختلف با مزيت نسبي قرار گيرد.
در بانك سرمايه ابتدا تثبيت مسائل قانوني از جمله ثبت صورت جلسات مجمع عمومي، افزايش سرمايه و... در دستور كار قرار گرفت. در مرحله بعد تلاش در جهت وصول مطالبات تسهيلات ارايه شده بي‌ضابطه از طرق مختلف برنامه‌ريزي و اجرا شد كه همچنان با توجه به قواعد و دستورالعمل‌هاي بسيار محدودكننده خصوصا در موضوع انتخاب مديران لايق از طرف بانك مركزي، همچنان گريبانگير اصلاح اساسي بانك است.
در حوزه اعضا، افزايش نرخ بازدهي حقوق صاحبان سهام و افزايش قابل توجه دريافتي بازنشستگان در دستور كار قرار گرفته و اجرايي شد و در مساله خدمات حين خدمت، ارايه خدمات مالي و اعتباري كه در نهايت به ياري خداوند بتوان با تاسيس بانك قرض‌الحسنه فرهنگيان اين مهم را به سرانجام رساند، در دستور كار برنامه‌ريزان موسسه قرار گرفت.
اصلاح سبد سرمايه‌گذاري با تدوين آيين‌نامه سرمايه‌گذاري مبني بر خروج از بنگاهداري با تعيين تكليف شركت‌هاي غيرموثر و همچنين حركت به سمت هلدينگ خوشه‌اي و تخصصي از هلدينگ متمركز شروع شده كه در مرحله اول شناسايي و ثبت كليه داراييهاي منقول و غيرمنقول شركت‌هاي تابعه، تجميع دفاتر مركزي برخي از شركت‌ها با موسسه كه حاصل آن آزاد شدن سرمايه‌هاي كلاني تنها از محل تبديل دفاتر مركزي است وارد فاز اجرايي شده كه در مرحله بعد انتقال شركت‌هاي پژوهش و نوآوري، ايران ارقام و صنايع آموزشي به پارك فناوري پرديس به اين سرمايه‌هاي آزادشده اضافه خواهد كرد.
باري همه اين تلاش‌ها در شرايط ركود تورمي اقتصاد كشور و عدم پرداخت سهم دولت براي اولين بار در دوره سه ساله (كه متاسفانه نتيجه اهمال مسوولان وزارت متبوع در دولت سابق بر عدم درج در بودجه ساليانه و عدم تنفيذ در برنامه پنج ساله پنجم است) اتفاق افتاد. به اين مهم افزايش چشمگير تعداد بازنشستگان و به تبع آن خروجي نقدي قابل توجه از مجموعه با توجه به چند برابر شدن صورت وضعيت دارايي اعضا را بايد افزود. اگرچه در اين دوره بدون ترديد اشكالات و ضعف‌هايي وجود داشته، ليكن با توجه به جميع شرايط مشهود اقتصادي، تقسيم بيش از 2300 ميليارد تومان سود در سه سال اخير و مهم‌تر از آن پرداخت به موقع به خيل بي‌سابقه بازنشستگان در دوره مورد اشاره بدون كمك مالي دولت، حاصل تلاش همه همكاران فعلي و صدالبته نتيجه زحمات مديران گذشته است.
منبع: ويژ‌ه‌نامه عملكرد صندوق ( تابستان 1395)