در گفت و گو با مهندس سعيد تفضلی مطرح شد
صادرات ایران خودرو رونق گرفت
صادرات نقش موثري در رشد و توسعه اقتصادي كشورها دارد؛ توسعه صادرات در كشورهاي در حال توسعه موضوع با اهميتي بوده و صنايع خودروسازي در اين زمينه نقش مهمي را دارا هستند. صادرات به عنوان نقش سازنده و زيربنايي در راه توسعه توليدات داخلي و فرصتهاي شغلي درجامعه مورد توجه قرارمي‌گيرد. خودروسازان معتبر دنيا همواره براي حفظ بازارهاي صادراتي خود، اقدام به ارايه محصولات جديد بطور سالانه و همچنين ارتقاي سطح كيفي و كمي خودروهاي توليدي خود مي‌كنند تا در دنياي رقابتي امروز عقب نمانند. در شرايطي كه اقتصاد ايران در مسير توسعه‌يافتگي حركت مي‌كند، كشورهاي همسايه مي‌توانند بهترين فرصت براي صادرات باشند. در همين رابطه با مهندس سعيد تفضلي معاونت صادرات و امور بين‌الملل گروه صنعتي ايران‌خودرو گفت‌و‌گو كرده‌ايم كه در پي مي‌آيد:
آقاي مهندس، براي شروع صحبت اجازه بدهيد از كشور همسايه، يعني عراق شروع كنيم كه به نظر مي‌رسد بازار هدف اصلي ايران خودرو به شمار مي‌رود. در بحث صادرات خودرو به اين كشور چه اقداماتي انجام شده است ؟
بازار اصلي ما در سال‌هاي گذشته عراق بوده است كه با تغيير مقررات اين كشور كه از ابتداي سال 95 در اين كشور اعمال شد معافيت گمركي مربوط به خودروهاي مونتاژي تقريبا حذف شد و قرار شد گمركي معادل خودروهاي سي‌بي‌يو اعمال شود و موجب شد تا در برنامه‌ريزي براي صادرات خودرو به عراق تغييراتي ايجاد كنيم.
به نظر مي‌رسد در كنار تمام تلاش‌ها براي توسعه صادرات و توسعه خطوط و حضور در كشورهاي مختلف، اما همچنان به بازار عراق توجه ويژه‌اي داريد؟
به هر حال عراق كشور همسايه‌اي است كه تاكنون فعاليت خوبي در اين كشور داشته‌ايم و مقرر شده است تا دولت عراق تا ماه‌هاي پاياني سال تصميم نهايي خود را براي تعرفه واردات قطعات منفصله اتخاذ كند و تصميم بگيريم كه يا خودرو به طور كامل ارسال كنيم يا همچنان به صورت قطعات منفصله در خاك عراق به توليد بپردازيم.
برنامه توليد در عراق چقدر بوده است؟
براي امسال برنامه صادراتي ايران خودرو 20 هزار دستگاه در نظر گرفته شده بود كه 14500دستگاه در عراق برنامه‌ريزي شده بود و با توجه به تجربه‌هايي كه در سال‌هاي قبل داشتيم دستيابي به اين عدد كاملا منطقي و در دسترس به نظر مي‌رسيد. ما در سال گذشته بيش از 10 هزار دستگاه خودرو به عراق صادر كرديم.
گمركي عراق به چه عددي افزايش يافت كه صادرات قطعات منفصله به عراق توجيه‌پذيري خود را از دست داد؟
واردات C.B.U يا همان خودروي كامل 15 درصدبود و براي خودروي نيمه منفصله C.K.D صفر بود كه دولت عراق تعرفه C.K.D را هم به همان عدد 15 درصد افزايش داد اين باعث شد با توجه به هزينه‌هايي كه خريدار بايد براي پلاك پرداخت كند خريد خودروهاي وارداتي را توجيه‌ناپذير مي‌كند.
خودروهاي صادراتي به عراق همان مشخصات فني ايران را دارد؟ يعني با همان مشخصات و آپشن‌ها در اين رنج قيمت فروخته مي‌شود؟
خير خودروهايي كه به عراق صادر مي‌شود به جهت استانداردهاي متفاوتي كه در عراق لحاظ مي‌شود داراي آپشن‌هاي كمتري نسبت به خودروهاي داخل ايران است و نداشتن آپشن‌هايي مثل ايربگ و ABS و شيشه بالابر برقي و... به عنوان مانعي براي پاس نكردن استانداردهاي خودرويي محسوب نمي‌شود.
اين قانون جديد دولت عراق چقدر به ايران خودرو ضرر زد ؟
ابتدا بايد توجه داشت كه قطعا گسترش بازارهاي هدف، حضور در بازارهاي خارجي، ارزآوري و اعتلاي سطح فناوري و دست يابي به استانداردهاي روز دنيا اهدافي است كه در صادرات اولويت نخست ماست و اگر شما بخواهيد مزيت‌هاي صادرات را طبقه‌بندي كنيد شايد سودآوري دراولويت‌هاي سوم يا چهارم قرار داشته باشد. اين امر نه‌تنها براي ما به عنوان يك خودروساز مطرح است كه براي ساير خودروسازان دنيا نيز مطرح است. اين روزها خودروسازان از طريق تداوم حضور در كشورهاي ديگر و فروش قطعات و خدمات پس از فروش و توسعه بازار در بلندمدت به سود مورد نظر خود مي‌رسند.
بنابراين اگر ما صادرات نداشته باشيم زيان قابل توجهي متوجه‌مان نمي‌شود ولي عدم حضور ما در بازارهاي جهاني هميشه ضعف است و بايد به اين ضعف غلبه كنيم چراكه محدود شدن به بازارهاي داخلي خودمان در بلندمدت باعث مي‌شود نتوانيم همپاي سطح توقع مشتريان‌مان توليد داشته باشيم. به اين جهت اولويت ما در صادرات غير از بحث سودآوري است.
خودروهاي توليدي ايران خودرو كه داراي رنج قيمتي بالايي هستند نيز در بحث صادراتي به عراق مورد توجه داريد؟ اصلا عراقي‌ها خواهان استفاده از اين خودروهاي شما هستند؟
اصولا در بحث صادرات اول برند ايران خودرو را در نظر مي‌گيريم كه دنا، رانا، سمند و آريسان است ولي در برخي بازارها شركت‌هاي خارجي مجوز صادرات مي‌دهند مثلا در عراق مجوز صادرات رنو و پژو را داريم.
اين اتفاق زمينه حضور در بازارهاي ديگر را فراهم كرد؟
بعد از اين اتفاق تصميم گرفتيم بازارهاي ديگر را ايجاد كنيم يا توسعه دهيم. در اين رابطه مذاكرات با الجزاير روال خوب و رو به گسترشي را داشت و البته بايد گفت كه در الجزاير دو رويكرد را دنبال مي‌كرديم يك رويكرد بحث cbu است و بحث ديگر الزامي كه دولت الجزاير براي وارد‌كننده‌هاي خودرو گذارده است كه از ابتداي سال 2017 مجوز واردات به كساني مي‌دهد كه حتما يك خط توليد يا مونتاژ در اين كشور داشته باشند به همين جهت تشكيل يك شركت مشترك با طرف الجزايري و احداث يك خط مونتاژ را پيش برديم. البته فعاليت‌هاي مربوط به ثبت تجاري خودروهاي توليديمان در اين كشور براي خودروي دنا را انجام داديم و اين خودرو در اين كشور ثبت شد و مجوز پلاك شدن در الجزاير را دريافت كرد.
ظاهرا در همين راستا هم بحث صادرات به تونس را پيگير شده‌ايد.
ما همزمان با مذاكرات الجزاير، مذاكرات با مشتري تونسي را نيز در دستور كار داشتيم. البته ذكر اين نكته هم ضروري است كه بازار تونس بازار بسيار سختي براي صادرات خودرو است. چرا كه در تونس استانداردهاي واردات خودرو استانداردهاي اروپايي است و بايد براي واردات خودروهاي‌مان اين استانداردها را بر روي محصولات‌مان پياده‌سازي مي‌كرديم به اين جهت بر روي خودروهاي رانا استانداردهاي اروپايي را پياده‌سازي كرده و توانستيم خودروي رانا را در تونس ثبت تجاري كنيم و يك محموله 200 دستگاهي ارسال كرديم.
البته پيش از اين نگاهي هم به بازارهاي آسيايي داشتيد و خطوط توليدي هم در كشورهاي آسيايي داشتيد در حال حاضر هم اين برنامه را در نطر داريد؟ ظاهرا قصد داريد خط توليد خودرويي خود را مجددا فعال كنيد و بحث خط توليد در آذربايجان در برنامه فعاليت‌تان است.
در كنار بحث الجزاير و تونس بحث ايجاد خط مونتاژ خودرو در آذربايجان را به عنوان يكي ديگر از برنامه‌هاي توسعه صادراتي ايران خودرو در دستور كار داشتيم كه در حال حاضر عمليات ساختماني آن آغاز شده است. بايد توجه داشت كه در همكاري‌هاي جديد سرمايه‌گذاري‌ها با طرف مقابل خواهد بود و ما صدور خدمات فني و مهندسي را خواهيم داشت. البته همزمان با بحث خط توليد آذربايجان كارخانه‌اي كه در سوريه داشتيم و به خاطر موضوع جنگ سوريه امكان فعاليت نداشت از ابتداي سال جاري مجددا فعاليت خود را آغاز كرده است و ماهانه 120 دستگاه توليد دارد. در كنار اين بازارهاي آسيايي بازار لبنان و يمن را هم مورد توجه داريم. براي يمن يك محموله ارسال كرده‌ايم.
در خصوص آذربايجان ظاهرا مشكلات دولتي براي همكاري وجود دارد؟
در اين كشور ايران خودرو حضور خوبي داشت متاسفانه در آذربايجان مشكلاتي به وجود آمد كه موجب شد 5-6 سال اخير خضور پر رنگي در اين كشور نداشته باشيم به گونه‌اي كه يكي از اولويت‌هاي صادراتي ما در بين بازارهاي همسايه آذربايجان بود و اين كشور جايگاه ويژه‌اي داشت ولي به خاطر كاهش قيمت نفت و كاهش قدرت خريد مردم اين منطقه خريد خودرو كاهش يافت و بر عدم موفقيت ما در اين بازار افزود.
در عين حال در سال گذشته مذاكراتي شروع كرديم كه در سال جاري منجر به توافق براي ايجاد خط توليد براي مونتاژ با ظرفيت 10 هزار دستگاه در سال شد كه اين موافقت نامه مبناي مذاكرات بعدي شد تا در دوماه گذشته با حضور وزير صنعت، معدن و تجارت و مديرعامل ايران خودرو قراردادي امضا شد و عمليات شروع شد و از ابتداي آذر ماه كار ساخت و ساز شروع شد و كار ساخت تجهيزات هم همزمان آغاز شد تا در خرداد ماه سال 96 توليد انجام شود.
براي لبنان هم ظاهرا همين ديدگاه وجود دارد؟
لبنان بازار بسيار با اهميتي براي ايران است. بازار سهل و ممتنع چرا كه از نظر سفارشات بسيار بازار بزرگي نيست و سفارشات زيادي ندارد ولي چون آنجا عرصه ظهور و خودنمايي همه برندهاي دنياست ما بايد تلاش كنيم كه حضور داشته باشيم و براي همين منظور هم نماينده خوبي را براي لبنان انتخاب كرديم. البته طبق آمار 96 درصد بازار لبنان در اختيار خودروهاي اتوماتيك است و ما اميدواريم كه بتوانيم اين ضعف مان را جبران كنيم. در بازار لبنان فروش خودروي دنده‌اي كار بسيار سختي است در عين حال ما تعداد محدودي به عنوان نمونه دنا، سورن، آريسان و رانا را به لبنان فرستاديم و در نمايشگاه شركت كرديم و خدا رو شكر همه خودروها فروش رفت و موفق شديم سفارش 250 دستگاه خودرو را داشته باشيم. حضور در بازار لبنان زماني صد درصد محقق خواهد شد كه بتوانيم خودرو اتوماتيك عرضه كنيم.
برنامه صادراتي براي خودروهاي اتوماتيك در ايران خودرو چه زماني انجام خواهد شد.
از پايان سال جاري محصولات پژو با گيربكس اتوماتيك توليد خواهند شد و براي خودروهاي صادراتي هم برنامه‌ريزي 18 ماهه انجام شده است.
در بين صحبت هايتان به موضوع سوريه اشاره كرديد با توجه به خط توليد ايران خودرو در اين كشور، با آرام شدن شرايط سوريه فكر مي‌كنيد چه زماني اين سايت آماده توليد مجدد است ؟
يكي از اتفاق‌هاي ميمون در موضوع سايت سوريه اين است كه در طول جنگ سوريه سايت ايران خودرو به خاطر موقعيت مكاني‌اش آسيبي نديده است. در 40 كيلومتري دمشق قرار دارد و از ابتداي سال 95 هم هر ماهه محموله‌اي 96 دستگاهي يا 120 دستگاهي با توجه به ارزي كه دولت اختصاص داده است محموله خودرويي به اين سايت ارسال كرده‌ايم. در عين حال در ملاقاتي كه با وزير صنايع سوريه در خردادماه سال جاري داشتم اعلام شد كه دولت سوريه 30 هزار خودروي سواري و تجاري نياز دارد و خط اعتباري كه از محل توسعه صادرات غير نفتي در سال 95 دولت مصوب كرده است توانستيم با اين اعتبار خريد و البته توجه دولت سوريه به خريد از ايران سعي كرديم بخشي از اين نياز را تامين كنيم.
به تازگي بحث صادرات خودرو پليس به تركمنستان را نيز در دستور كار داشتيد قرار است چقدر در اين بازار حضور داشته باشيم ؟
تركمنستان و بازارهاي مشابه آن به دليل وجود بازار خودروهاي دسته دوم بازارهايي هستند كه به‌شدت محدوديت براي صادرات داريم چرا كه رقيب ما هميشه خودروهاي دست دوم ژاپني است كه با قيمت نازلي عرضه مي‌شود و باعث شده تا طبع بازار به سمت اين خودروها برود در عين حال در راستاي روابط بالاي دو كشور و حضور كارخانه عشق آباد ايران خودرو وتجربه‌اي كه از قبل داشته‌ايم موفق شده‌ايم سفارشي براي خودروي پليس داشته باشيم كه ارسال كرديم.
شركت ايران خودرو در عشق آباد همچنان فعال است ؟يا در راستاي عدم فعاليت سايت‌هاي خارجي اين شركت هم فعاليتي ندارد؟
نه شركت در عشق‌آباد همچنان فعال است و در ميان تمام سايت‌هاي ايران خودرو غير از ونزوئلا بقيه سايت‌هاي خارجي فعال هستند
تمايلي ندارند كه در اين كشور با توجه به دست دوم بودن خودروهاي موجود در بازارشان سايت خودرويي ايجاد كنيد ؟
اينكه ما سرمايه‌گذاري كنيم يا آنها بايد داراي توجيه اقتصادي باشد. وقتي ساير بازار كمتر از 10 هزار خودرو در سال است توجيه مناسبي براي توليد مستقيم و ايجاد سايت را ندارد.
در كنار توسعه برنامه‌هاي صادراتي‌تان‌با ساحل عاج هم قراردادهاي جديد داشته‌ايد؟
بله در اين كشور هم در يك مناقصه نوسازي ناوگان شركت كرديم و توانستيم در ميان رقبايي همچون ژاپن، كره، چين و هند حضور پيدا كنيم اميدواريم بتوانيم با تاكسي‌هاي رانا اين مناقصه را برنده بشويم و در اين كشور هم حاضر شويم. در بين رقباي قدر همچون ژاپن و كره با توجه به اينكه قيمت امتياز قابل توجهي را دارد مي‌توانيم اميدوار باشيم كه مي‌توانيم يكي از برنده‌هاي اين مناقصه باشيم.
قيمت تمام شده رانا براي صادرات به ساحل عاج چقدر است؟
رانايي كه در ساحل عاج عرضه مي‌شود با توجه به استانداردها و مشخصاتي كه در نظر گرفته مي‌شود بسيار باصرفه‌تر است و ضمن اينكه ما با توجه به كارخانه‌اي كه در سنگال داريم در صورت برنده شدن در اين مناقصه با استفاده از اين سايت و مونتاژ خودرو در آن سايت اين خودروها را تامين مي‌كنيم چراكه يكي از اهداف سايت سنگال همين موضوع بود و با اين اوضاع قيمت مناسبي خواهند داشت. اين موضوع را هم در نظر بگيريد كه در اين كشورها خودروهاي عمومي معافيت گمركي دارند، و اگر اين خودروها در سنگال توليد شود از معافيت مالياتي منطقه اومو استفاده خواهد كرد كه معافيت مالياتي اتحاديه گمركي بين 15 كشور غرب آفريقاست. اين امر بين سنگال و ساحل عاجل هم رواج دارد و اگر ما در سنگال توليد داشته باشيم با همين گمركي مي‌توانيم خودروهاي خود را به ساحل عاج برده و قيمت تمام شده محصولات‌مان را كاهش دهيم. با توجه به اين موارد مي‌توانيم در مقابل رقبايي كه نام بردم حضور داشته باشيم و اميداور باشيم كه در مناقصه برنده شويم.
با اين احتسابات برآوردي از هزينه تمام شده خودروهايي كه درآنجا توليد مي‌شوند نسبت به داخلي‌ها داريد؟
خيلي قيمت تمام شده بالاتر از داخل است چراكه هزينه‌هاي جانبي ديگري روي هزينه تمام شده موثر است كه اصلا اجازه نمي‌دهد قيمت تمام‌شده با قيمت داخل كشور مطابقت داشته باشد. همان طور كه مي‌دانيد ساحل عاج مثل ساير كشورهاي غرب آفريقا عرصه تاخت و تاز خودروهاي فرانسوي است و در صد بالايي از بازار در دست رنو و پژو است. در كنار اين برندها ما بايد شرايط را طوري تنظيم كنيم كه بتوانيم در اين بازار حضور داشته باشيم.
آقاي مهندس در بازارهاي صادراتي كه حاضر مي‌شويد بحث صادرات قطعه را نيز مورد توجه قرار مي‌دهيد؟
بله ما در هر بازاري كه وارد مي‌شويم مذاكرات بحث خدمات پس از فروش جزو تعهدات نماينده ماست كه در آن كشور خودرو را عرضه مي‌كند و الزامات آن بايد رعايت شود به همين دليل در كنار واردات خودرو حتما قطعات را هم بايد در نظر بگيرد. به همين جهت در همان محموله نخست صادراتي هم بخشي را به عنوان قطعات حتي به صورت رايگان عرضه مي‌كنيم. و قطعا در كشور مبدا تعميرگاه احداث مي‌كنيم با تمام شرايط استاندارد تعميرگاه‌ها و ارايه خدمات پس از فروش. هر سال هم سيستم رصد بازارها را داريم و سطح رضايت خدمات پس از فروش را چك مي‌كنيم.