بازنشر يك شوك

«حالا مي‌توانم راحت بميرم» اين جمله آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني شب گذشته، بارها و بارها در گروه‌هاي تلگرامي، شبكه‌هاي اجتماعي و سايت‌هاي اينترنتي منتشر شد. جمله‌اي كه او در اشاره به انتخابات سال ٩٢ رياست‌جمهوري و انتخابات سال 94 مجلس شوراي اسلامي و خبرگان رهبري گفته بود، در دست كاربران شبكه‌هاي اجتماعي تبديل شد به تيتر اصلي خبر درگذشت او. از حدود ساعت 7 عصر ديروز خبر انتقال رييس مجمع تشخيص نظام به بيمارستان شهداي تجريش اول آرام‌آرام در فضاي مجازي دست به دست شد و تا جدي شدن خبر، ديگر شايعاتي مبني بر احتمال درگذشت او هم از سوي برخي خبرنگاران حاضر در توييتر به چشم مي‌خورد. قبل از ساعت 8 شب اين شايعات ديگر تبديل به خبر قطعي شدند و هم‌زمان واكنش‌ها به درگذشت رييس‌جمهور پيشين ايران چنان شدت گرفت كه هشتگ #هاشمي_رفسنجاني اول در رتبه چهارم ترندهاي جهاني قرار گرفت و بعد خودش را تا رتبه دوم بالا كشيد. جدا از بيانيه‌ها و انتشار پيام‌هاي تسليت، بسياري از كاربران در انتظار بودند تا به محض انتشار پيام‌هاي سياستمداران و مديران در فضاي مجازي آنها را دست به دست بچرخانند. يكي از توييت‌هايي كه بيشتر از همه بازخورد داشت توييت رييس‌جمهور بود كه پيش از آن خبر رسيده بود كه با چشماني اشك‌بار بيمارستان شهداي تجريش را ترك كرده است. حسن روحاني در توييتر خود نوشت: «روح بزرگ‌مرد انقلاب و سياست، مظهر صبر و استقامت به آسمان عروج كرد.»  غلامعلي حداد عادل هم كه از نخستين چهره‌هايي بود كه در گفت‌وگوي تلفني با بخش خبري سيما در خصوص درگذشت آيت‌الله هاشمي صحبت كرده بود، از نخستين كساني بود كه صفحه توييتر خود را با تسليت به رهبري و ملت ايران به‌روز كرد. معصومه ابتكار، معاون رييس‌جمهور و رييس سازمان محيط‌زيست، رحمتاله حافظي، عضور شوراي شهر تهران و محمود صادقي، نماينده مجلس هم از جمله چهره‌هايي بودند كه در توييتر پيام تسليت خود را منتشر كردند. صادقي در پيام تسليت خود به مساله ردصلاحيت او در انتخابات رياست‌جمهوري هم اشاره كرد و در وصف او نوشت: «سياستمداري بي‌بديل كه شكوه سياست‌ورزي را در واكنش كريمانه به ردصلاحيت ناباورانه‌اش نشان داد.» علي مطهري، نماينده مجلس هم در صفحه خود نوشت: «رحلت آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني، مردي كه در سال‌هاي اخير به خوبي با آفات و آسيب‌هاي انقلاب اسلامي مبارزه كرد، بر امت اسلام تسليت باد.»اما توييتر تنها محدود به پيام‌هاي مسوولان ايراني نبود، برخي از سياستمداران بين‌المللي هم در اين شبكه اجتماعي به درگذشت آيت‌الله هاشمي اشاره كردند. نخست وزير هند در توييتر خود درگذشت آيت‌الله هاشمي را تسليت گفت و نوشت: «از طرف 25/1 ميليارد نفر مردم هند درگذشت اكبر هاشمي‌رفسنجاني را به مردم ايران تسليت مي‌گويم.» عبدالله گل، رييس‌جمهور سابق تركيه هم نوشت: «از شنيدن خبر درگذشت رييس‌جمهور رفسنجانى بسيار متاسف شدم. خدا رحمتش كند.  گري لوييس، نماينده سازمان ملل در ايران هم با انتشار عكسي از ديدار رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام با قائم‌مقام دبيركل سازمان، توييتر خود را با اين پيام به‌روز كرد: «خانواده سازمان ملل در ايران درگذشت رييس‌جمهور اسبق آيت‌الله رفسنجاني را تسليت مي‌گويد.»اينستاگرام هم بلافاصله پس از انتشار خبر درگذشت هاشمي‌رفسنجاني، پر شد از عكس‌هاي قديم و جديد او. چهره‌هاي مختلف سياسي، ‌هنري و ورزشي خيلي زود به انتشار اين خبر واكنش نشان دادند. سيدحسن خميني با انتشار عكسي قديمي از هاشمي كه در ميان امام و حاج‌ احمد خميني نشسته بود با پيام «انّا لله و انّا اليه راجعون» به ابراز تاسف از درگذشت او پرداخت. محمود واعظي، وزير ارتباطات هم در زير عكسي كه از او منتشر كرده بود نوشت: «آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني نقش بي‌بديلي در پيروزي انقلاب اسلامي و پيشرفت و توسعه كشور داشتند، فقدان اين مرد بزرگ ضايعه‌اي جبران‌ناپذير براي ايران اسلامي است، تسليت كمترين واژه براي اين غم جانكاه است.» كاربران شبكه‌هاي اجتماعي با نوشته‌هاي مختلف به خبر درگذشت هاشمي‌رفسنجاني واكنش نشان دادند. نوشته‌هاي بخش گسترده‌اي از كاربران تركيبي از اندوه بود و ترس. بسياري از كساني كه ناباورانه اين خبر را دست به دست مي‌كردند از اين مي‌گفتند كه درگذشت آيت‌الله هاشمي كه نقش پررنگي در انتخابات سال 92 داشت، حالا و تنها چند ماه مانده به انتخابات دوره دوازدهم فقدان بزرگي براي اصلاح‌طلبان و گروه‌هاي اعتدال‌گرا به شمار مي‌رود. سوال اصلي كه در قالب‌ها و با لحن‌هاي مختلف در ميان كاربران تكرار مي‌شد اين مضمون را داشت: «پس از هاشمي تكليف چه خواهد بود؟» يكي از كاربران توييتر دليل اين اضطراب و ترس از نبودن هاشمي را اينگونه شرح داد: « فكر مي‌كنم دليل اين ترس و دلهره يا شوك اين باشد كه ما به ويژه نسل بعد از انقلاب، عادت به ايران بدون هاشمي‌رفسنجاني نداريم، فردي كه هميشه بود!»لابه‌لاي تسليت‌ها و اظهارنظرها، اخبار لحظه به لحظه از زمان اعلام درگذشت رييس‌جمهور سابق تا انتقال پيكر او به جماران از طريق شبكه‌هاي اجتماعي منتشر مي‌شد، كانال‌هاي خبري تلگرامي و گروه‌هاي دوستانه و خانوادگي پر شدند از عكس گريه فرزندان هاشمي در رثاي پدر، تجمع مردم در مقابل بيمارستان شهداي تجريش، پررنگ شدن تدابير امنيتي در حوالي جماران، حضور چهره‌هاي سياسي در جماران و حضور مهدي هاشمي در حلقه نيروي انتظامي در مقابل بيمارستان. پس از قطعي شدن خبر درگذشت او، اين پيام بسيار در ميان گروه‌هاي مختلف دست‌به دست چرخيد: «بنز مرحوم آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني خالي و بدون ‌سرنشين بيمارستان شهداي تجريش را ترك كرد.»