راه عبور امريكا براي همكاري در سوريه از ايران مي‌گذرد
بيل كريستول كه از انديشمندان محافظه‌كار حامي ترامپ است به او توصيه كرده از برجام عقبگرد انجام بده كه البته با واكنش ايران هم روبه‌رو خواهد شد. در برجام هم اسنپ‌بك مطرح است و هرگونه تخطي، بازگشت‌پذيري ايران را هم مي‌تواند به همراه داشته باشد. در مساله مذاكره مجدد، مشكل آنجاست كه برجام، توافق دوجانبه‌اي نيست و موضع اروپايي‌ها در اين باره بسيار روشن و محكم است و موگريني مخالفتش را با مذاكره مجدد اعلام كرده است. برجام براي اروپا صرفا يك توافق نيست بلكه وضع يكسري از اصول براي حل مسالمت‌آميز مناقشات است. با اين حال، برجام چون دوجانبه نيست و ديگراني هم در آن دخيل هستند، دست ترامپ براي فشار وارد كردن به ايران چندان باز نيست پس نهايت كار او، امنيتي كردن ايران در پرونده مسائل منطقه‌اي است.
ترامپ براي جنگ با ايران طرحي ندارد
مساله موشكي ايران هم در قالب ديپلماسي اجبار قابل تحليل است. من معتقد نيستم كه ترامپ استراتژي مشخصي براي جنگ با ايران دارد، هرچند كه مشاوران او از درگيري با ايران در تنگه هرمز و خليج فارس سخن گفته‌اند. اين در حالي است كه بوش براي جنگ با عراق استراتژي داشت. تيم چني و رامسفلد، سال‌ها در موسسه امريكن اينترپرايز سال‌ها براي سرنگوني صدام كار كرده بودند. ترامپ هرچند ضدايران و ضداسلام است ولي طرحي هم براي جنگ مانند بوش ندارد و اگر جنگي هم حادث شود، حتما اتفاقي و براساس محاسبات غلط يكي از طرفين است.
همتاي ظريف در امريكا فلين است ، نه تيلرسون
در ادامه برنامه، مصطفي زهراني در پاسخ به سوالي درباره آبشخورهاي فكري ترامپ گفت: تفكر ترامپ نشات گرفته از افرادي مانند استيو بنن است كه صاحب يك نشريه بوده يا فردي مانند بيل كريستول است در حالي كه بسياري از افراد دولت بوش را كساني تشكيل دادند كه از موسسه امريكن اينترپرايز آمده بودند و طرح‌هاي امريكن اينترپرايز هم در دولت بوش اجرايي شد. ترامپ برخلاف اوباما، يك فرد دانشگاهي و متفكر نيست بلكه دولت او عمدتا تشكيل شده از تاجرها يا نظاميان. افراد نظامي هم نگرش استراتژيكي ندارند و بيشتر عملياتي فكر مي‌كنند. نظاميان با تفكر استراتژيك، به راحتي تن به جنگ نمي‌دهند ولي افرادي مانند فلين و ماتيس، به اصطلاح كله‌خر هستند. او ادامه داد: گراهام اليسون يك استاد مشهور امريكايي است، سه سال پيش به ايران آمده بود. او از من پرسيد تو چه مي‌كني؟ گفتم در حال نوشتن كتابي براي فهم سياست‌هاي امريكا هستم. او گفت: به چه چيزي دست يافته‌اي؟ گفتم سياست امريكا را از طريق گروه‌هاي فكري و حلقه نخست افراد مي‌توان تحليل كرد. در اعزام مك‌فارلين به ايران، حمله به طبس توسط كارتر، حمله اول و دوم خليج فارس، اين گروه‌هاي فكري نقش‌آفرين هستند. براي تحليل ترامپ بايد ديد سه چهار نفر اول در اطراف ترامپ چه كساني هستند: افرادي مانند استيو بنن، مايكل فلين و دامادش جراد كوشنر. ظريف هم‌اينك همتايي ندارد و در واقع همتاي او، فلين است و نه ركس تيلرسون چون تيلرسون احتمالا وزارت خارجه و بازرگاني تبديل خواهد كرد.
مانع ترامپ، ديوان عالي امريكا است ، نه كنگره
رييس مركز مطالعات در پاسخ به سوال خبرنگار اعتماد مبني بر اينكه ترامپ هيچ جزو ساختار قدرت در امريكا نبوده است. آيا اين ساختار قدرت، مانع اقدامات ترامپ خواهد شد؟ گفت: مانع ترامپ، ديوان عالي امريكا است ، نه كنگره. اگر ديوان عالي امريكا در برابر ترامپ مقاومت نكند، ترامپ تصميماتش را اجرايي خواهد كرد. رييس‌جمهور امريكا براي جنگ، نيازي به مجوز كنگره ندارد. با اين حال، ديوان عالي امريكا مي‌تواند مانع از عملياتي شدن اقدامات ترامپ بشود . همچنين كنگره در مسائل مربوط به ايران، از ترامپ هم تندتر است.
برجام لولوي ساختگي اسراييل و عربستان را كنار زد
خبرنگار «اعتماد» مجددا پرسيد نتانياهو پيش از سفر به لندن از تشكيل ائتلافي با حضور امريكا، اسراييل و بريتانيا سخن گفته بود. چقدر تشكيل اين ائتلاف شدني است؟ رويكرد اسراييل در زمان ترامپ در قبال ايران چگونه است؟ كه زهراني پاسخ داد: ائتلافي شكل نخواهد گرفت. نه اسراييل و نه عربستان، از توان هسته‌اي ايران نگران نبودند. آنها سال‌هاي سال، دشمن بزرگ استراتژيكي به نام ايران را براي امريكا ايجاد كرده بودند ولي امريكا را با اين كار مي‌دوشيدند ولي برجام اين لولوي ساختگي را كنار زد. عربستان و اسراييل ترسيدند كه پس از برجام، ايران و امريكا درخصوص داعش، مبارزه با تروريسم و مسائل منطقه‌اي هم مذاكره كنند و همه توان‌شان را هم پس از برجام بر رويارويي مجدد تهران و واشنگتن متمركز كرده‌اند.
اجماع‌سازي عليه ايران بسيار سخت‌تر از گذشته است
زهراني در پاسخ به سوال ديگر خبرنگار اعتماد مبني بر اينكه آيا با نزديكي روسيه و امريكا، مسكو تهران را به كارت معامله خود با غرب تبديل خواهد كرد؟ هم گفت: دو جناح فكري در روسيه وجود دارد: يوروآسيايي‌ها كه هويت‌گرا هستند و ديگري، مستقل‌ها. پوتين جزو يوروآسيايي‌ها است ولي بخش قدرتمندي از دولت روسيه را هم مستقلان تشكيل مي‌دهند. اگر يوروآسيايي‌ها در دولت روسيه تقويت بشوند، مي‌توان همكاري‌هاي راهبردي نصف و نيمه‌اي داشت وگرنه، مستقل‌ها پشت ايران را خالي خواهند كرد. او در پاسخ به سوال ديگر خبرنگار اعتماد در خصوص مواضع تند ترزا مي عليه ايران و احتمال فاصله گرفتن اين كشور از اتحاديه اروپا و در كنار واشنگتن قرار گرفتن، گفت: مشكل اتحاديه اروپا، آن است كه وزن سياسي ندارد. مهم‌ترين كار حقوقي – سياسي بروكسل، برجام است. لندن از بروكسل جلوتر است ولي اينكه بريتانيا تا چه اندازه بتواند كشورهاي ديگر را عليه ايران با خود همراه كند، بستگي به روند تحولات آينده دارد. نكته مهم اين است كه اجماع‌سازي عليه ايران بسيار سخت‌تر از گذشته است. نكته ژئوپولتيكي مهمي كه وجود دارد، آن است كه اگر لندن و واشنگتن بخواهند وارد چالش بشوند، نمي‌توانند به تنهايي همه مشكلات را حل بكنند.