استفان دي ميستورا در نشست سوري – سوري در ژنو
لطفا به اين كابوس پايان دهيد
گروه جهان| «از شما خواهش مي‌كنم با هم كار كنيد، مي‌دانم كه پايان دادن به اين تنش وحشتناك و گذاشتن پايه‌هاي كشوري كه در صلح با خود باشد و اتحاد و استقلالش را حفظ كند، آسان نيست. از شما خواهش مي‌كنم به اين كابوس پايان دهيد.»
استفان دي ميستورا كه از جولاي سال 2014 نماينده سازمان ملل در امور سوريه است روز پنجشنبه اين جملات را در يكي از سالن‌هاي جلسات مقر سازمان ملل در ژنو و در حالي كه نمايندگاني از دولت سوريه در يك سو و هياتي از مخالفان سوري در سوي ديگر نشسته بودند، بر زبان آورد. نشست ژنو نخستين مورد از رويارويي هيات‌هاي رسمي از دمشق به نيابت از دولت و هياتي از جريان معارضه به ميزباني سازمان ملل در سه سال گذشته بود. از عمر بحران سوريه بيش از شش سال گذشته است كه سه سال آن در امتناع دو طرف از كوچك‌ترين مذاكره‌اي گذشت. دي‌ميستورا از نخستين ساعات روز پنجشنبه كار خود با دو هيات را آغاز كرد و روز جمعه نيز رايزني‌هاي فشرده‌اي را براي يافتن راهكاري مورد قبول دو طرف در راستاي پيشبرد گفت‌وگوهاي سياسي رقم زد. دي ميستورا در جمع خبرنگاران درباره دشواري‌هاي مذاكرات گفت: آرزو دارم كه بتوانم آنها را به سر ميز مذاكره‌اي بازگردانم كه گفت‌وگوهاي مستقيم را پيش ببرند اما كارهاي بسياري مانده كه به عنوان مسائل مقدمه‌اي بايد انجام شود. رويترز در اين باره مي‌نويسد: در آخرين نشستي كه در ژنو 10 ماه پيش برگزار شد، دي ميستورا بايد با نمايندگاني از دو طرف كنار مي‌آمد كه هرگز در يك اتاق هم را نديده بودند. نماينده دبيركل در امور سوريه با مخاطب قرار دادن همزمان هيات سوري و معارضه گفت: هر دوي شما مسووليت مشتركي براي پايان دادن به مناقشه‌اي داريد كه صدها هزارنفر را كشته و ميليون‌ها نفر را آواره كرده است. مردم سوريه خواهان پايان يافتن اين مناقشه هستند و از آن به ستوه آمده‌اند و هر دوي شما به اين نكته واقف هستيد. مردم سوريه انتظار دارند كه از درد و رنجي كه مي‌كشند خلاصي يابند و روياي مسير جديدي را مي‌بينند كه آنها را از اين كابوس نجات دهد و به زندگي نرمالي كه استحقاقش را دارند، بازگرداند.
دي ميستورا با پر از فراز و فرود خواندن مذاكرات، تاكيد كرد كه مبناي كار وي قطعنامه 2254 مصوب شوراي امنيت سازمان ملل است كه خواهان تبيين قانون اساسي جديد است و همچنين برگزاري انتخاباتي با نظارت سازمان ملل كه از شفافيت كامل برخوردار باشد و دولتي مسوول و مقبول مردم سوريه را به راس كار بياورد. دي ميستورا در بخش‌هاي ديگري از سخنانش گفت: آتش‌بس متزلزلي كه در نتيجه تلاش‌هاي ايران، روسيه و تركيه در سوريه به دست آمد، پنجره‌اي است كه به همه فرصتي براي كار بيشتر داده است. اين آتش بس در حقيقت به آغاز پروسه سرعت بخشيد و اكنون ما بايد ببينيم كه آيا مسير سياسي به سمت جلو وجود دارد و البته كه ما نمي‌خواهيم فرصت‌ها را از دست بدهيم.
در حالي كه سخنان دي ميستورا در برخي مقاطع تند و تيز هم بود اما هيچ كدام از دو هيات سخنان وي را به اعتراض قطع نكردند. دي ميستورا پس از ايراد سخنانش به سمت دو هيات رفت تا با اعضاي آنها دست بدهد و خوش و بشي كرده باشد كه در اين زمان در حالي كه دي ميستورا به گرمي اعضاي اپوزيسيون را در آغوش كشيده بود، هيات دولت سوريه از اتاق بيرون رفت و بازنگشت.
يك ديپلمات غربي در اين خصوص به رويترز گفت: براي ايجاد اعتماد و اطمينان، دو طرف بايد با هم ديدار مستقيمي داشته باشند. هنوز نمي‌دانيم كه آيا ديدار مستقيمي يا مذاكرات از نزديكي در اين دور صورت مي‌گيرد يا نه. نماينده دولت سوريه هيچ نشانه‌اي از تمايل به گفت‌وگوهاي مستقيم نشان نداده است و همين مساله گوياي اين است كه شايد آنها چندان به اين مذاكرات پايبند نباشند.
درحالي كه آتش‌بس سراسري در سوريه برقرار شده است اما هنوز تنش‌هاي پراكنده‌اي ميان دولت سوريه و تروريست‌ها در بخش‌هايي از حلب، درعا و حما ادامه دارد. شورشيان نيز هنوز به مواضع دولت سوريه حمله مي‌كنند. روز گذشته، وقوع يك انفجار در منطقه سوسيان واقع در حومه شمال شرقي حلب دست كم 48 كشته برجا گذاشت. به گزارش منابع محلي، اين انفجار توسط يك عامل انتحاري و با استفاده از يك كاميون بمبگذاري شده در منطقه‌اي صورت گرفت كه تحت سيطره نيروهاي موسوم به ارتش آزاد سوريه است. اين انفجار انتحاري در يك ايست امنيتي و در محل تجمع افراد غيرنظامي كه قصد بازگشت به شهر الباب را داشتند به وقوع پيوست. شهر الباب روز گذشته توسط ارتش تركيه و مخالفان سوري از كنترل داعش خارج شد. هنوز آمار نهايي تلفات مشخص نشده و نيروهاي دفاع شهري در حال خارج كردن اجساد از زير آوار هستند. هيچ گروهي تا لحظه تنظيم اين خبرمسووليت اين انفجار را برعهده نگرفته است.
يكي از اعضاي هياتي كه نمايندگي اپوزيسيون را بر عهده دارد و البته در داخل نيز از شكاف‌هايي رنج مي‌برد و نمي‌توان آن را نماينده تمام جريان معارضه دانست در گفت‌وگو با خبرنگاران مي‌گويد: گفت‌وگوهاي ژنو بايد متمركز بر يافتن راهكاري براي انتقال سياسي قدرت در سوريه باشد و اين همان چيزي است كه دولت بشار اسد با آن كنار نمي‌آيد. اگر استفان دي ميستورا در عزم خود براي يافتن راهكاري براي حل بحران جدي است بايد كار را از اولويت اصلي كه بحث درباره انتقال سياسي قدرت است، آغاز كند.
اين مقام اپوزيسيون با تكرار ادعاهاي پيشين خود در قبال ايران گفت كه فعاليت‌هاي ايران در سوريه اصلي‌ترين مانع رسيدن به راهكار سياسي در سوريه است.
با اين‌همه نماينده روسيه در مقرسازمان ملل در ژنو كه به عنوان ناظر روسيه در اين مذاكرات حضور دارد در اين خصوص مي‌گويد: درخواست شورشيان و متحدان غربي و عرب آنها براي اينكه بشار اسد از قدرت كناره‌گيري كند، منطقي نيست.
درحالي كه دي ميستورا نبود اعتماد را اصلي‌ترين چالش مذاكرات سوريه مي‌داند و اعتقاد دارد كه يك شكست ديگر در جريان مذاكرات سوريه مي‌تواند مرگ‌هاي بيشتري و آوارگي‌هاي بيشتري را به دنبال داشته باشد، يك ديپلمات عضو يكي از كشورهاي شوراي همكاري به رويترز مي‌گويد كه به اين روند خوش‌بين نيست.
قطعنامه تحريمي ديگري عليه سوريه در شوراي امنيت
درحالي كه مذاكرات آستانه و ژنو براي رسيدن به راهكاري درباره سوريه ادامه دارد، شوراي امنيت سازمان ملل همچنان مسير تشديد فشارها بر دمشق را طي مي‌كند. روز گذشته خبرگزاري ايسنا به نقل از اسكاي نيوز نوشت: شوراي امنيت درصدد است قطعنامه‌اي را براي اعمال تحريم‌هاي جديد عليه دولت سوريه تصويب كند كه اضافه كردن نام 11 تن از فرماندهان و مسوولان اين كشور از جمله بشار اسد به ليست سياه سازمان ملل در آن گنجانده شده است. براساس اين قطعنامه، فروش هليكوپتر به دولت سوريه ممنوع شده و 10 نهاد دولتي يا مرتبط با دولت در ليست سياه مربوط به ساخت و استفاده از سلاح‌هاي شيميايي و موشك‌هاي حامل اين سلاح‌ها، گنجانده مي‌شوند. اين قطعنامه همچنين بر ضرورت بلوكه كردن اموال افراد و نهادهاي مذكور و همچنين ممانعت از سفر آنها به تمام كشورهاي عضو سازمان ملل تاكيد دارد. قطعنامه پيشنهادي در برگيرنده 15 مسوول سوري است و تاكيد دارد كه بايد تحقيقات لازم در خصوص دست داشتن نيروهاي مسلح ارتش سوريه در حملات شيميايي صورت پذيرد.
اين ليست به سه بخش تقسيم مي‌شود، نخست كساني كه نزديك به بشار اسد به شمار آمده و شامل شش تن از جمله شخص رييس‌جمهور و برادرش كه فرماندهي لشگر 4 زرهي را بر عهده داشته و وزير دفاع و رييس سازمان اطلاعات نظامي سوريه مي‌شود. گروه دوم در برگيرنده اسامي فرمانده نيروي هوايي و 4 تن از فرماندهان شاخه‌هاي مختلف اين نيرو است كه در ميان آنها نام فرمانده لشگر 22 نيروي هوايي و تيپ 63 ويژه بالگرد كه ادعا مي‌شود در استفاده از گاز سمي كلر دست داشته‌اند، ديده مي‌شود. بخش سوم نيز در برگيرنده نام نظاميان بلندپايه ديگر است. گرچه گفته شده اين پيش‌نويس در مذاكرات اوليه ميان كشورهاي عضو مورد توافق قرار گرفته اما بعيد به نظر مي‌رسد كه روسيه با آن موافقت كند.
هماهنگي جديد عراق با دولت سوريه براي مبارزه با داعش
نخست‌وزير عراق طي فرماني هشت ماده‌اي به نيروي هوايي اجازه داد نيروهاي داعشي را در هر مكان از جمله در داخل مرزهاي سوريه هدف قرار دهند. حيدر العبادي، در فرماني 8بندي در خصوص روند عمليات نظامي نيروهاي عراقي براي آزادسازي بخش غربي شهر موصل صادر كرد كه در بند هشتم اين دستور اجازه عمليات برون مرزي صادر شده است. در بند هشتم اين فرمان آمده است: ما درصدد هستيم كه تروريست‌هايي را كه مي‌خواهند مردم كشور ما را به قتل برسانند در هر مكاني مورد هدف قرار دهيم و بنا بر اين دستورات لازم را خطاب به فرماندهي نيروي هوايي در زمينه مورد هدف قرار دادن مواضع داعش در شهر حصيبه و بوكمال واقع در خاك سوريه صادر كرديم چرا كه داعشي‌ها از اين مناطق عمليات‌هاي تروريستي اخير در بغداد را هدايت مي‌كردند. وي همچنين در اين فرمان از نظاميان عراقي شركت‌كننده در عمليات موصل خواسته است تا در حفظ جان غير نظاميان بكوشند و با پيشروي بر اساس برنامه‌ها و دستورات مافوق خود امنيت خود و عمليات را بالا ببرند. درهمين حال يك مقام مسوول در دولت سوريه اعلام كرد كه حملات نيروي هوايي ارتش عراق در داخل مرزهاي سوريه با هماهنگي دمشق بوده است. به نظر مي‌رسد پس از فرمان العبادي جنگنده‌هاي ارتش عراق مواضع داعش در داخل سوريه را بمباران كرده‌اند.