اورهان پاموك: از انتخاب باب ديلن دلسرد شدم
بهاره سرلك/ «فكر مي‌كردم اين جايزه بايد به فرد مشهورتري در دنياي ادبيات داده شود. » اورهان پاموك در نشستي خبري در روسيه اين جمله را در مورد باب ديلن، موزيسين امريكايي برنده جايزه نوبل 2016 گفته است. 10 سال پيش قرعه اين جايزه به نام پاموك افتاد و آكادمي سوئد دليل انتخاب خود را «واكاوي روح سودازده شهر زادگاهش و كشف نمادهاي تازه براي تصادم و درهم آميختن» عنوان كرد. حالا اين نويسنده از انتخاب باب ديلن از سوي آكادمي سوئد دلسرد شده است و مي‌گويد: «جدا از اهداي جايزه نوبل ادبي 2016 به باب ديلن دلسرد شدم. فكر مي‌كنم اين جايزه بايد به فرد مشهورتري در دنياي ادبيات داده شود. اين نوع جايزه دادن را بيشتر مي‌پسندم. نويسنده‌هاي امريكايي بزرگي شايسته دريافت اين جايزه هستند. ديلن فرد مشهوري است و ترانه‌ها و آهنگ‌هاي مشهوري را خلق كرده است اما ديلن به خاطر توانايي‌هاي ادبي‌اش فرد مشهوري نيست. فكر مي‌كنم در روزي كه برنده اين جايزه اعلام شد، قلب بسياري از نويسنده‌ها شكست... من به اين تصميم انتقاد دارم. » اما نه‌تنها دنياي ادبيات از انتخاب آكادمي سوئد شگفت‌زده شد، بلكه رفتار باب ديلن اسباب شرمساري را براي اين آكادمي فراهم آورد. ديلن ابتدا واكنشي به خبر برنده شدنش نشان نداد و نزديك به دو هفته از پاسخگويي به تماس‌هاي اعضاي آكادمي سر باز زد. پر واتسبرگ، عضو آكادمي و رييس كميته نوبل ادبي، ديلن را به خاطر اين رفتار سرزنش كرد و او را بي‌ادب و خودخواه ناميد. ديلن يك هفته‌اي در وبسايت رسمي‌اش خود را برنده جايزه نوبل ادبيات معرفي كرد اما بعد اين خبر را حذف كرد. بيست‌وهشتم اكتبر او در مصاحبه‌اي با روزنامه بريتانيايي تلگراف بالاخره نخستين نظر خود را درباره اين خبر اعلام كرد و گفت اين جايزه را قبول مي‌كند. همان روز آكادمي نوبل در بيانيه‌اي نوشت كه ديلن اوايل هفته با آنها تماس گرفته و صميمانه اين جايزه را مي‌پذيرد! اما ديلن پس از اين تماس هم باز آكادمي را دست به سر كرد و از قول حضور در مراسم دهم دسامبر اجتناب كرد. شانزدهم نوامبر وبسايت آكادمي سوئد بيانيه‌اي منتشر كرد كه مشخص شد برگزيده جايزه نوبل ادبي 2016 به خاطر «تعهدات از پيش تعيين شده» به استكهلم سفر نمي‌كند. اما پاموك، نخستين نويسنده‌اي نيست كه آكادمي را به خاطر اين تصميمش سرزنش مي‌كند. پيش از اين ماريو بارگاس يوسا، نويسنده برنده جايزه نوبل ادبي سال 2010 درباره باب ديلن گفته بود: «من باب ديلن را در مقام يك خواننده تحسين مي‌كنم. ترانه‌هاي او را خيلي دوست دارم. اما فكر نمي‌كنم ديلن نويسنده بزرگي باشد. فكر مي‌كنم نوبل ادبيات براي نويسنده‌هاست نه خواننده‌ها.»
جايزه نقدي آكادمي سوئد و شهرتي كه نويسنده منتخب در جاي جاي جهان تجربه خواهد كرد، نوبل ادبيات را به افتخاري وسوسه‌انگيز تبديل كرده است. با اعلام خبر برنده شدن پاموك بلافاصله بيش از 200 هزار نسخه از آثار او به فروش رسيدند و او پرفروش‌ترين نويسنده برنده جايزه نوبل ادبي نام گرفت. خود پاموك تاييد مي‌كند اين جايزه زندگي‌اش را دگرگون كرده است و مي‌گويد: «بله، اين جايزه من را خوشحال كرد. از هيات داوران سپاسگزارم. اين جايزه انگيزه‌اي براي انسان‌هاست و بايد به اهداي آن ادامه داد. »