فاطمه هاشمي:
مردم به دنبال ميراث
و راه آيت‌الله هستند
مريم وحيديان
درگذشت هاشمي رفسنجاني در نوزدهم دي ماه براي بسياري از فعالان سياسي اصلاح‌طلب شوك‌آور بود. آيت‌الله هاشمي به ادعاي بسياري از اصلاح‌طلبان وزنه توازن‌ساز قدرت به شمار مي‌آمد؛ فقيهي كارگزار كه خط اعتدال را دنبال مي‌كرد و حالا پس از رحلتش گويي اعتدالگرايان نگران سياست‌ورزي منهاي او هستند. برگزاري مراسم‌ها و همايش‌هايي با عنوان هاشمي‌رفسنجاني، شايد براي شناخت بيشتر خط هاشمي و استمرار آن در سپهر سياسي ايران باشد. چنين بود كه روز گذشته انجمن اسلامي دانشجويان دانشگاه علامه طباطبايي مراسم گراميداشتي را براي آيت‌الله هاشمي برگزار كرد و از فاطمه هاشمي، فرزند آيت‌الله دعوت كردند تا از پدر براي‌شان سخن بگويد. فاطمه هاشمي مهم‌ترين ويژگي آيت‌الله را اعتقاد به سازندگي، نوآوري بالا، واقع بيني و اعتدالگرايي‌اش مي‌دانست و البته در بخشي از مبهم بودن رحلت آيت‌الله سخن گفت تا نفس‌هاي دانشجويان براي لحظاتي در سينه‌شان حبس شود.
وضع جسماني پدر از من بهتر بود
فاطمه هاشمي با بيان اينكه آيت‌الله هاشمي با وجود 82 سال سن از من وضعيت جسماني بهتري داشت، گفت: ايشان از نظر سلامتي هيچ مشكل و ناراحتي نداشت و واقعا مرگ ايشان بسيار ناگهاني بود. چون اطلاعي هم نداريم كه چه وضعيتي [در زمان مرگ ايشان] پيش آمد و براي‌مان در ابهام است. آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني در بدترين شرايط هم طوري رفتار مي‌كرد كه انگار اتفاقي نيفتاده است. اين عضو حزب اعتدال و توسعه با اشاره به اينكه شب بمبگذاري حزب جمهوري، هاشمي به ديدار مقام معظم رهبري رفته بود، گفت: رهبري هم در مسجد ابوذر مورد حمله قرار گرفته بود. وقتي از آنجا به خانه آمد، متوجه شد كه انفجار دفتر نخست‌وزيري رخ داده است. پدرم آن شب تا صبح پاي تلفن بيدار بود. من مي‌ديدم وقتي خبر درگذشت يكي از اعضا را مي‌دادند به مثابه اين بود كه جان از بدنش مي‌رود.
او ادامه داد: وقت نماز صبح بود كه گفتند مي‌روم نيم‌ساعت در مورد اينكه فردا چه بايد بكنيم، فكر كنم. در اين بمبگذاري نيمي از كابينه به شهادت رسيده بودند كه خودش مي‌توانست محل تفرقه باشد. صبح كه بلند شد، روحيه‌شان تغيير كرده بود. مي‌گفت حالا بايد به فكر راه‌حل‌هاي مناسب باشيم. اين روحيه پدرم هميشه زبانزد بود.
آيت‌الله مي‌گفت تهمت‌ها مثل كف روي آب است
هاشمي خاطرنشان كرد: ايشان هميشه مورد تهمت قرار داشتند، چه اوايل انقلاب توسط سازمان مجاهدين خلق (منافقين)، چه دهه دوم انقلاب توسط اصلاح‌طلبان و دهه سوم انقلاب كه توسط اصولگرايان مورد نقد و هجمه قرار مي‌گرفت. هميشه به ايشان مي‌گفتم چرا چيزي نمي‌گوييد، مي‌گفتند زمان، همه‌چيز را مشخص مي‌كند و اينها مثل كف روي آب است.
مردم دنبال ميراث و راه پدر هستند
اين عضو شوراي مركزي حزب اعتدال و توسعه با اشاره به اينكه بعداز ۳۷ سال مراسم تشييع بزرگي با حضور مردم براي آيت‌الله برگزار شد، اظهار كرد: مردم مرا مي‌بينند مي‌پرسند ميراث هاشمي براي ما چيست، من بايد خوشحال باشم كه چنين پدري داشتم كه مردم دنبال ميراث و راه او هستند. وي افزود: پدر هميشه مرگ راحت مي‌خواستند، نمي‌خواست در سختي بميرد، من امروز براي اين گريه مي‌كنم كه كاش از فرصت‌هايم بيشتر در كنار ايشان استفاده مي‌كردم. امروز مي‌گويم كاش از رازهاي در قلبش بيشتر آگاه مي‌شدم، ايشان معتقد بودند مسائل شخصي افراد نبايد گفته شود، اما مسائل سياسي را مي‌گفتند. فاطمه هاشمي با بيان اينكه آيت‌الله هاشمي به تاريخ اهميت مي‌داد و مي‌گفتند تاريخ چراغ راه ما است، تصريح كرد: پدرم نگران نسل جوان كشور بود، هميشه مي‌گفتند آينده جوانان را بسازيم، مي‌گفتند آرزوهايي براي جوانان دارم كه محقق نشد. او ادامه داد: پدرم شاخصه‌هاي خاصي داشتند، پيش خودم مي‌گويم پدر خودش بود، اكبر هاشمي‌رفسنجاني بود، ويژگي‌هاي خاص خود را داشت. آيت‌الله هاشمي هوش عجيبي داشتند كه ذاتي بود، او بسيار صبور بود كه اين ويژگي در نهاد او بود، من هميشه مي‌گفتم چقدر شما صبور هستيد مي‌گفت خداوند گفته صبور باشيد. مي‌گفتم در مقابل حرف‌هايي كه به شما مي‌زنند، شما جواب داريد، چرا نمي‌گوييد داستان فاطمه زهرا را بيان مي‌كردند و مي‌گفتند من كه بالاتر از ايشان نيستم.
هاشمي به سازندگي، نوآوري و واقع‌گرايي اعتقاد داشت
فاطمه هاشمي با تاكيد بر اينكه پدرم به سازندگي، اعتدالگرايي، واقع‌گرايي و نوگرايي اعتقاد داشت، اظهار كرد: ايشان اقدامات گسترده‌اي انجام داد. دانشگاه آزاد و مترو از اقدامات ايشان در زمان رياست مجلس بود. زمان احداث مترو، برخي مسوولان حاضر نبودند به مترو بودجه بدهند و مي‌گفتند مترو كار لوكسي است اما امروز مي‌بينيد كه مترو چه خدمتي است. اين عضو شوراي مركزي حزب اعتدال و توسعه با بيان اينكه نخستين كتابي كه در ايران ترجمه شد كتاب مبارزه فلسطين بود تا آن زمان صحبتي راجع به فلسطين نشده بود، اظهار كرد: امثال چريك‌هاي فدايي خلق كه آموزش‌هاي خود را در فلسطين مي‌ديدند در اين باره صحبت‌هايي مي‌كردند اما كتاب و سخنراني راجع به فلسطين نبود. وي افزود: آيت‌الله هاشمي قبل انقلاب با ياسر عرفات ديدار كرد و كمك‌هايي به فلسطينيان داشت. فاطمه هاشمي با تاكيد بر اينكه چيزي كه بايد از هاشمي ياد بگيريم اين است كه اين شاخصه‌ها را در خود تقويت كنيم، تصريح كرد: شما جوانان بايد براي خود هدف داشته باشيد. فرزند آيت‌الله هاشمي يادآور شد: آيت‌الله لاهوتي، پدر شوهرم قبل از انقلاب با آيت‌الله هاشمي در زندان بود. ايشان و ساير هم‌بندان نقل مي‌كردند كه پدرم وقتي در زندان بود، به نقشه ايران نگاه مي‌كرد. وقتي علت را مي‌پرسيدند، مي‌گفت نقشه ايران را نگاه مي‌كنم كه ببينم وقتي رييس‌جمهوري شدم، كجاي ايران نياز به سد است. نقل مي‌كنند وقتي در سلول باز مي‌شد ما گمان مي‌كرديم ما را براي شكنجه مي‌بردند اما آيت‌الله هاشمي مي‌گفت نه مي‌خواهند ما را آزاد كنند. ايشان هميشه ديد خوش‌بينانه و مثبتي داشت. وي افزود: از ايشان پرسيدم چه شد در زندان روي قرآن كار كرديد، چون آدم وقتي در زندان است نخستين چيزي كه به ذهنش مي‌رسد اين است كه آيا كار ما درست بود اما هاشمي به فكر استفاده از وقت بود. در آن روزهاي بازجويي به زندانبانان گفت به من قلم و كاغذ بدهيد اما ندادند. از فرصت زندان استفاده كرد و روي قرآن كار كرد. بعد از آزادي خدا را شكر كرد كه فرصت داشته است در اين مدت روي قرآن كار كند كه محصول آن سه سال، اكنون بيش از چهل جلد تفسير قرآن است. فاطمه هاشمي تصريح كرد: كتاب فلسطين را ايشان در دوران فرار خود ترجمه كردند. ايشان در فرار به روستايي در رفسنجان زير نور چراغ نفتي اين كتاب را ترجمه كرد و به خاطر مقدمه‌اي كه براي اين كتاب نوشته بود، چند ماه بازجويي شد. رژيم پهلوي به خاطر اينكه مي‌گفت در مقدمه كتاب به انگليس توهين شده است كتاب را ممنوع كرد.