بهرام قاسمي، سخنگوي وزارت امور خارجه در گفت‌وگو با «اعتماد»:
حفظ و حراست از برجام مسووليت مشترك همه طرف‌هاي توافق است
سارا معصومي
برنامه جامع اقدام مشترك (برجام) همچنان در مسير اجرايي خود قرار دارد. درحالي كه ايران به گواه تمام اعضاي 1+5 به تعهدات خود در قالب توافق هسته‌اي عمل كرده است اما از جانب دولت جديد امريكا به رهبري دونالد ترامپ صداهاي متفاوتي درباره توافق هسته‌اي به گوش مي‌رسد. ركس تيلرسون، وزيرخارجه امريكا در نخستين نامه برجامي به كنگره اعتراف مي‌كند كه ايران به هرآنچه در برجام مكلف بوده، عمل كرده است اما همزمان تلاش مي‌كند به دستور مافوق خود، فضاي نگراني از واكنش واشنگتن به توافق هسته‌اي را حفظ كند. شخص ترامپ نيز هرچند روز يك بار در مصاحبه‌اي ادعا مي‌كند كه برجام همچنان در دولت امريكا در حال بازبيني است و آن را توافقي مي‌داند كه تداوم اجراي آن به نفع واشنگتن نيست. درحالي كه دونالد ترامپ مي‌گويد ايران به روح برجام پايبند نبوده است اما اروپايي‌ها بر حضور سياسي و اقتصادي خود در تهران افزوده‌اند. دولت جديد امريكا تلاش مي‌كند فضاي منفي پيرامون تهران را همچنان حفظ كند اما با گذشت قريب به يك سال و نيم از اجراي برجام به خصوص در چندماه اخير اتفاق‌هايي رخ داده كه مي‌توان آنها را تحولاتي عمده براي به تصوير كشيدن رفع كامل ترديدها نسبت به ماهيت برنامه هسته‌اي ايران از يك سو و عزم جامعه بين‌المللي براي اجراي موثر برجام از سوي ديگر دانست. اقدام‌هايي نظير:
1- ورود عملي اتحاديه اروپايي به حوزه همكاريهاي هسته‌اي صلح‌آميز با ايران از طريق برگزاري نخستين همايش عاليرتبه ايران- اتحاديه اروپايي
2- امضاي نخستين موافقتنامه همكاري بين ايران و اتحاديه اروپايي در حوزه ارتقاي ايمني هسته‌اي
3- سفر كميسر انرژي اتحاديه اروپايي به تهران و...
4- بازديدهاي متقابل و نشست‌هاي علمي كارشناسان فني ايران و كشورهاي 1+5
5- اقدامات انجام شده براي تطبيق استانداردهاي طراحي رآكتور وسوخت هسته‌اي در ايران
6- توسعه همكاريهاي دوجانبه هسته‌اي با روسيه و چين
7- مذاكرات انجام شده در خصوص پيوستن ايران به پروژه جهاني اينِر در زمينه همجوشي هسته‌اي در چنين شرايطي، هفتمين نشست كميسيون مشترك برجام هفته گذشته در وين برگزار شد. هيات‌هاي مذاكره‌كننده ايراني و 1+5 براي نخستين‌بار از زمان روي كار آمدن دولت ترامپ با هم ديدار كردند. ديدار عمومي كه در حاشيه آن هم هيات‌هاي ايراني – امريكايي به سنت هميشه ديدار دو جانبه‌اي پيرامون مسائل برجام داشتند. از 5 ارديبهشت تا روز گذشته سوال‌هاي بي‌شماري درباره اينكه در نخستين نشست دوجانبه هيات‌هاي ايراني و امريكايي چه گذشت و سرانجام گلايه‌هاي ايران از بدعهدي‌هاي امريكا به كجا رسيد، مطرح بود. برخي رسانه‌هاي امريكايي چند روز پس از بازگشت هيات‌ها به پايتخت‌هاي‌شان ادعا كردند كه طرف امريكايي در ديدار با هيات ايراني مساله دو زنداني امريكايي – ايراني را مطرح كرده‌اند. روز گذشته همزمان با برگزاري نشست هفتگي بهرام قاسمي، سخنگوي وزارت خارجه در اين جلسه و در حاشيه آن فرصتي دست داد تا از بهرام قاسمي درباره جزييات بحث‌هاي مطرح شده در وين ميان ايران و 1+5 سوال كنيم.
از بحث بر سر موانع بانكي تا تذكر درباره بدعهدي‌ها
بهرام قاسمي در پاسخ به اين سوال «اعتماد» گفت: جلسه كميسيون مشترك برجام در تاريخ 5 ارديبهشت برابر با 25آوريل 2017 در وين برگزار شد. براساس متن برجام جلسات كميسيون بايد هر سه ماه يك بار براي بررسي وضعيت اجراي توافق تشكيل شود. در اين جلسه مباحث زيادي در آن مطرح شد. در اين نشست آخرين تحولات مربوط به اجراي برجام از جمله موانع مربوط به رفع تحريم‌ها و اقدامات طرف‌هاي برجام در مورد اصلاح قوانين و مقررات مربوطه و راه‌هاي برداشتن موانع براي رفع تحريم‌هاي باقيمانده به ويژه در حوزه بانكي مورد بررسي قرار گرفت. همچنين در اين كميسيون، ايران بدعهدي‌هاي مكرر امريكا در اجراي تعهدات اين كشور طبق برجام، خصوصا ترديدافكني‌هاي دولت ترامپ از جمله اعلام سياست «بازنگري» و اظهارات عمومي غيرسازنده مقامات امريكايي را مطرح كرد و نسبت به پيامدهاي اقدامات و اظهارات غيرمسوولانه مقامات امريكايي در قبال برجام هشدار داد. البته نكته قابل توجه اينجاست كه با وجود اظهارات غيرسازنده و غيرمسوولانه دولت ترامپ، وزارت امور خارجه امريكا رسما و صراحتا در نامه‌اي به كنگره نسبت به پايبندي جمهوري اسلامي ايران به تعهدات برجام ادغان كرده است. همه طرف‌هاي برجام با اشاره به جديدترين گزارش آژانس بين‌المللي انرژي اتمي مبني بر رعايت كامل تعهدات برجامي از سوي ايران، ضمن تقدير از جمهوري اسلامي ايران به خاطر پايبندي به تعهدات خود وفق برجام، بر ضرورت اجراي موثر و كامل تعهدات از سوي همه اعضا تاكيد كردند.
مذاكره غيربرجامي با دولت جديد امريكا نداريم
قاسمي در ادامه در خصوص نشست دوجانبه ايران و امريكا در حاشيه كميسيون مشترك برجام گفت: آنچه در گذشته وجود داشته و الان هم ادامه دارد رايزني هيات ايراني و هيات‌هاي ساير كشورها در حاشيه كميسيون مشترك برجام است و البته در حاشيه اجلاس ايران با كشورها در خصوص مسائل دوجانبه و برجام و موضوعات ديگر صحبت مي‌كند. در مواجهه با امريكا ما به آنچه در گذشته مطرح كرديم پايبند هستيم و آن هم عدم مذاكره با اين كشوردر حوزه‌هاي خارج از برجام است، ما هيچ نوع مذاكره‌اي خارج از موضوع برجام با امريكا نداريم البته در گذشته به دلايل انساني بحث‌هايي را درخصوص برخي زندانيان ايراني و امريكايي كه در دو كشور در حبس بودند با يكديگر مطرح مي‌كرديم كه البته نتايج مثبتي هم داشته و اين مسائل در دولت قبلي اتفاق افتاده است. سخنگوي وزارت خارجه ادامه داد: در حاشيه اجلاس هم طرف امريكايي صحبت‌هايي را در خصوص يكي، دو نفر از افرادي كه مدنظر آنها بوده و در زندان‌هاي ايران به‌دلايل مشخص حضور دارند مطرح كردند اما با امريكا هيچ‌گونه مذاكره‌اي نداريم و آنچه در كميسيون مشترك برجام رد و بدل مي‌شود مسائل برجامي و هسته‌اي و گفت‌وگوهاي دو جانبه‌اي است كه بين ما و ساير اعضا اتفاق مي‌افتد و ما كماكان براي گفت‌وگو با اين كشور در خصوص مسائل خارج از برجام دستورالعملي نداريم.
استقبال از قرار داد مدرنيزه كردن رآكتور اراك
قاسمي در ادامه با اشاره به امضاي قرارداد بازطراحي و مدرنيزه كردن رآكتور نيروگاه اراك گفت: كميسيون مشترك برجام از امضاي قرارداد بازطراحي و مدرنيزه كردن رآكتور نيروگاه اراك بين شركت‌هاي ايراني و چيني به عنوان يك پيشرفت چشمگير استقبال كرد. همچنين آخرين تحولات در مورد تاسيس يك مركز تحقيقاتي هسته‌اي در فردو و موارد مطروح در اين خصوص مورد بررسي قرار گرفت و مقرر شد كه طرح‌ها و موضوعات در چارچوب نشست‌هاي كارشناسي مورد ارزيابي و مطالعه قرار گيرد.
تاكيد بر اجراي صحيح همكاريهاي هسته‌اي غيرنظامي
سخنگوي وزارت امورخارجه در ادامه گفت‌وگو با «اعتماد» افزود: در نشست وين اهميت اجراي پيوست 3 برجام در مورد همكاريهاي هسته‌اي غيرنظامي بين ايران و ساير اعضاي برجام از جمله در زمينه طراحي سوخت رآكتورهاي هسته‌اي، همكاري در حوزه پزشكي هسته‌اي، مديريت پسماند و امنيت هسته‌اي مورد بررسي و تاكيد قرار گرفت و همچنين از برگزاري سمينار عاليرتبه ايران- اروپا در بروكسل براي اجرايي كردن پيوست مذكور تقدير به عمل آمد.
تنظيم رويكردهاي برجامي براساس منافع و امنيت ملي
سخنگوي وزارت امورخارجه در ادامه در پاسخ به «اعتماد» درباره رويكرد ايران در قبال برجام با توجه به اقدام‌هاي امريكا گفت: جمهوري اسلامي ايران به‌عنوان كشوري مسوول و متعهد به تعهدات چندجانبه بين‌المللي، كماكان و مادامي كه طرف‌هاي مقابل تكاليف برجامي خود را اجرا كنند همچون گذشته همه تكاليف برجامي خود را به‌طور كامل اجرا خواهد كرد. البته بايد تاكيد كنم كه حفظ و حراست از برجام مسووليت مشترك همه طرف‌هاي برجام بوده و تنها با اجراي با حسن‌نيت و كامل تعهدات است كه اين مهم محقق مي‌شود. در اين مسير ايران ضمن رصد دقيق و همه‌جانبه تحولات و تحركات مرتبط با برجام، رويكردهاي خود در قبال برجام را به نحوي كه تامين‌كننده منافع و امنيت ملي جمهوري اسلامي ايران باشد، تعيين مي‌كند.