ورود سلامت و سلامت روان به گفتمان كشور
مهرداد افتخار اردبيلي
رييس مركز تحقيقات بهداشت روان
نزديك به چهار سال پيش در حالي كه نگراني و يأس ناشي از مشكلات مختلف همانند نوسانات ارز، تغييرات مستمر قيمت كالاهاي اساسي و وضعيت بين‌المللي بحراني در چهره مردم ديده مي‌شد، حسن روحاني پا به عرصه انتخابات گذاشت. صرف‌نظر از واكنش سريع همه بحران‌ها به آمدن او (همانند افزايش ارزش پول كشورمان و شور و نشاط مردم) و اقدامات موثر او در حوزه‌هاي مختلف كشور كه باعث مي‌شود دولت او را از قوي‌ترين دولت‌هاي سال‌هاي اخير بدانم در اين نوشتار نامي را كه او براي دولت خود برگزيد يعني دولت تدبير و اميد مورد بحث قرار مي‌دهم. اين موضوع را از منظر يك روانپزشك مطرح مي‌كنم و به جنبه‌اي از آن مي‌پردازم كه توسط وزير بهداشت و درمان و آموزش پزشكي او يعني حسن هاشمي دنبال شد. او از ابتدا با متخصصين بهداشت روان مشورت مي‌كرد و در نهايت هم براي نخستين بار در تاريخ وزارت بهداشت شخصي را با عنوان رسمي مشاور وزير در امور سلامت روان تعيين كرد تا نشان دهد كه چشم‌پزشكي است كه نگاه جامعي به موضوع سلامت دارد و براي نظر متخصصين هر حوزه احترام قايل است. اگر در دوران وزراي قبلي، متخصصين و فعالان بهداشت روان كشورمان بايد انرژي بسياري صرف مي‌كردند تا وزير بهداشت و ديگر مسوولان را توجيه كنند كه بهداشت رواني اهميت دارد- و البته در بيشتر موارد سرخورده مي‌شدند - در اين دوره ورق برگشت. او فعالان بهداشت روان را به چالشي دعوت كرد كه به ميدان بيايند و او اهميت بهداشت روان را به روانپزشكان و روانشناسان گوشزد مي‌كرد. او وزيري بود كه بيش از جمع همه اسلافش درباره بهداشت روان و اهميت آن سخن گفت. او براي ارتقاي سلامت روان جامعه، خدمات سلامت روان به مردم را مجاني مي‌كند و به كنگره سالانه روانپزشكان مي‌شتابد تا از نزديك براي آنان از ريشه خودشيفتگي در مشكلات فعلي كشور بگويد و از آنها دعوت كند تا به ميدان بيايند و به او كمك كنند. در روز جهاني سلامت پيام مي‌دهد و در قسمتي از آن بر نياز به طراحي و اجراي رويكرد مناسبي براي درمان افسردگي و نياز به همكاري بين بخشي براي رفع اين معضل تاكيد مي‌كند. براي افزايش تعداد تخت‌هاي روانپزشكي تلاش‌هاي موفقيت‌آميز زيادي مي‌كند كه در تاريخ كشورمان بي‌سابقه است. هنگامي كه به عنوان سخنران پيش از خطبه‌هاي نماز جمعه سخن مي‌گويد هم فراموش نمي‌كند كه بگويد كه «سلامت تنها منحصر به جسم نيست بلكه سلامت روح و روان و جامعه اثر متقابل در همديگر دارند.» طرح تحول سلامت هم آسايش و راحتي براي بيماران دردمند به دنبال مي‌آورد. بيماراني كه پيش‌تر مجبور به پرداخت هزينه‌هاي درماني بسيار براي درمان بيماري خود بودند مجاني يا با پرداخت هزينه بسيار كم تحت درمان قرار گرفتند. او به بيماران كمك كرد تا علاوه بر نگراني‌شان درباره بيماري نگراني ديگري نداشته باشند. و در آخر، او با روحاني آمد و با موضع‌گيري‌ها و نظرات به‌موقعش توانست موضوع سلامت و سلامت روان را به گفتمان اجتماعي و حتي سياسي كشور وارد كند. اگر امروز مي‌بينيم كه كانديداهاي رياست‌جمهوري از لزوم توجه به افسردگي مي‌گويند بي‌شك مرهون تلاش‌هاي اوست. حال در انتهاي دوره خدماتش، من به عنوان يك روانپزشك و يك همكار او در يكي از دانشگاه‌هاي كشور به احترام او تمام‌قد مي‌ايستم و به او خسته نباشيد مي‌گويم و همانند او آرزو مي‌كنم تدبير و اميد در كشورمان پابرجا بماند.