در مراسم روز ملي فردوسي در مشهد مطرح شد
«شاهنامه» تلفيقي زيبا از فرهنگ و دانش را به نمايش مي‌گذارد
ندا آل‌طيب
در گرماگرم تبليغات انتخابات رياست جمهوري و سفرهاي استاني نامزدهاي گوناگون، جمعي از شخصيت‌هاي فرهنگي از كشورهاي گوناگون در دانشگاه فردوسي مشهد گرد هم آمدند و بزرگداشت شاعري را برگزار كردند كه اگر نبود، سرنوشت زبان فارسي هم گنگ و نامعلوم بود.
در زبان فارسي بي‌شمار گنجينه‌هاي ادبي داريم آنچنان كه گاه درخشش برخي از آنها، آثار ديگر را كمرنگ مي‌كند. اما در اين ميان شاهنامه فردوسي جايگاهي ويژه دارد. اثري كه نه‌تنها به سبب ارزش‌هاي ادبي‌اش مورد توجه است، بلكه بازتاب‌دهنده فرهنگ و تاريخ ايرانيان است و اين گونه است كه بسياري از متفكران بر اين باور هستند كه زبان پارسي بقا و دوام خود را مرهون فردوسي است و بيراه نيست كه تعدادي از آنان، شناخت از شاهنامه را معياري براي ميزان ايراني بودن مي‌دانند. همچنان كه چهره‌اي مانند محمدعلي اسلامي‌ندوشن معتقد است كه تاكنون كتاب‌هاي زيادي در ايران نوشته شده است اما در اين ميان فقط يك كتاب است كه در راس همه كتاب‌ها قرار دارد و آن «شاهنامه» است. اين كتابي است كه نقش اول را در ايران داشته و در جهان، هيچ شاهكار ادبي را نديده‌ايم كه در سرنوشت ملتي تغيير ايجاد كند؛ اما «شاهنامه» سرنوشت ايران را تغيير داد. اگر «شاهنامه» گفته نشده بود، ما كشور ديگري مي‌شديم.
دوشنبه 25 ارديبهشت ماه روز بزرگداشت حكيم ابوالقاسم فردوسي است؛ شاعري كه گفته مي‌شود با «شاهنامه»اش زبان فارسي را از هجوم بيگانگان نگه داشت، همچنان‌كه به خرد اهميتي ويژه مي‌داد و اينچنين است كه هر سالروز بزرگداشت او كه به روز ملي فردوسي و پاسداشت زبان فارسي نامگذاري شده است، با برنامه‌هاي گوناگوني همراه است. امسال نيز به مناسبت همين روز، تعدادي از انديشمندان و چهره‌هاي ادبي از كشورهاي مختلف در دانشگاه فردوسي مشهد گرد هم آمدند و نكوداشت اين شاعر را برگزاركردند. هرچند اين روزها بيشتر سخنراني‌ها و توجه‌ها معطوف به انتخابات رياست‌جمهوري است اما محمدباقر نوبخت، معاون رييس‌جمهوري و سخنگوي دولت تدبير و اميد در دانشگاه فردوسي مشهد حاضر شد تا در روز ملي فردوسي درباره جايگاه اين شاعر و اثر ادبي ماندگارش «شاهنامه» سخن بگويد.
نوبخت در آغاز سخنش به روح فردوسي سلام فرستاد و از او به عنوان انديشمندي ياد كرد كه تنها يك شاعر نيست بلكه مردي است كه براي احيا و اعتلاي فرهنگ و تمدن اين كشور تمام زندگي خود را وقف مي‌كند و از همين رو همواره نام و ياد و آثار گرانقدرش در تاريخ اين ديار مي‌درخشد.
به گزارش ايسنا، سخنگوي دولت، فردوسي را شخصيتي دانست كه مورد احترام همه جهانيان است. شاعري كه زبان و ادب پارسي در جهان با نام او شناخته مي‌شود و مورد تجليل همه جهان است.
در روزهايي كه تكيه بر خرد و خرد ورزي در انتخابات رياست‌جمهوري مورد تاكيد همه انديشمندان و متفكران است، سخنگوي دولت تدبير و اميد از جايگاه ويژه‌اي كه فردوسي براي خرد قايل است، سخن گفت: «حكيم فردوسي به خرد توجه ويژه‌اي دارد و تجلي اين موضوع در شروع شاهنامه متبلور است، آنجا كه سخن بلند خود را با نام خداوند جان و خرد آغاز مي‌كند و اين درونمايه را در جاي‌جاي شاهنامه متبلور مي‌سازد. فردوسي به بهانه‌هاي مختلف به خرد توجه مي‌كند و اين نگاه در آن دوره زماني جايگاه بسيار قابل توجهي دارد به خصوص كه او توانايي را با دانايي گره مي‌زند و اين مفهوم زيبا در سراسر شاهنامه چون خورشيدي درخشان مي‌درخشد.»
نوبخت از ديگر ويژگي‌هاي فردوسي نيز سخن گفت: «فردوسي شاعر فضيلت است و حكمت او برآمده از آرامش و تاملات اوست و از همين رو شاهنامه بازتاباننده فرهنگي است كه عزت و دانش ايرانيان را نشان مي‌دهد، اثري كه گنجينه كلمات و داشته‌هاي زبان فارسي در آن گنجانده شده است.»
او در ادامه صحبتش باز هم از شاهنامه فردوسي سخن گفت؛ اثري كه نگهدارنده زبان و فرهنگ پارسي است و بسياري معتقدند اگر فردوسي نبود، زبان فارسي از بين مي‌رفت.
به باور نوبخت، به شاهنامه فردوسي فقط از منظر ادبي نبايد نگريست زيرا در اين كتاب حكيم توس راز و رمز ايستادگي و بزرگي را به ملت خود آموخته است.
در شرايطي كه ديگر كشورهاي پارسي زبان نيز براي شاهنامه ارزشي والا قايل هستند، نوبخت، اين اثر را مايه افتخار ايرانيان دانست: «فردوسي در اين كتاب بزرگ گذشته و حال را به يكديگر پيوند مي‌دهد و تلفيقي زيبا از فرهنگ و دانش را به نمايش مي‌گذارد و جايي كه در نقش مورخ عمل مي‌كند چنان دقيق و چنان زيبا صحنه را ترسيم مي‌كند كه مخاطب، خود را در تاريخ سهيم مي‌بيند. «شاهنامه» بازگوكننده راز و رمز بزرگي و ايستادگي ايران است.»
سخنگوي دولت تاكيد كرد كه تجليل از فردوسي و جايگاه رفيع او كمترين وظيفه مردم و مسوولان است و محدود كردن شخصيت بزرگي همچون حكيم ابوالقاسم فردوسي به وجوه ادبي و تاريخي، همانند محصور كردن نگاه به يك بعد از ابعاد وجودي اين شخصيت بزرگ و تاثيرگذار است چراكه اين حكيم بزرگ و فرزانه در ابعاد مختلفي داراي آثار ماندني است كه تنها يكي از آنها موضوع زبان و ادبيات فارسي است كه بيشتر مورد توجه قرار گرفته و از اين جهت بيشتر روي آن تاكيد شده است.
در زمانه‌اي كه مسوولان كشور بارها از هجوم فرهنگ بيگانگان سخن مي‌گويند و كمتر براي پاسداشت و حفظ فرهنگ ملي خود تلاش مي‌كنند، سخنگوي دولت مي‌گويد: «اگر امروز همه سازوكارهاي تربيتي ما به‌خصوص در زمينه آموزش و پژوهش به احياي اين فرهنگ و ترويج آن معطوف شود به‌خصوص در دوره‌اي كه ما در زمانه پساجهاني شدن قرار داريم بالطبع توانسته‌ايم به نحو شايسته‌اي از فرهنگ و تمدن خود پاسداري و نگهباني كنيم و در برابر هجمه و هجومي كه به جبر زبان پيش مي‌آيد اين گونه خود را تامين و بيمه كنيم.»
معاون رييس‌جمهور در پايان صحبتش از تلاش‌هاي دولت تدبير و اميد براي حفظ و نگهداري فرهنگ ايراني و نيز دليل حضور خودش در اين برنامه سخن گفت: «يكي از رويكردهاي فرهنگي دولت توجه به فرهنگ ايراني و اسلامي است و شاهنامه نمودي از فرهنگ ايراني و اسلامي محسوب مي‌شود؛ از همين رو بنده بر خود فرض دانستم كه به عنوان مسوول برنامه‌ريزي كشور حتما در اين مراسم شركت كنم.»