پشت پرده روابط شاهزاده‌ها

   مصطفي كريمي /
پرنس چارلز، وليعهد انگليس در كتابش كه به عنوان بخشي از تور خاورميانه‌اي وي منتشر شده، اعلام كرد كه مي‌خواهد روند پيشرفت فروش سلاح به خاورميانه را متوقف سازد. در آخرين نسخه از زندگينامه وي كه بدون مجوز خود او در حال انتشار است، آورده شده كه وي دوست ندارد به معاملات بحث‌برانگيز بازار سلاح با عربستان سعودي و ديگر كشورهاي خليج فارس وارد شود.
كتاب زندگينامه چارلز تحت نام «قلب يك پادشاه» كه (روزنامه تايمز چاپ لندن) در تلاش براي انتشار بخش‌هايي از آن به صورت پاورقي است اين هفته در بريتانيا منتشر خواهد شد. كاترين ماير، خبرنگار مجله تايم است كه مدعي شده براي گردآوري مستندات كتاب با افراد زيادي از جمله برخي نزديكان و حلقه‌هاي دروني سلطنتي بريتانيا مصاحبه كرده است. چاپ اين كتاب همزمان با تور خاورميانه‌اي پرنس چارلز است، پرنس چارلز در حالي آماده بازديد از عربستان سعودي به عنوان بخشي از يك سفر خاورميانه‌اي مي‌شود كه قرار است در يك سفر رسمي از اردن، كويت، قطر و امارات متحده عربي كه از شنبه اين هفته آغاز مي‌شود، نيز بازديد كند. پرنس چارلز ۶۵ ساله كه در اين سفر انتظار مي‌رود به ديدار ملك سلمان نيز برود، روابط پايدار و نزديكي با خاندان سلطنتي عربستان داشته، به‌طوري كه اين دوازدهمين سفر وليعهد وارث تاج و تخت بريتانيا به عربستان سعودي خواهد بود. بر اساس همين روابط نزديك نيز وزارت امورخارجه انگليس بسيار دلگرم است از اينكه مي‌تواند از اين رابطه نزديك و منافع مشترك دو كشور، براي پيشبرد منافع بريتانيا در خاورميانه بهره‌برداري كند.
البته اين در حالي است كه پرنس چارلز به مقامات بريتانيايي به صورت آشكار اعلام داشته كه ديگر نمي‌خواهد نقش مشوق فروش تسليحات ساخت بريتانيا به جهان عرب را ايفا كند. كاترين ماير مي‌نويسد اين شاهزاده ديگر علاقه ندارد كه از او براي بازاريابي اسلحه استفاده شود و مي‌كوشد هر وقت مي‌تواند از كمك به فروش تسليحات نظامي اجتناب ورزد.
ديويد كامرون، نخست‌وزير بريتانيا ديروز از رابطه نزديك لندن با رياض با لحني مصمم دفاع و اعلام كرد كه تصميم مربوط به پرچم نيمه‌افراشته در ساختمان‌هاي دولتي بريتانيا به مناسبت مرگ ملك عبدالله در ماه گذشته قابل توجيه است زيرا اين كشور در مبارزه با تروريسم به ما كمك كرده بود.
ديويد كامرون همچنين گفت: هم‌اكنون من مي‌توانم به شما بگويم... در دوران نخست‌وزيري من تنها در يك مورد از اطلاعاتي كه سعودي‌ها در اختيار بريتانيا قرار دادند به‌طور بالقوه جان صدها شهروند بريتانيايي را در كشور نجات داد. اشاره كامرون به سرنخ سرويس اطلاعاتي عربستان سعودي اشاره دارد كه در اكتبر 2010، منجر به كشف يك بمب پيچيده در يك چاپگر، در كابين خلبان هواپيماي باري در فرودگاهي در شرق ميدلندز شد.
سفر اين هفته پرنس چارلز به عربستان و توجه به اين نكته كه او اندكي بيش از يك هفته پيش هم براي شركت در مراسم ترحيم ملك عبدالله به رياض سفر كرده، به دليل انتقاداتي كه از كارنامه حقوق بشر عربستان به عمل مي‌آيد به مساله‌اي بحث‌انگيز تبديل شده است.
با توجه به ترديدهاي پرنس چارلز به ادامه روند فروش اسحه ساخت بريتانيا به كشورهاي عربي انتظار مي‌رود كه او ديگر مثل گذشته در نمايشگاه‌هاي تجاري ويژه فروش اسلحه به كشورهاي نفت‌خيز عربي حضور نداشته باشد.
خانم ماير مي‌نويسد: «منابع نزديك به شاهزاده مي‌گويند كه او دوست ندارد به بازار سلاح وارد شود. خانم ماير اين‌گونه استدلال مي‌كند كه: به نقل از اسناد جاناتان ديمبلي همين مشكل نيز با فروش تسليحات نظامي به امارات عربي متحده در سال 1994 وجود داشت، ولي بريتانيا اگر مشتري فروش تسليحاتش را از دست بدهد به سراغ كشور بعدي مي‌رود. جان پيلگر هم در مقاله‌اي به نقل از پرنس چارلز مي‌نويسد: ما واقعا در موقعيت خوبي براي ساخت انواع سلاح هستيم.
يك فرد ارشد در صنايع دفاعي بريتانيا گفت كه «مضحك» و «غلط» خواهد بود كه فكر كنيم پرنس چارلز به مذاكرات يا قراردادهاي صورت گرفته از سوي شركت‌هاي انگليسي كمك يا از آنها حمايت كرده است. يكي مقام ارشد وزارت دفاع بريتانيا هم در همين زمينه گفته است: ما از اعضاي خاندان سلطنت براي كمك به فروش اسلحه كمك نمي‌گيريم و من به خاطر ندارم كه هرگز از پرنس چارلز در اين زمينه استفاده كرده باشيم. مذاكرات ما براي فروش آنچه در كارخانجات اسلحه‌سازي توليد مي‌كنيم از طريق دولت و سازمان دفاع و امنيت بريتانيا انجام مي‌شود.
يكي ديگر از پيمانكاران دفاعي بريتانيا در اين زمينه گفت: «مفيد» است كه شاهزاده رابطه «نزديك» با خانواده سلطنتي عربستان دارد اما فكر اينكه وي به ما در برنده شدن در قراردادهاي دفاعي كمك كند اشتباه است.
يك منبع آگاه در اين زمينه هم گفت: براي ما بسيار مهم‌تر است كه روابط تجاري مفيد بين شركت‌هاي توليدي تسليحات ما و عربستان سعودي برقرار شود، اگر در اين ميان كسي بتواند  به عنوان كانال مفيد براي ما مفيدتر خواهد بود كه عمل كند آن شخص بايد سفير ما در عربستان باشد نه پرنس چارلز.
كاخ كلرنس در لندن با صدور بيانيه‌اي نيز اعلام كرد كه سفر آينده پرنس چارلز به خاورميانه در رابطه با فروش تسليحات دفاعي نيست و لزوما جنبه تجاري ندارد‌. شاهزاده اين سفرهاي رسمي را به نمايندگي از سوي ملكه بريتانيا انجام مي‌دهد. پنج كشوري كه پرنس چارلز از آنها بازديد خواهد كرد متحدان مهم و شركاي كليدي و پايدار ما در منطقه هستند و اين سفر به خاورميانه مانند ديگر سفرها با هدف تقويت مناسبات و ثبات در منطقه انجام مي‌پذيرد.