ترويج اميد و همگرايي ملي
غلامرضا ظريفيان
استاد دانشگاه
تجارب تاريخي كشور ما ثابت كرده كه جامعه ايراني طبيعتا در برخي برهه‌هاي تاريخي اقبال خاصي را نشان مي‌دهد. به طور كلي مي‌توان گفت هر فرآيند و رخداد ملي كه جامعه را با خود همراه كند با نگاه خوبي از سوي مردم همراه خواهد بود. رخدادهايي مانند اعياد ملي و مذهبي (مانند نوروز يا تولد امام هشتم كه اين روزها باعث شده تا جامعه در شورو نشاط غرق شود). رخدادهايي كه باعث مي‌شود تا حتي رقباي سياسي و جناحي يا شهرونداني از هر طيف و طايفه و دسته و به دور از هر گونه مرزبندي، به شادي و سرور بپردازند و به هم تبريك بگويند و شيريني و شربت توزيع كنند. مراسم تحليف و تنفيذ هم يكي از همين رخدادهاست. در اين مراسم، مردمي كه دريك رقابت ملي به نام انتخابات شركت كرده‌اند، منتظرند تا ثمره انتخاب خود را در مراسمي با حضور تمامي اركان نظام و حتي شخصيت‌هاي جهاني، ببينند و لذت ببرند. فرآيندي كه به اعتقاد من، نوعي عقلانيت در آن نهفته است. در اين مراسم همه مسوولان نظام و حتي رقباي سرسخت سياسي بدون آنكه به هم پرخاش و بداخلاقي كنند، دركنار هم گرد مي‌آيند تا نمادي از همگرايي و هم‌افزايي را براي مردم به ارمغان آورند. از سويي مردم در اين مراسم شاهدند كه شخص اول نظام يعني رهبر معظم انقلاب در مراسم تنفيذ و درحضور مسوولان نظام، برمواردي كليدي چون اشتغال و بهبود وضعيت اقتصادي و معيشتي مردم تاكيد مي‌كنند. ضمن آنكه منتخب مردم يعني رييس‌جمهور نيز موضوعاتي را مطرح مي‌كند كه در حقيقت بيانگر همان «حقوق» مردم است تا آنها با اطلاع از حقوق حقه خود اين موارد را از رييس‌جمهورشان طلب كنند. اينها در حقيقت نمادهايي از عدالت اجتماعي، اخلاق و همگرايي و درنهايت نشان از عقلانيت است. همچنين ايرانيان هميشه دوستدار اخلاق و اخلاق‌مداري هستند. ادبياتي كه در اين نوع مجالس مطرح مي‌شود ادبياتي محترمانه است و به انسان احساس خوبي را منتقل مي‌كند. احساسي توام با همگرايي و مهرباني و دوستي و ملي‌گرايي و به دور از نيش و كنايه و تندگويي به يكديگر و بداخلاقي‌هاي سياسي. در حقيقت به دليل همين اخلاق‌مداري ملت و اخلاق‌مدار بودن اين مجالس، ايرانيان همواره با اشتياق و علاقه آنها را دنبال مي‌كنند و از مشاهده آن لذت مي‌برند. موضوع بعدي كه در اين گونه مجالس مطرح مي‌شود و باعث اقبال مردم به آنها مي‌شود، ترويج و تقويت روحيه «اميد» در جامعه است. چرا كه در اين مراسم به آينده‌اي روشن و زيبا مردم را نويد مي‌دهند. آن هم در يك بازه زماني مشخص و نه در ناكجاآباد و دربازه زماني نامحدود. به عنوان مثال در مراسم تنفيذ مسوولان بلند پايه مملكت بر برچيدن فقر مطلق در جامعه تاكيد كردند. موضوع مهمي كه پرچمدار آن اميرالمومنين (ع) است و از جايگاه ويژه‌اي در جامعه و تاريخچه مذهبي ما برخوردار است. اين تاكيد و تعهد مسوولان به برچيدن فقر كه نشان ازعزم آنها دارد باز هم از جمله مواردي است كه باعث تزريق و ترويج «اميد» در جامعه مي‌شود و درست به همين دليل با استقبال از سوي شهروندان مواجه مي‌شود. به طور خلاصه عقلانيت، مهرباني، اخلاق و اميد، شاخصه‌هايي هستند كه باعث محبوبيت اين مراسم در بين مردم شده و مي‌شود و همگرايي، همبستگي بيشتر و شادي را درجامعه افزايش مي‌دهد. به بياني اين مراسم باعث افزايش مشاركت اجتماعي در جامعه شده كه حاصل آن افزايش سرمايه‌هاي اجتماعي است. صدالبته كه مسوولان نظام بايد اين سرمايه اجتماعي يعني اعتماد مردم به مسوولان را تقويت كنند و آن را به عنوان سرمايه‌اي ملي پاس بدارند و حفظ كنند. ضمن آنكه بايد ماحصل اين مراسم‌هاي نمادين به سمت نهادينه شدن و كمك به ايجاد تعامل و وفاق ملي بيشتر در جامعه سوق پيدا كنند كه در اين مسير نقش رسانه‌ها در برجسته كردن و تقويت چنين مراسم‌هايي كه مي‌تواند تبديل به وجدان حقيقي جامعه شود، غيرقابل انكار است.