سوزن فراموش شده

ميهمانان خارجي، قبل از اينكه وارد ايران شوند، دستورالعملي دقيق و واضح دريافت مي‌كنند كه ملزم به رعايتش هستند. هركس از مقامات خارجي، چه بزرگ و چه كوچك، اگر بخواهد ميهمان جمهوري اسلامي شود بايد پروتكل وزارت خارجه را قبول كند. اگر قبول كند كه قدمش سرچشم، اگر هم قبول نكند دوري و دوستي. خانم‌ها - هركه باشند - بايد روسري سر كنند و مانتو بپوشند؛ با مردها نبايد دست بدهند و همه جا نبايد بروند. مردها هم نبايد مشروب بخورند يا ايستاده، در معبر عمومي سر قدم بروند و... مصافحه و معانقه زن و مرد هم- هر كه باشند و از هركجا- ممنوع است و قويا از آن جلوگيري مي‌شود. پروتكل فقط براي مهمانان نيست بلكه براي ميزبانان هم هست. يعني وقتي مقامات ايراني به سفرهاي خارجي مي‌روند، قبلش سفير يا مسوولان تشريفات وزارت خارجه، كتبي و شفاهي محذورات مقامات ايراني را يادآور مي‌شوند. مثلا مي‌گويند در ضيافت شام نبايد مسكرات و محرمات سرو شود و ميزبان موظف است كه شأن نمايندگان كشور اسلامي را رعايت كند. بقيه كشورها هم در مواجهه‌هاي بين‌المللي بايدها و نبايدهايي دارند و علاوه بر عرف ديپلماتيك، چيزهايي از ميهمان يا ميزبان خود مي‌خواهند، اما هيچ كشوري به اندازه ايران در مناسبات بين‌المللي‌اش بايد و نبايد ندارد. سعودي‌ها هم مسلمانند، اما هم با خانم‌ها دست مي‌دهند، هم كاري به حجاب ميهمان و ميزبان خود ندارند. سوري‌ها و مصري‌ها و قطري‌ها و ترك‌ها هم ان‌قلت‌هاي سياسي زياد دارند، اما مساله شرعي و عقيدتي با كسي ندارند. من خبر دقيق ندارم اما از روي شواهد و قراين عرض مي‌كنم كه در بين كشور‌هاي دنيا، اعم از اسلامي و انقلابي و جمهوري اسلامي، ايران يك استثنا است و براي خود پروتكل‌هاي غيرقابل انعطافي دارد. اگر اين پروتكل‌ها را ديگران رعايت كردند، فبهاالمراد، نكردند هم موسي به دين خود، عيسي به دين خود. اما حالا كه با اين جديت و ظرافت و دقت جوالدوزي به ميهمانان و ميزبانان خارجي خود مي‌زنيم، خوب است كه سوزني هم به خود بزنيم. حالا كه پروتكل خارجي داريم، عقل و انصاف حكم مي‌كند پروتكل داخلي هم تنظيم كنيم. اگر از ديگران مي‌خواهيم تشريفاتي را رعايت كنند، خودمان هم واجب است تشريفاتي را رعايت كنيم. يكي از جدي‌ترين گرفتاري‌هاي ديپلماتيك ما لباس و سرموني سلام و احوالپرسي است. بگذريد از مديران باسابقه و ديپلمات‌هاي آداب‌دان كه اكثرا چيزهاي خيلي ساده و بديهي را بلد نيستند و تبديل به سوژه‌هاي عكاسي مي‌شوند. اين خيلي بد است كه ما سلام و عليك عادي ديپلماتيك را بلد نباشيم و ندانيم چقدر و تا كجا بايد پيش برويم. بارها شده كه طرف ايراني سرش را جلو برده براي معانقه و طرف فرنگي خودش را عقب كشيده. يادتان هست كه در دولت قبل، همتاي روسي احوال پرسيد و مقام ايراني «يس» گفت؟ از بدترين اتفاقاتي كه اين سال‌ها افتاده، ورود موبايل به عرصه مذاكره و مقابله است. سلفي گرفتن، به خصوص مبالغه در اين كار، حتي براي عوام‌الناس هم پسنديده نيست چه برسد به اينكه مسوولان و مقامات چنين هوسي به سرشان بزند. در اين يكي، دو روز آنقدر ملت سلفي گرفتن تعدادي از نمايندگان را با خانم موگريني تقبيح كرده‌اند كه ديگر خوب نيست من هم پي بگيرم. بلكه من عرضم اين است كه بايد به مسوولان آموزش داده شود و پروتكلي تنظيم شود كه آحاد مسوولان ملزم به رعايتش شوند. لباس مناسب بپوشند، به محض چشم در چشم شدن با مهمانان خارجي لبخند بي‌وجه نزنند، زيادي نگاه نكنند، سلفي نگيرند، روي ميز نروند، شوخي نكنند، با انگليسي دست و پا شكسته عرض خود را نبرند، خود را كارشناس همه امور نشان ندهند... به خدا آموزش ضمن خدمت مسوولان و تنظيم پروتكل رفتاري و گفتاري چه در جلسات داخلي و چه در مناسبات ديپلماتيك، از نان شب هم واجب‌تر است.