نيروهاي مسلح عراق پشت دروازه تلعفر

در ادامه عمليات نيروهاي مسلح عراقي براي مقابله با داعش و بيرون راندن اين گروهك تروريستي از سراسر خاك عراق، فرمانده كل نيروهاي مسلح اين كشور از آغاز عمليات آزادسازي شهر راهبردي تلعفر خبر داد. حيدر العبادي، نخست‌وزير عراق در ساعات اوليه روز يكشنبه با قرائت بيانيه‌اي به عنوان فرمانده كل نيروهاي مسلح عراق دستور آغاز عمليات آزادي تلعفر تحت عنوان «قادمون يا تلعفر» را صادر كرد. العبادي خطاب به مردم عراق گفت كه يكي ديگر از وعده‌هاي پيروزي در حال تحقق است و شهر تلعفر در مسير آزادي قرار گرفته است. وي با قهرمان خواندن نيروهاي مسلح عراقي اعلام كرد آنها با از خودگذشتگي و تلاش آماده هستند تا بخش ديگري از خاك عراق را آزاد كنند. فرمانده كل نيروهاي مسلح عراق خطاب به تروريست‌هاي داعش نيز گفت كه شما چاره‌اي جز تسليم يا مرگ نداريد و همان‌گونه كه پيش‌تر وعده داده‌ايم و امروز نيز وعده مي‌دهيم ما در مسير آزادي خاك عراق قدم برداشته و در هر نبردي كه مشاركت داشته‌ايم پيروز شده‌ايم و هر جنگي كه تروريست‌هاي داعش به راه انداخته‌اند سرنوشتي جز مرگ و شكست نصيب‌شان نشده است. وي تاكيد كرد كه نيروهاي ارتش عراق، نيروهاي مبارزه با تروريسم، پليس اتحاديه عراق، الحشد الشعبي و پليس محلي با همراهي جنگنده‌هاي نيروي هوايي عراق، پشتيباني مهندسي و فني ارتش و جنگنده‌هاي ائتلاف امريكايي ضد داعش در اين عمليات همكاري خواهند كرد. تلعفر بعد از موصل در نقشه نظامي نيروهاي مسلح عراق از اهميت بالايي برخوردار است، اين شهر راهبردي تلعفر در 70 كيلومتري موصل و در 60 كيلومتري مرز سوريه واقع شده است. در سال 2014 بعد از درگيري مسلحانه تروريست‌هاي داعش با نيروهاي نظامي عراقي، نظاميان عراقي از اين شهر عقب‌نشيني كردند و اين شهر كه از تنوع قوميتي و مذهبي برخوردار است و ساكنان آن را ايزدي‌ها، تركمان‌ها، عرب‌ها و شبك‌ها تشكيل مي‌دهند به چنگ داعش افتاد و تروريست‌هاي داعش از اين شهر به عنوان مركز تجمع خود براي حمله به موصل استفاده كرده بودند. تلعفر يكي از شهرهاي تاريخي عراق به شمار مي‌رود و بخشي از امپراتوري آشوري‌ها در اين كشور بوده است، آثار تاريخي زيادي داشته كه در سال 2014 بعد از اشغال اين شهر به وسيله داعش بخش زيادي از آن ويران شده است.
نبرد سريع و قاطع
احمد الشريفي، كارشناس نظامي معتقد است كه نبرد نيروهاي مسلح عراقي براي آزادي تلعفر سريع و قاطع خواهد بود. به گفته اين كارشناس نظامي تلعفر بعد از موصل مهم‌ترين منطقه راهبردي داعش در عراق به شمار مي‌رفت حالا انتظار مي‌رود كه ارتش عراق در عمليات خود براي آزادسازي اين شهر از فاكتور حملات ناگهاني، استفاده از تجهيزات نظامي سنگين و سرعت عمل در انجام عمليات استفاده كند. گفته مي‌شود بيش از 40 هزار نيروي نظامي عراقي در عمليات تلعفر مشاركت مي‌كنند، بر همين اساس اين كارشناس نظامي معتقد است كه با توجه به آمادگي‌هاي نظامي و فني پيش از عمليات، تعداد بالاي نيروي انساني و تكيه بر استراتژي سرعت عمل در عمليات اين نبرد برخلاف نبرد موصل با سرعت عمل زيادي همراه باشد و به اندازه عمليات آزادسازي موصل زمانبر نخواهد بود اما اين به اين معنا نيست كه اين عمليات آسان و راحتي خواهد بود زيرا با توجه به اينكه بعد از موصل تلعفر مهم‌ترين پايگاه راهبردي داعش در عراق به شمار مي‌رود، اين گروهك تروريستي قطعا در اين عمليات سرسختي بيشتري به خرج خواهد داد. تلعفر مسير خط امدادي تروريست‌ها از عراق به داخل خاك سوريه به شمار مي‌رفته و با از دست دادن اين خط عملا تروريست‌هاي داعش ارتباط خود ميان عراق و اراضي تحت اشغال‌شان در خاك سوريه را از دست داده‌اند، شريفي مي‌گويد مسير زميني كه موصل و كركوك را به هم وصل كرده و با عبور از تلعفر به حسكه سوريه مي‌رسد از اهميت بالايي برخوردار بوده كه عراق با تكيه بر نيروهاي حشدالشعبي به دليل كثرت نفرات توانسته كنترل اين مسير زميني را در اختيار داشته باشد و عملا مسير امدادي تروريست‌ها به داخل خاك سوريه را قطع كرده است.
زمين هموار و شهرسازي تلعفر اين اجازه را به نيروهاي مسلح عراق مي‌دهد كه براي انجام عمليات خود به راحتي از تانك و خودروهاي زرهي سنگين بهره بگيرند اما اين فقط بخشي از تلعفر است. با توجه به اينكه تروريست‌هاي داعش خانواده‌هاي خود را از اين شهر خارج نكرد‌ه‌اند و منطقه السراي در اين شهر مانند بخش قديمي شهر موصل داراي آثار باستاني و بافت قديمي است اين مساله مي‌تواند يكي از چالش‌هاي مهم پيش روي ارتش عراق در اين عمليات باشد، همان‌گونه كه همسران تروريست‌هاي داعش در حالي كه كودكان خود را در آغوش داشتند از اقدام انتحاري در ميان نيروهاي عراقي در موصل ابايي نداشتند، اين نگراني وجود دارد كه سناريوي تبديل زنان و كودكان به سپرهاي انساني يا عوامل انتحاري در تلعفر نيز تكرار شود.
تاكنون اكثر ساكنان تلعفر از اين شهر خارج شده و در مناطق صحرايي مجاور اين شهر در اردوگاه‌هايي كه براي آوارگان به‌صورت موقت ايجاد شده اسكان داده‌ شده‌اند. براساس گزارش‌ها 49 هزار نفر از غيرنظاميان عراقي از اين منطقه خارج شده‌اند اما منابع نظامي عراقي به روزنامه العربي الجديد گفته‌اند كه حدود 50 هزار غيرنظامي عراقي كه اغلب آنها از قوميت‌هاي تركمان و عرب‌هاي سني هستند هنوز در تلعفر حضور دارند و داعش نوعي اقامت اجباري براي آنها ايجاد كرده است و هر كسي تلاش كند از اين شهر فرار كند با مجازات از سوي تروريست‌هاي داعش مواجه خواهد شد. يحيي رسول سخنگوي فرماندهي عمليات مشترك ارتش عراق اعلام كرد كه نيروهاي مسلح عراقي گذرگاه‌هاي امني براي غيرنظاميان ايجاد كرده‌اند تا بتوانند از اين شهر خارج و به مناطق امن‌تر منتقل شوند. از سوي ديگر برخي فرماندهان امنيتي عراقي و امريكايي اعلام كرده‌اند كه حدود 2هزار نفر از عناصر داعش هنوز در شهر تلعفر حضور دارند و نيروي هوايي ارتش عراق خطوط دفاعي تروريست‌ها را در چند روز گذشته بارها بمباران كرده و داعشي‌ها به دليل اينكه در محاصره نيروهاي عراقي بوده‌اند با كمبود مواد غذايي‌ هم مواجه شده‌اند. انتظار مي‌رود داعش از عناصر خارجي خود براي انجام عمليات‌هاي انتحاري و انقماسي در برابر نيروهاي مسلح عراقي استفاده كند به ويژه كه داعشي‌ها بعد از نبرد موصل توان دفاعي خود را تا حد زيادي از دست داده‌اند و مانند روزهاي پاياني عمليات موصل هنگامي كه توان مواجهه با ارتش عراق را نداشته‌ باشند به عمليات‌هاي تك نفره انفجاري و تخريبي روي مي‌آورند.
مستشاران ايراني در كنار الحشدالشعبي
يكي از نكات حايز اهميت در اين عمليات حضور گسترده نيروهاي الحشدالشعبي است چيزي كه به مذاق خيلي از قدرت‌هاي منطقه‌اي و بين‌المللي خوش نمي‌آيد. حضور حشدالشعبي آن هم در عملياتي كه سرنوشت بخش مهمي از خاك عراق و حتي معادلات نظامي در خاك سوريه را تعيين خواهد كرد براي قدرت‌هاي منطقه‌اي كه به دنبال گسترش نفوذ خود در عراق و سوريه براي دوران پساداعش هستند چندان خوشايند نبوده و به همين دليل بارها تلاش كرده بودند تا عمليات آزادسازي تلعفر را به تعويق بيندازند تا شايد نيروهاي الحشدالشعبي در اين عمليات مشاركت نداشته باشند. برخي ناظران معتقدند با توجه به اينكه پيش از تامين امنيت مسيرهاي زميني منتهي به تلعفر بر عهده نيروهاي بسيج مردمي عراق بوده است در پايان اين عمليات به دست گرفتن كنترل امنيتي اين منطقه هم به احتمال زياد بر عهده نيروهاي الحشدالشعبي خواهد بود. احمد الاسدي، سخنگوي بسيج مردمي عراق اعلام كرد كه لزوما قرار نيست اگر بسيج مردمي در آزاسازي بخش‌هايي از خاك عراق مشاركت داشته كنترل امنيتي و مديريت نظامي آن بخش را هم به دست بگيرد. پيش از اين‌بارها نيروهاي الحشدالشعبي موفق شده‌اند بخش‌هايي از خاك عراق را آزاد كنند اما به فاصله يك يا دو روز اين مناطق را به دولت تحويل داده‌اند زيرا معتقدند كه تعيين اينكه كدام نيروها در كدام منطقه از خاك عراق انجام وظيفه كنند از وظايف نيروهاي الحشدالشعبي نيست و مسووليت اين مساله برعهده فرماندهي كل نيروهاي مسلح عراق است. بر اساس طرحي كه گفته مي‌شود طرح اصلي عمليات عليه داعش در تلعفر را شكل مي‌دهد، نيروهاي مسلح عراقي از اشتباهاتي كه در نبرد موصل صورت گرفته بودند درس گرفته و نيروهاي مسلح عراقي در چهار محور عليه داعش وارد عمل مي‌شوند و عمليات‌ها به صورت هماهنگ و يك‌باره با پوشش جنگنده‌هاي نيروي هوايي ارتش و ائتلاف امريكايي ضدداعش همراه خواهد بود. يك مسوول عراقي در وزارت دفاع اين كشور به العربي‌الجديد گفته كه محورهاي فرودگاه تلعفر و روستاي عين‌الحصان جنوبي از مسووليت‌هاي نيروهاي الحشدالشعبي است كه با يگان‌هاي حزب‌الله عراق، نيروهاي خراساني، نيروهاي بدر، العصائب، النجباء، البدلاء و امام علي در اين عمليات حضور دارند. با توجه به مخالفت حشدالشعبي با حضور پوشش هوايي جنگنده‌هاي ائتلاف امريكايي ضد داعش در اين عمليات قرار است ائتلاف ضدداعش چتري هوايي در 3 محور براي نيروهاي مسلح عراقي ايجاد كند و مساله پوشش عمليات‌هاي نيروهاي زميني حشدالشعبي بر عهده نيروي هوايي ارتش عراق خواهد بود كه با جنگنده‌هاي سوخو و 16- F انجام مي‌شود.  از سوي ديگر الاسدي پيش‌تر اطلاع داده بود كه مستشاراني از ايران و حزب‌الله در عمليات تلعفر با نيروهاي مسلح عراقي همكاري خواهند كرد. سخنگوي رسمي هيات الحشد الشعبي گفته بود كه مشاوران ايراني و مشاوران حزب‌الله همان‌گونه كه در عمليات‌هاي پيشين در كنار نيروهاي عراقي بوده‌اند در اين عمليات نيز با هماهنگي دولت عراق و فرماندهي كل نيروهاي مسلح اين كشور به نيروهاي حشدالشعبي مشاوره نظامي خواهند داد.