اسكورسيزي: لوييس حقيقتا يكي از بزرگان سينماي ما بود
جري لوييس، سلطان كمدي درگذشت
بهار سرلك
جري لوييس، كمدين و فيلمسازي كه بسياري او را دوست داشتند و برخي از او بيزار بودند؛ بازيگري كه خود را يكي از چهره‌هاي تعيين‌كننده صنعت سرگرمي قرن بيستم امريكا معرفي كرد، يكشنبه صبح به وقت محلي در
خانه‌اش واقع در لاس وگاس از دنيا رفت. او 91 ساله بود.
در بيانيه‌اي كه خانواده اين كمدين به نشريه
«Las Vegas Review Journal» سپرده‌اند، مرگ لوييس را آرام و در كنار خانواده عنوان كرده‌اند.
جري لوييس موفقيت را در سينما، تلويزيون، كلاب‌هاي شبانه، روي صحنه برادوي و در سالن‌هاي سخنراني دانشگاه‌ها لمس كرده بود. او مثل هر بازيگري در طول فعاليتش در دنياي سينما با پستي و بلندي‌هايي مواجه شد اما زماني كه با سرعتي مثال‌زدني در اوج ايستاد، هر ستاره‌اي به اندازه او نمي‌درخشيد.
هنوز نوجوان بود و تازه كابوس جنگ جهاني دوم تمام شده بود كه با اجرا در كنار دين مارتين در كلاب شبانه به شهرت رسيد. سال 1956 مسير او و مارتين از يكديگر جدا شد و در فعاليت انفرادي‌اش به موفقيت دست يافت و در نهايت نويسندگي، تهيه‌كنندگي و كارگرداني بسياري از آثار سينمايي خود را بر عهده گرفت.
لوييس در نقش سخنگوي بنياد ضعف عضلاني، مبالغي چشمگير را براي خيريه جمع‌آوري كرد. در نقش فيلمساز قدرت فردي و مهارت تكنيكي‌اش را به صنعت سينما بخشيد كه از جمله آنها ابداع ابزاري در سال 1960 بود كه به كارگردان اجازه مي‌داد بلافاصله پس از فيلمبرداري، برداشت را ببيند.
تماشاگران ايراني اين كمدين را بيشتر براي فيلم‌هاي «پرفسور ديوانه» ساخته خودش، «دنياي ديوانه، ديوانه، ديوانه، ديوانه» به كارگرداني استنلي كريمر و «دهان گشاد» به كارگرداني خودش مي‌شناسند. همچنين صداپيشگي حميد قنبري و نوع گويشي كه اين صداپيشه براي لوييس انتخاب كرده بود، به مذاق ايراني‌ها خوش آمد و اين شخصيت در دل تماشاگران جاي گرفت.
يكي از همكاري‌هاي اين كمدين افسانه‌اي با مارتين اسكورسيزي، كارگردان امريكايي در سال 1983 و براي فيلم «سلطان كمدي» رقم خورد. اسكورسيزي هم در يادداشتي كه به هاليوود ريپورتر سپرده، ياد اين هنرمند را گرامي داشت. او مي‌نويسد: «جري لوييس استاد بود. بازيگري بزرگ و هنرمندي بزرگ بود. او مردي با ويژگي‌هاي منحصربه‌فرد بود.» اسكورسيزي، لوييس را در نقش جري لانگفورد، مجري تاك‌شو در اين كمدي سياه نشاند؛ نقشي كه براي اين بازيگر غيرعادي بود چرا كه اين شخصيت بيشتر بعدي نمايشي داشت تا كميك. در اين كمدي رابرت دنيرو شخصيت روپرت پاپكين را بازي كرد. پاپكين كه تحت تاثير لانگفورد قرار گرفته، بر اين باور است كه شايسته جايگاهي در شوي لانگفورد است.
اسكورسيزي در ادامه مي‌نويسد: «افتخار همكاري با او را داشتم و اين همكاري تجربه‌اي شد كه هميشه مثل گنجينه‌اي از آن مراقبت مي‌كنم. او حقيقتا يكي از بزرگان سينماي ما بود.»
جري لوييس در مصاحبه‌اي با نشريه آبزرور در سال 2016 درباره سير خلاقيتش گفته بود: «تنها كاري كه بايد بكنيد اين است كه ني‌اي را در گوش‌تان بگذاريد تا همه افكارتان را از آنچه قرار است انجام دهيد، بيرون بكشد. اين كار را مي‌كنيد و بعد فيلم مي‌سازيد. هرچه اطلاعات در مغزتان هست را بيرون بكشيد و بعد برويد و در جايگاه يك مبتدي فيلم بسازيد و اميد داشته باشيد كه خوب هستيد. اين كار به خودجوشي شما كمك مي‌كند. بازيگر خوب اين گونه كار مي‌كند.»