نقش مك مستر در سياست خارجي امريكا پررنگ مي‌شود

ميثم سليماني

جرد كوشنر حدود هشت ماه است كه به عنوان مشاور ارشد پدر زن خود و رييس‌جمهور ايالات متحده فعاليت مي‌كند. اما يكي از مهم‌ترين مسووليت‌هايي كه به عهده او گذاشته شد پرونده صلح خاورميانه بود؛ پرونده‌اي كه تاكنون باتجربه‌ترين ديپلمات‌هاي امريكايي و غيرامريكايي نتوانسته‌اند آن را به سرانجام برسانند. اما گرين بالت، وكيل خانوادگي دونالد ترامپ در اين پرونده كوشنر را همراهي مي‌كند. شايد تنها قابليت اين افراد براي چنين پرونده‌اي، يهودي بودن آنها بود كه البته در اين پرونده هيچ پيشبرد جدي را نتوانستند انجام دهند. آن گونه كه پولتيكو گزارش داده است از ماه گذشته هربرت مك مستر، مشاور امنيت ملي دونالد ترامپ و تيم شوراي امنيت ملي امريكا نيز وارد اين پرونده شده‌اند. بيش از يك ماه پيش مشاور امنيت ملي، گرين بالت را به دفتر خود در بال راست كاخ سفيد فرا مي‌خواند تا با يكديگر در مورد نحوه اداره استراتژي صلح خاورميانه و ارتباط با اسراييل صحبت كنند. 
به گزارش پولتيكو، در اين جلسه علاوه بر مك مستر، ريكوي واددل، مايكل آنتون و ويكتوريا كوتز از مسوولان شوراي امنيت ملي نيز حضور داشتند. كوتز كه مشاور سابق سناتور تد كروز در كمپين سال 2016 بود به طور تمام وقت با گرينبالت در شوراي امنيت ملي همكاري مي‌كند. گرينبالت و ديويد فريدمن سفير ايالات متحده در اسراييل ايده‌هاي خود را به صورت مشترك با كوتز در ميان گذاشتند و به نظر مي‌رسد كه مك مستر پذيرفته است كه شوراي امنيت ملي كاخ سفيد به كمك گرينبالت و كوشنر در پرونده بيايد و به نظر مي‌رسد كه خانم كوتز بناست نقش مهمي را در اين بين ايفا كند. به اعتقاد بسياري، اين يك پايان برد- برد براي همه بود. 
كوتز يك مورخ هنري و مشاور سابق سياست خارجي جمهوريخواهان كه با تد كروز همكاري داشت، به عنوان مدير ارشد مذاكرات بين‌المللي ارتقا يافت و در تيم گرينبالت در ساختمان قديمي در كاخ سفيد مستقر شد و به نظر مي‌رسد كه ماموريت او اين است كه از طرف شوراي امنيت ملي امريكا به تيم كمك كند. با اين حال مقامات كاخ سفيد و مشاوران گفته‌اند كه اين موضوع تعهد دولت به انجام معاهده صلح در خاورميانه را نشان مي‌دهد حتي در ميان شكست‌هايي كه آنها در اين موضوع مواجه شده‌اند. حالا نيز به نظر مي‌رسد كه بناست نقش مشاركتي بزرگ‌تري به شوراي امنيت ملي امريكا داده شود كه به طور سنتي در تصميمات سياست خارجي امريكا همواره نقش مهمي را ايفا كرده است. 
جاش بلاك، رييس و مديرعامل پروژه اسراييل كه يك سازمان آموزشي غيرحزبي محسوب مي‌شود به پولتيكو گفت: درگير شدن امريكا با متحدان خود در خاورميانه را بايد مجددا خوش آمد گفت چرا كه اين نكته‌اي است كه بدجوري به آن نيازمند است. اما اين كار نياز به كسي در كاخ سفيد دارد كه بتواند سطوح متنوعي از روابط دوجانبه را مديريت كند و تصميم در به‌كارگيري ويكتوريا كوتز نشانه‌اي از توجه به اين موضوع است. 
كوشنر به همراه گرينبالت و دايانا پاول معاون مشاور امنيت ملي امريكا روز يكشنبه واشنگتن را ترك كردند تا به منطقه سفر كنند و در دستور كار آنها ملاقات با رهبران امارات متحده عربي، اردن، قطر و عربستان سعودي قرار داشت و در آخر نيز به سرزمين‌هاي اشغالي سفر كردند. اما كوتز در خانه ماند تا پشتيباني تيم و مديريت جريان اطلاعات را انجام دهد. 
اما بسياري معتقدند حتي اگر دولت ترامپ از قدرت سياسي بيشتري در منطقه برخوردار باشد اما انتظارات كمتري نسبت به اتفاقي كه ممكن است در طولاني‌مدت توسط ترامپ رخ دهد، وجود دارد. 
بحران در بيت‌المقدس طي يك ماه گذشته و به شهادت رسيدن تعدادي از فلسطيني‌ها و كشته شدن دو تن از ماموران امنيتي اسراييل موجب شده تا همين موضوع تبديل به عاملي بازدارنده و مهم براي صلح در خاورميانه بدل شود. حتي امريكا برخي تلاش‌ها را براي همكاري بيشتر با محمود عباس در اين زمينه انجام داد و در واكنش به تصميم رژيم اسراييل براي نصب كردن گيت‌هاي بازرسي فشار زيادي به آنها آورد تا اجازه ندهند چنين ابزارهايي در بيت‌المقدس مورد استفاده قرار گيرد و شرايط را به نوعي كنترل كرد و همين موضوع اجازه نداد شرايط از آنچه هست پيچيده‌تر و سخت‌تر شود. 
پس از نصب گيت‌هاي بازرسي، گرينبالت به منطقه سفر مي‌كند و گفت‌وگو‌هايي را در سطح بالا با مقامات اسراييلي انجام مي‌دهد تا گيت‌هاي بازرسي براي ورود به مسجد الاقصي حذف شود. كوتز در شرايط بحراني به تيم امريكايي ملحق شد تا بتواند چشم‌انداز روشن‌تري از تاريخ با بازيكنان مرتبط در اين زمينه را نمايان كند. كوتز در مصاحبه‌هاي خود پس از اين ماجرا تلاش كرد بيشتر به اعتبار گرينبالت كمك كند و اين موفقيت را انحصارا مربوط به او بداند. كوتز گفت: گرينبالت هميشه مي‌تواند مورد انتقاد قرار گيرد كه هيچگاه ديپلمات حرفه‌اي نبوده است. من نمي‌دانم كه آيا يك ديپلمات حرفه‌اي مي‌تواند اين وضعيت را همانطور كه او انجام داده است، مديريت كند. ما اكنون ديگر در يك شرايط بحراني نيستيم. بسياري اما حضور كوتز را به عنوان يك روحيه‌اي در كار براي كوشنر و گرينبالت مي‌دانند، هرچند هردو وفادار به ترامپ هستند اما در حوزه سياست خارجي شخصيت‌هاي جديدي به حساب مي‌آيند. همكاران سابق كوتز او را بسيار باهوش، بسيار قوي و مدير مي‌دانند. او حتي يك بار تد كروز را تهديد به استعفا كرده بود به دليل اينكه يكي از سخنراني‌هاي خود را در حوزه امنيت ملي با او هماهنگ نكرده بود.  
به نظر مي‌رسد كوتز در خصوص نقش جديدي كه دارد قصد دارد تبديل به يك بازيكن محوري در اين پرونده شود. او مي‌گويد كه يكسري مسائل هميشه منحصر به خود من بوده است. من با سناتور تد كروز و فرماندار ريك پري از نزديك كار كردم. اما انتظارات كم، من را ناراحت نمي‌كند. 
با اين حال، اكنون شرايط خاصي بر صلح خاورميانه برقرار است. در هر دوسوي معامله براي صلح مشكلات جدي وجود دارد. در حال حاضر بنيامين نتانياهو، نخست وزير اسراييل تحت تحقيقات جدي در خصوص رشوه خواري و تقلب است و محمود عباس نيز به‌شدت در فلسطين نامحبوب است. 
دنيس راس به عنوان نماينده ويژه بيل كلينتون در امور خاورميانه در اين باره مي‌گويد: محاكمه نتانياهو نشان مي‌دهد كه او نياز به حمايت بيشتري از سمت پايگاه حمايتي خود دارد. از همين رو اين باعث مي‌شود تا هرچه بيشتر به سمت راست گرايش پيدا كند و اين باعث خواهد شد كه هرگونه دريافت امتياز احتمالي براي فلسطينيان دشوار شود. مگر اينكه بتوان اعتماد اعراب را به سوي رژيم اسراييل جذب كرد. راس گفت: كليد شرايط جديد اين است كه رهبران كشورهاي عربي خليج فارس بايد نقشي در اين زمينه ايفا كنند و اساسا بايد با پوشش حمايت جهان عرب از عباس و اعطاي امتياز به اسراييل در اين راستا كمك كنند. به نظر مي‌رسد در آخرين سفر مقامات امريكايي به منطقه اين دستورالعمل منعكس شده است اما چندان شرايط براي آنها خوشايند نيست. كوشنر نيز در ميان تنش‌هاي كنوني با گرينبالت در حالي وارد منطقه شده‌اند كه اميد چنداني وجود ندارد و تاكنون به نتيجه درستي دست نيافته‌اند. 
محمود عباس، رييس تشكيلات خود گردان در ديدار با حزب چپ‌گراي مرتز گفت: من با فرستادگان ترامپ حدود 20 بار از زمان آغاز دوره رياست‌جمهوري در ايالات متحده ديدار كرده‌ام. آنها بارها و بارها به من تاكيد كرده‌اند و به آن اعتقاد دارند كه به دنبال راه‌حلي دوجانبه در راستاي توقف ساخت و ساز و شهرك‌سازي‌ها هستند. من از آنها خواسته‌ام تا به نتانياهو نيز همانند اين حرف را بزنند اما آنها خودداري كرده‌اند. عباس اضافه كرد: كه من نمي‌توانم بفهمم كه آنها چه ديدگاهي نسبت به ما دارند. 
در حال حاضر نيز ترامپ در داخل امريكا و در دولت خود با يك هرج و مرج جدي مواجه است. به گفته يكي از مقامات كاخ‌سفيد، هدف سفر كوشنر اين بود كه در خصوص مسير مذاكرات صلح اسراييل و فلسطين، مبارزه با افراط گرايي، وضعيت غزه و همچنين چگونگي كاهش بحران‌هاي انساني در آن تمركز خواهد كرد. همچنين گام‌هاي اقتصادي نيز مي‌تواند تبديل به هر معامله بالقوه صلح منجر شود. 
با اين حال تحليلگران معتقدند كه هرچند در حال حاضر هيچ شريك واضح و مشخصي براي صلح در منطقه وجود ندارد، اما در طرف مقابل نيز به نظر نمي‌رسد ترامپ آماده ارايه يك برنامه صلح باشد. مگر اينكه تا رسيدن زمان مناسب تيم ديپلماتيك امريكا كه در حال رشد است مسيرهاي ديپلماتيك خود در خاورميانه را ادامه دهد. با اين حال يك مقام آگاه در كاخ سفيد به پولتيكو تاكيد كرد كه رييس‌جمهور معتقد است كه بازگرداندن آرامش و وضعيت با ثبات به اورشليم (بيت المقدس) پس از بحران اخير فرصتي را براي ادامه بحث و پيگيري صلح ايجاد كرده است.