موج خشونتهاي جديد عليه مسلمانان روهينگيا آغاز شد
تلاش براي تحريم تسليحاتي
ميثم سليماني
در حالي كه مسلمانان روهينگيا براي نجات از چنگ نظاميان ميانمار به سمت بنگلادش فرار ميكنند، ارتش موج تازهاي از خشونت را عليه پناهجويان آغاز كرده است. اين در حالي است كه برخي گروههاي حقوق بشري براي اقداماتي كه از سوي ارتش اين كشور صورت گرفته و در حال پاكسازي قوميتي در ميانمار هستند، خواهان تحريمهاي تسليحاتي اين كشور شدهاند. آخرين موج خشونت در ايالت راخين ميانمار از 25 آگوست آغاز شد و تا امروز ادامه دارد. ارتش ميانمار تاكنون 410هزار نفر از مسلمانان روهينگيا را به سمت بنگلادش فراري داده است. آنگونه كه ناظران حقوق بشري عنوان ميكنند، اين اقدامات در راستاي راندن مسلمانان از خاك ميانمار به سمت بنگلادش صورت گرفته است. با اين وجود بوداييها و ارتش ميانمار اين موضوع را رد ميكنند و مدعي هستند كه مسلمانان روهينگيا اقدامات تروريستي عليه ارتش انجام ميدهند. اين در حالي است كه شورشيان روهينگيايي بخش اندكي از مردم را تشكيل ميدهند و اقدامات آنها نيز به دليل ناديده گرفتن اين قوم در ميانمار بوده است. از طرفي ابعاد حملات برخي مسلمانان قابل مقايسه با اقدامي كه ارتش انجام داده نيست و آن را تبديل به بهانهاي كرده تا دست به پاكسازي قوميتي بزند. به گزارش رويترز بين روزهاي يكشنبه و دوشنبه صدها نفر از پناهجويان كه به وسيله قايقهاي كوچك به يك جزيره در نقطه جنوبي بنگلادش خود را رسانده بودند، خبر از آزار و اذيتها و حتي تخريب قايقها از سوي نظاميان ميانماري ميدادند. عثمان گوني 55 ساله كه توانسته بود خود را به بنگلادش برساند به خبرنگاران گفت: ارتش آمد و خانههاي ما را به آتش كشيد و مردم ما را كشت. بسياري از پناهندگان همواره در خصوص حملات ارتش ميانمار به شهروندان قومي قبيلهاي در راخين سخن ميگويند. اما ميانمار اين را انكار ميكند و همواره مدعي است كه شورشيان مسلمان دست به خشونت زدهاند. اين ادعا در حالي مطرح ميشود كه ميانمار اجازه ورود هيچگونه كمك به ساكنان و حضور خبرنگاران در منطقه را نميدهد و عملا محدوده را كاملا مسدود كرده است. بسياري از گروههاي حقوق بشري عنوان ميكنند كه تصاوير ماهوارهاي نشان ميدهد كه حدود 80 روستاي مسلماننشين به آتش كشيده شدهاند. بسياري از تازهواردان به بنگلادش كه در روستاها زندگي ميكردند، مورد شكنجه قرار گرفتند، اين در حالي است كه بر فراز اين روستاها دودهاي مه آلود و غليظ ديده ميشود. يك جوان 23ساله كه از روستاي خود فرار كرده بود، گفت: هيچ چيز باقي نمانده است. گفته ميشود كه حدود يك ميليون روهينگيايي تا زمان خشونتهاي اخير در ايالت راخين زندگي ميكردند. آنگ سان سوچي، رهبر حكومت ميانمار و برنده جايزه صلح نوبل بهشدت مورد انتقاد از سوي افراد در خارج از كشور قرار گرفته است به دليل اينكه هيچ اقدامي براي جلوگيري از خشونتها انجام نداده است. از سوي ديگر ارتش نيز هيچگونه مماشاتي با روهينگيا در كشور انجام نميدهد، زيرا از اين قوم يك كينه قديمي در ميان آنها وجود دارد و ارتش به صورت گستردهاي در حال عمليات نظامي در ايالات راخين است. معاون وزيرخارجه ايالات متحده، پاتريك مورفي به ميانمار رفته است و بناست در سخنراني روز سهشنبه سوچي براي مردم شخصا حاضر شود. او بناست به سيتو مركز ايالت راخين سفر كند تا با مسوولان دولتي و نمايندگان جوامع مختلف از جمله روهينگيا ديدار كند، اما به دنبال رفتن به منطقه بحراني در شمال ايالت راخين نيست. كميته ديدهبان حقوق بشر ميگويد نيروهاي امنيتي ميانمار از محكوميت جهاني به دور بودهاند و زمان آن رسيده تا اقدامات سخت عليه ژنرالها اعمال شود و نميتوان اقدامات آنها را ناديده گرفت. اين كميته خواستار آن شد تا دولتها ممنوعيت سفر و بلوكه كردن داراييهاي مقامات امنيتي كه متهم به سوءاستفاده جدي از قدرت عليه روهينگيا هستند را اعمال كنند. همچنين بايد فروش سلاحهاي نظامي، كمك و همكاري و ممنوعيتهاي معاملاتي شركتهاي نظامي نيز كليد زده شود.
لازم به ذكر است كه سالها ايالات متحده و متحدان غربي از مبارزات سوچي براي دموكراسي با اعمال تحريمها عليه نظاميان ميانمار حمايت كردند. آنها در آن دوره روابط نزديكتري با چين برقرار كردند. اما روابط ايالات متحده و ميانمار از زماني كه ارتش از سال 2011 قبول كرد كه از دولت خارج شود و راه را براي برگزاري انتخابات دموكراتيك بازكند، بهبود يافت. يك مقام رسمي امريكا ميگويد، خشونتها موجب ميشود تا ايجاد روابط گرم، سخت و سختتر شود و احتمالا در كوتاهمدت نيز روابط اندكي سردتر شود، اما انتظار نميرود تحريمها مجدد بازگردد. با اين وجود مردم روهينگيا شرايط بهشدت سختتري را نسبت به گذشته خود در اين روزها تحمل ميكنند.
با اين وجود گفته ميشود در اقدامي نادر در داخل ميانمار، اقليت قومي كارن، خواستار توقف عمليات ارتش شدند. گفتني است در ميانمار براي چندين دهه ارتش با شورشيان كارن كه به دنبال خودمختاري بودند، جنگيد كه بيش از صدهزار روستايي اين منطقه به تايلند فرستاده شدند ولي اكنون آنها با ارتش صلح كردهاند. با اين وجود اكنون نيز روهينگياييها به سمت بنگلادش سرازير شدهاند و اين كشور هرچند سعي ميكند كه اجازه ندهد پناهندگان وارد كشور شوند اما در حال رسيدگي به وضعيت آنها است هرچند كه با كمبود جدي امكانات و نيروي انساني مواجه هستند. از طرفي چندين هزار معترض تلاش كردند تا در سفارت ميانمار در پايتخت بنگلادش، داكا راهپيمايي كنند اما پليس آنها را به عقب بازگرداند. با اين وجود بسياري منتظر سخنراني سوچي در روز سهشنبه هستند تا موضع نهايي وي را در خصوص اين بحران بشنوند، موضعي كه ميتواند آخرين فرصت براي حل مسالمتآميز اين بحران باشد.